“Ông lớn” Meta nhắm đến việc M&A nhà xuất bản Simon & Schuster để phát triển AI

Trang Ytech News cho biết, Meta trước đây là Facebook được cho là đã thể hiện được sự quan tâm đến việc mua lại nhà sản xuất Simon & Schuster nhằm mục đích tiếp cận kho dữ liệu văn học đồ sộ của họ để phát triển mô hình trí tuệ nhân tạo (AI). Thông tin này đến từ những bản ghi âm nội bộ rò rỉ về những cuộc họp được tổ chức từ hồi tháng 3 đến tháng 4/2023, trong đó có nêu bật chiến lược thúc đẩy mạnh mẽ của Meta trong việc phát triển công nghệ AI. 

Meta theo đuổi tính ưu việt của AI

Ghi nhận, các kỹ sư, luật sư cùng các nhà quản lý của công ty gần như mỗi ngày đều cân nhắc về cách thu thập thêm dữ liệu để có thể cải tiến được khả năng của AI. Họ đã từng coi thương vụ mua lại hoặc ở cấp thấp hơn đó là thỏa thuận cấp phép tiếp cận kho dữ liệu văn học của Simon & Schuster chính là một lựa chọn tiềm năng. Một số người cho hay, sẵn sàng chi 10USD/đầu sách mới để tiếp cận bản quyền. 

Simon & Schuster là một thành viên của Big Five - đây là nhóm 5 nhà xuất bản tiếng Anh hàng đầu trên thế giới. Chính vì thế, họ có một loạt tác giả lớn nằm trong danh sách hợp tác. Lựa chọn mua Simon & Schuster được ông lớn Meta nghĩ đến là do nhà xuất bản này từng vướng vào quá trình sáp nhập phức tạp về mặt pháp lý với Penguin Random House. Sau khi thương vụ này thất bại, vào năm 2023 thì Simon & Schuster đã rơi vào tay KKR - một quỹ đầu tư tư nhân. 

Mặc dù không rõ lý do mà Meta không xúc tiến thương vụ này, các ý tưởng của đội ngũ lãnh đạo Meta vẫn cho thấy được rằng họ đang tìm hiểu cách để phát triển nguồn dữ liệu cho AI. 

Dù rằng thương vụ mua lại không được tiến hành nhưng Meta vẫn tỏ ra rất muốn tiếp cận nội dung văn học của Simon & Schuster để phát triển hệ thống AI. Tuy nhiên hiện tại không chắc Simon & Schuster có đồng ý với một thỏa thuận như thế hay không. Các nhà quan sát ở trong ngành xuất bản như Maria A Pallante của Hiệp hội các nhà xuất bản Mỹ có bày tỏ sự hoài nghi cũng như lo ngại về tác động tiềm tàng đối với sứ mệnh của các nhà xuất bản, mối quan hệ giữa các tác giả với nhau. 

Có nhiều tranh cãi xoay quanh bản quyền, pháp lý

Thực tế cho thấy, chiến lược tìm nguồn dữ liệu cho AI của Meta không phải là không gây ra sự tranh cãi. Các nhân viên cũng đã thừa nhận việc sử dụng văn bản từ nhiều nguồn, trong đó có bao gồm sách, thơ cũng như tiểu luận khi chưa hề có sự đồng ý của tác giả, để làm nguồn cho AI. Và Meta cũng tiếp tục thảo luận về việc sử dụng dữ liệu tự do, bất chấp sẽ có những tác động pháp lý tiềm ẩn. Vấn đề đạo đức của việc sử dụng tài sản trí tuệ khi không được phép cũng được nêu rõ với Meta tuy nhiên chưa nhận được sự phản hồi.

Đối với phương diện pháp lý, Meta cũng đã bị kiện bởi vì lạm dụng sách có bản quyền để phát triển AI. Một thẩm phán liên bang California cũng đã đặt ra câu hỏi liệu rằng kết quả đầu ra của AI có giống với tác phẩm sáng tạo của tác giả hay không.

Và bất chấp sự tranh cãi này, sự quan tâm của Meta trong việc mua lại Simon & Schuster cũng nhấn mạnh về nhu cầu dữ liệu mạnh mẽ của ngành công nghệ để phát triển thế hệ AI tiếp theo. Việc nâng cấp AI, ví dụ như các AI về mô hình ngôn ngữ cũng đòi hỏi bộ dữ liệu phong phí từ nhiều nguồn khác nhau, trong đó có bao gồm cả dữ liệu để cho AI có thể hiểu cũng như bắt chước các mẫu ngôn ngữ của con người một cách hiệu quả nhất.

Có thể thấy, nhu cầu này là cấp thiết bởi vì thị trường AI toàn cầu đang phát triển theo cấp số nhân. Những tiến bộ trong học máy và xử lý ngôn ngữ tự nhiên, thị giác máy tính chính là một trong những động lực thúc đẩy đà tăng trưởng này. Những nhà lãnh đạo của ngành cũng đang đầu tư mạnh vào nghiên cứu cũng như phát triển AI, nhằm mục đích tận dụng cơ hội mới nổi trên nhiều lĩnh vực khác nhau như chăm sóc sức khỏe, tài chính, ô tô,...

Và khi mà các doanh nghiệp cũng như người tiêu dùng đang ngày càng sử dụng nhiều những giải pháp AI, những công ty như Meta cũng sẽ tìm cách tận dụng lượng dữ liệu khổng lồ họ có được để có thể tiếp tục dẫn đầu trong cuộc đua công nghệ. 

Những thách thức mới nổi phải đối mặt

Khi mà các công ty thu thập cũng như sử dụng dữ liệu, đặc biệt là về AI thì các thách thức về mặt đạo đức cũng như pháp lý ngày càng được bộc lộ rõ, được quan tâm nhiều hơn. Những cuộc thảo luận nội bộ của Meta về việc sử dụng văn bản có bản quyền mà không được phép nêu bật những lo ngại về sở hữu trí tuệ gắn liền với hoạt động phát triển AI. Những bên liên quan ở trong ngành, trong đó có bao gồm tác giả và nhà xuất bản được đại diện bởi những tổ chức như là Hiệp hội các nhà xuất bản Mỹ cũng đang thúc giục các bên liên quan đưa ra bản hướng dẫn một cách rõ ràng hơn, sử dụng tài liệu có bản quyền một cách tôn trọng nhất. 

Vấn đề này cũng đã dấy lên nhiều câu hỏi về mặt pháp lý khác. Khi mà hệ thống AI sử dụng nguồn cung như đưa ra câu trả lời từ những tác phẩm có bản quyền thì vấn đề vi phạm bản quyền được đặt ra. Lúc này thì kết quả từ những vụ kiện, ví dụ như các vụ kiện liên quan đến Meta có thể đặt ra tỷ lệ cho tương lai giải quyết quyền sử dụng dữ liệu cũng như phát triển AI. 

Hiện tại, người tiêu dùng, người sáng tạo cùng cơ quan quản lý đều đang kêu gọi sự minh bạch, cân nhắc về mặt đạo đức trong việc xử lý dữ liệu AI. Và ngày càng có nhiều kỳ vọng đối với những công ty công nghệ trong việc thiết lập các hệ thống AI có trách nhiệm, tôn trọng quyền riêng tư cũng như sở hữu trí tuệ đồng thời thúc đẩy tiến bộ đổi mới./.