Đồng bộ các chính sách thuế, tiếp sức doanh nghiệp ngành đồ uống phục hồi và tăng trưởng bền vững

Bên cạnh các khó khăn từ trước đó như các chính sách hạn chế ngành đồ uống có cồn (quảng cáo, khuyến mại…), không được hưởng chính sách giảm thuế GTGT 2%, Nghị định 100/168, giá cả nguyên liệu tăng, áp lực lạm phát, thực hiện EPR, đầu tư sản xuất xanh, kinh tế tuần hoàn, một số vướng mắc về xuất hóa đơn điện tử từ các hộ kinh doanh, mặt hàng nước giải khát có đường 5g/100ml không được hưởng chính sách thuế GTGT 2% trong năm 2026… đặc biệt là trước thềm thực hiện tăng thuế Tiêu thụ thụ đặc biệt đối với các mặt hàng rượu, bia liên tục trong 5 năm, mỗi năm 5% và bổ sung đối tượng mới nước giải khát có đường trên 5g/100ml vào đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt từ 1/1/2027 với thuế suất 8% và tăng lên 10% từ 1/1/2028 theo Luật số 66/2025/QH15 của Quốc hội. Trong khi đó, ngành đồ uống luôn giữ một vị trí, vai trò đóng góp vào sự phát triển chung của kinh tế - xã hội, đồng hành cùng Chính phủ, Bộ ngành và người dân trong kỷ nguyên mới.

Để giúp các doanh nghiệp, nhà hoạch định chính sách hiểu rõ hơn thực trạng của ngành, những khó khăn và cả vướng mắc trong quá trình thực hiện chính sách liên quan để từ đó kiến nghị tới các cơ quan chức năng điều chỉnh chính sách phù hợp hơn, ngày 25/9, tại Hà Nội, Hiệp hội Bia - Rượu - Nước giải khát Việt Nam (VBA) chủ trì, phối hợp với Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (VAFIE) tổ chức Tọa đàm: “Kích cầu tiêu dùng để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế - Góc nhìn từ ngành đồ uống”.

Tại tọa đàm, các chuyên gia kinh tế nhấn mạnh, trong bối cảnh dư địa tiền tệ hạn chế, cần ưu tiên các giải pháp tài khóa, đặc biệt là duy trì giảm 2% thuế VAT cho ngành nước giải khát có đường đến trước thời điểm áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt từ năm 2027.

Bà Chu Thị Vân Anh - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký của Hiệp hội Bia - Rượu - Nước giải khát Việt Nam cho biết, ngành đồ uống có vai trò kinh tế và đóng góp lớn cho ngân sách nhà nước khoảng trên 60 ngàn tỷ đồng/năm và luôn đứng ở vị trí những doanh nghiệp đóng góp ngân sách nhất nhì địa phương, tạo hàng triệu việc làm trực tiếp và gián tiếp trong các cơ sở nhà máy sản xuất và trong chuỗi cung ứng, dịch vụ từ các đơn vị cung cấp nguyên liệu, đóng gói, kho vận, phân phối, các ngành dịch vụ, du lịch, nhà hàng, logictics...

Mặc dù vậy, hiện ngành đang gặp nhiều khó khăn khi khối lượng sản xuất giảm, lượng tồn kho gia tăng. Thống kê trong năm 2024 cho thấy, khối lượng sản xuất bia và nước giải khát của cả nước đạt 7,14 tỷ lít, giảm 9,21% so với năm 2023. Chỉ số tồn kho cuối năm 2024 tăng thêm 23,7% so với cuối năm 2023, cho thấy sức tiêu thụ trong nước đang chững lại. Cùng với đó, ngành nước giải khát được dự báo sẽ gặp khó khăn lớn khi từ 1/1/2027 tới khi phải chịu thuế tiêu thụ đặc biệt với thuế suất 8% và tăng lên 10% từ năm 2028... Những tác động này không chỉ giới hạn trong phạm vi doanh nghiệp, mà còn ảnh hưởng rộng tới kinh tế vĩ mô và đời sống xã hội.

“Ngành đồ uống Việt Nam đang ở tình trạng đáng báo động: Chỉ số tồn kho tăng cao trong khi sản lượng bia và nước giải khát đều giảm. Ngành đồ uống có cồn lại càng khó khăn hơn do phải chịu nhiều chính sách hạn chế tiêu dùng. Đặc biệt, theo Luật Thuế Tiêu thụ đặc biệt đã được thông qua, từ năm 2027, thuế suất với ngành đồ uống có cồn sẽ tăng thêm 5% mỗi năm, tạo áp lực lớn lên doanh nghiệp”, bà Chu Thị Vân Anh bày tỏ.

Để hỗ trợ doanh nghiệp, thúc đẩy kích cầu tiêu dùng nội địa, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký VBA kiến nghị mở rộng chính sách giảm thuế GTGT 2% cho các mặt hàng đồ uống đến hết năm 2027; Giảm, hoãn, miễn một số phí và lệ phí; Giãn lùi thực hiện thuế TTĐB; Phối hợp, giải quyết vấn nạn rượu thủ công, bia giả, nhái, kém chất lượng; Cắt giảm điều kiện kinh doanh; giải quyết kịp thời các khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp; Truyền thông, cung cấp thông tin đúng đắn, khách quan về ngành đồ uống dựa trên cơ sở khoa học thực tiễn ở Việt Nam và cuối cùng là xem xét, tiếp thu các đề xuất, góp ý của ngành hàng trong quá trình xây dựng các văn bản pháp luật. 

Trong đó có một vướng mắc có thể giải quyết được ngay là quy định rõ để các mặt hàng nước giải khát có đường trên 5g/100ml được hưởng chính sách giảm thuế GTGT 2% đến hết năm 2026, trước thềm bắt đầu là đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt từ 1/1/2027 để đảm bảo tính nhất quán của các văn bản pháp luật và đồng thời không ảnh hưởng tới lợi ích hợp pháp của các doanh nghiệp.

Ông Đậu Anh Tuấn - Phó Tổng thư ký Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, kích cầu từ các chính sách tài khoá là giải pháp quan trọng trong bối cảnh dư địa từ giải pháp tiền tệ đã không còn. Chẳng hạn như các giải pháp hỗ trợ hộ kinh doanh, giải pháp nào có thể thực hiện được ngay thì quan tâm giải quyết như: cho phép mặt hàng “nước giải khát theo TCVN có hàm lượng đường trên 5g/100ml” tiếp tục được hưởng chính sách giảm thuế GTGT 2% từ ngày 1/1/2026 đến hết ngày 31/12/2026, tạo đà tăng trưởng và phục hồi cho ngành nước giải khát trước giai đoạn trước khi bắt đầu chịu thuế TTĐB từ 1/1/2027.

Phân tích thêm vấn đề về vướng mắc của ngành nước giải khát, chuyên gia thuế Bà Nguyễn Thị Cúc - Chủ tịch VTCA chia sẻ, Luật 66 về thuế TTĐB: Quốc hội đã cân nhắc rất kỹ lưỡng khi lùi thời gian thực hiện cho ngành đồ uống (rượu bia) từ 1/1/2027, đối tượng mới là NGK có đường trên 5g/100ml: từ 1/1/2027 thuế suất 8% sau đó lên 10% từ 1/1/2028 để giảm bớt khó khăn cho doanh nghiệp mặc dù Luật thuế TTĐB có hiệu lực từ 1/1/2026. Quốc hội tiếp tục giảm thuế GTGT 2% cho các nhóm mặt hàng đến hết năm 2026.

Tuy nhiên riêng năm 2026, sẽ vướng mắc NGK có đường từ 5g/100ml trở xuống thì vẫn được hưởng giảm GTGT 2% trong khi trên 5g/100ml thì lại không được hưởng mặc dù chưa chịu thuế TTĐB. Như vậy, có tính không thống nhất về cách hiểu ở đây. Các doanh nghiệp thì mong muốn được tiếp tục được hưởng theo cách lập luận của họ để họ có thêm thời gian chuẩn bị trước thềm áp dụng thuế TTĐB năm 2027 và đồng thời, người tiêu dùng cũng không bị thắc mắc khi mua NGK mặt hàng thì tính thuế GTGT 8%, mặt hàng thì tính thuế 10%. Vậy cần xem xét cho hợp lý để không ảnh hưởng tới lợi ích chính đáng của doanh nghiệp và người tiêu dùng.

“Theo quan điểm cá nhân tôi, cần xem xét cho phép mặt hàng nước giải khát theo TCVN có hàm lượng đường trên 5g/100ml tiếp tục được hưởng chính sách giảm thuế GTGT 2% từ ngày 1/1/2026 đến hết ngày 31/12/2026 để đảm bảo quyền lợi chính đáng của doanh nghiệp và tính nhất quán, đồng bộ của các chính sách thuế”, bà Cúc nhấn mạnh.

Cùng quan điểm, phân tích và kiến nghị từ các chuyên gia, diễn giả tại Tọa đàm, để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp ngành đồ uống có thể vượt qua khó khăn, phục hồi, các nhà hoạch định chính sách có thể xem xét, cân nhắc một số chính sách thuế liên quan như lùi, giãn thời gian thực hiện thuế TTĐB thêm 1-2 năm cùng với việc tiếp tục giảm thuế GTGT 2% và lưu ý đảm bảo tính thống nhất trong các chính sách. Cụ thể, mặt hàng nước giải khát theo TCVN có hàm lượng đường >5gr/100ml khi chưa chịu thuế TTĐB thì cần tiếp tục được hưởng chính sách giảm thuế GTGT 2% đến hết năm 2026./.