“Mở kho” đấu thầu vàng để giữ vững kho ngoại tệ

Không gây áp lực lên tỷ giá 

Theo dự kiến, sau 11 năm, Ngân hàng Nhà nước sẽ có phiên đấu thầu vàng đầu tiên trong tuần này nhằm tăng nguồn cung vàng cho thị trường. NHNN cho biết sẽ đấu thầu vàng miếng SJC. Sau khi công bố giá sàn, các tổ chức tín dụng và doanh nghiệp kinh doanh vàng sẽ điều vào đơn thầu. Các đơn vị này có 30 phút để quyết định khối lượng và giá mua; Một tiếng sau khi đóng thầu, Ngân hàng Nhà nước sẽ công bố kết quả.

Trước đó, có không ít kiến nghị của các chuyên gia về việc NHNN nên cho phép doanh nghiệp tự nhập khẩu vàng và bỏ độc quyền vàng miếng SJC để từng bước ổn định lại thị trường.

Nhiều câu hỏi về việc tại sao NHNN lại “mở kho” vàng để bổ sung nguồn cung cho thị trường thay vì để doanh nghiệp nhập khẩu vàng? 

Theo chia sẻ từ một Phó tổng giám đốc một ngân hàng thương mại lớn, việc NHNN không cho phép doanh nghiệp tự nhập khẩu vàng, mà lại lấy vàng trong kho dự trữ ngoại hối để đưa ra thị trường là phương án hợp lý trong bối cảnh tỷ giá tăng cao, dự trữ ngoại hối có hạn. 

Giá USD vào đầu tuần này được bán ra ở thị trường tự do đã sát mức 25.550 VND/USD, ngày càng có xu hướng tăng lên. Tỷ giá VND/USD tại các ngân hàng tăng 3,3% kể từ đầu năm đến nay. Nếu vẫn tiếp tục đà tăng giá như vậy sẽ ảnh hưởng lớn tới các doanh nghiệp nhập khẩu.

Chuyên gia kinh tế - PGS.TS Đinh Trọng Thịnh đánh giá cao giải pháp đấu thầu vàng, thay cho phương án nhập khẩu. Chuyên gia cho rằng, tỷ giá VND/USD tăng mạnh kể từ đầu năm 2024, nếu NHNN để doanh nghiệp tự nhập khẩu 500-1.000 kg vàng thì họ sẽ cấp tập mua 1-2 tỷ USD để nhập khẩu, như vậy sẽ càng gây áp lực lên tỷ giá.

Ông Thịnh phân tích: “Nhu cầu về vàng là có thực. Thời gian qua, giá vàng trong nước tăng cao so với thế giới vì nguồn cung khan hiếm. Việc “mở kho” đấu thầu vàng SJC vừa không gây ảnh hưởng đến tỷ giá, vừa đáp ứng yêu cầu nhanh, kịp thời. Bởi, nếu cho phép doanh nghiệp nhập khẩu vàng sẽ mất rất nhiều thời gian đưa ra các điều kiện nhập khẩu, thủ tục, tính toán số lượng nhập rồi lại mất thêm thời gian gia công vàng miếng. Việc này làm giảm tốc độ can thiệp thị trường vàng hơn nhiều so với phương án đấu thầu vàng miếng có sẵn trong kho”. 

Việc đấu thầu vàng trong kho dự trữ ngoại hối sẽ khiến kho dự trữ bị hao hụt, nhưng các chuyên gia cho rằng, NHNN có thể sớm ổn định thị trường vàng. Điều quan trọng là giải pháp này giúp kinh tế vĩ mô không bị xáo trộn so với nhập khẩu vàng.

Theo ông Thịnh, việc NHNN đấu thầu vàng sẽ làm giảm chênh lệch giá vàng vì mức giá sàn đưa ra sẽ tiệm cận với giá vàng thế giới. Các doanh nghiệp tham gia đấu thầu cần tính toán kỹ để đảm bảo có lãi, không đưa ra giá cao chót vót. 

Khi giá vàng miếng giảm thì giá vàng nhẫn sẽ giảm theo. Tốc độ giảm còn phải phụ thuộc vào số lượng vàng được đấu thầu và diễn biến giá vàng trên thế giới.

Giảm mức chênh lệch giá vàng

Ở phiên đầu tuần, chênh lệch giữa giá vàng SJC và vàng thế giới gần 14 triệu đồng/lượng. Phó chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam (VGTA) - Ông Huỳnh Trung Khánh cho rằng, giải pháp đấu thầu vàng sẽ làm giảm chênh lệch giá vàng ngay, còn nếu nhập khẩu vàng thì ít nhất phải 1 tháng sau, doanh nghiệp mới có thể tăng nguồn cung vàng miếng.

“NHNN có thể tổ chức đấu thầu nhiều phiên, mỗi phiên chỉ cần tung ra 5.000-10.000 lượng vàng là chênh lệch vàng sẽ giảm xuống” - Ông Khánh nói.

Đồng tình với quan điểm này, nhiều chuyên gia cho rằng việc bổ sung nguồn cung vàng ra thị trường sẽ làm giảm bớt tâm lý căng thẳng, từ đó người dân sẽ thay đổi hành vi mua bán vàng. Trước mắt, người dân sẽ có tâm lý chờ đợi, quan sát, đến khi cung - cầu cân bằng thì chênh lệch giá sẽ giảm.

NHNN chưa thông báo chính thức sẽ tung ra thị trường bao nhiêu vàng trong năm nay. Theo thống kê của Hội đồng Vàng thế giới, nhu cầu vàng trong năm 2023 tại Việt Nam khoảng 55 tấn, chủ yếu đến từ các nguồn không chính thức.

Tuy nhiên, nếu chỉ dựa vào đấu thầu để tăng nguồn cung cho thị trường vàng, thì chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới sẽ không thể giảm sâu. Về lâu dài, NHNN vẫn phải tính tới giải pháp tăng cung thông qua việc cho các doanh nghiệp nhập khẩu vàng nguyên liệu, cũng như bỏ độc quyền vàng miếng SJC.

Bên cạnh những ý kiến đồng thuận thì giải pháp nhập khẩu vàng cũng vấp phải nhiều phản đối vì lo ngại ảnh hưởng đến tỷ giá. Giá USD trên thị trường tự do đã chạm ngưỡng 25.500 VND/USD. Tỷ giá VND/USD niêm yết tại các ngân hàng tăng 3,3% kể từ đầu năm, khiến nhiều doanh nghiệp nhập khẩu gặp khó khăn.

Phát biểu tại Đại hội đồng cổ đông của Hòa Phát, Chủ tịch Trần Đình Long cho hay, tỷ giá leo thang khiến doanh nghiệp phải chi 200 tỷ đồng trích lập quỹ dự phòng tỷ giá trong quý I/2024. 

Giám đốc Tư vấn đầu tư Maybank Investment Bank - Ông Phan Dũng Khánh nhận định, diễn biến giá vàng hiện không còn ảnh hưởng lớn đến nền kinh tế, vì không còn hiện tượng vàng hóa. Giá vàng vẫn có xu hướng tăng nên không phù hợp cho đầu tư ngắn hạn.

Có nhiều thời điểm, chênh lệch mua vào - bán ra bị đẩy lên tới 3 triệu đồng/lượng, tức là người mua sẽ lỗ ngay 3 triệu đồng/lượng sau khi mua. Nếu NHNN tăng cung qua các phiên đấu thầu vàng thì nguy cơ lỗ càng cao cho các nhà đầu tư ngắn hạn./.