Đến thời điểm hiện tại, những công ty có tổng mức vốn hóa nhiều nhất trên thế giới là những Big Tech, như Apple, Amazon, Microsoft, Alphabet (Google) hay là Meta (Facebook). Tổng cộng các Big Tech này đang ngồi trên núi tiền mặt trị giá 570 tỷ USD.
Theo số liệu của S&P Global Market Intelligence cho thấy con số này nhiều gấp 5 lần tổng số tiền của 5 hãng phi tài chính giàu nhất trên S&P 500.
WSJ cho biết, nhờ vào bán những sản phẩm và dịch vụ trên Internet mà các Big Tech không cần phải tốn quá nhiều chi phí cố định như những ngành khác, qua đó cũng tránh được những biến động về giá cả hay là sự bất ổn của thị trường, đứt gãy chuỗi cung ứng.
Số liệu cũng cho thấy, Alphabet (Google), Microsoft và Apple đã kiếm được hơn 100 tỷ USD tiền mặt cho mỗi công ty chỉ từ hoạt động sản xuất kinh doanh trong năm vừa qua.
Để so sánh thì ông trùm dầu khí Exxon Mobil cũng chỉ kiếm được 55 tỷ USD tiền mặt từ hoạt động sản xuất ở trong cùng kỳ. Tuy nhiên, dù ngồi trên núi tiền nhưng các Big Tech cũng đang đau đầu bởi vì quá giàu. Đơn giản đó là cây cao đón gió, những doanh nghiệp này bởi vì quá lớn cho nên bị chính phủ theo dõi chặt chẽ trước bất kỳ một hành động tiêu tiền nào.
Để tiêu được tiền cần làm gì?
Cũng theo tờ WSJ, do tầm ảnh hưởng quá lớn của các Big Tech ở trên thị trường cũng như đối với nền kinh tế cho nên việc các tập đoàn này tiêu số tiền khổng lồ mà họ kiếm được ra sao bị chính phủ, truyền thông cũng như nhà đầu tư và xã hội theo dõi một cách chặt chẽ.
Và thật không may thì việc chính phủ Mỹ cùng với nhiều nước trên thế giới bắt đầu siết chặt kiểm soát đối với các Big Tech cùng với cái nhìn kém thiện cảm của người dân với những ông trùm giàu có này trong thời gian vài năm qua đang khiến cho tình hình này trở nên thách thức hơn nhiều.
Ghi nhận, trước dịch bệnh, việc các Big Tech mua và sáp nhập (M&A) để bành trướng đế chế của mình mặc dù khó tuy nhiên vẫn khả thi. Tuy nhiên, sau thời kỳ đại dịch COVID-19 khi mà người dân vật lộn để mưu sinh còn nền kinh tế gặp rắc rối thì câu chuyện những Big Tech nhà giàu vung tiền mở rộng quy mô lại trở thành vấn đề vô cùng nhạy cảm.
Cũng theo đó, các hãng như Amazon, Adobe và Intel cũng đã phải rất nỗ lực mới có thể hoàn thành được một số thương vụ M&A trong năm qua bởi vì vấp phải sự phản đối từ những cơ quan quản lý.
Ngay cả như thế thì những thỏa thuận đạt được cũng mất ngày càng nhiều hơn, nó đòi hỏi những nỗ lực vận động hành lang tốn kém hơn so với thời gian trước.
Lấy ví dụ như việc mua lại Activision Blizzard của Microsoft cũng đã phải mất thời gian gần 2 năm mới hoàn tất. Trong khi đó thì thương vụ M&A lớn nhất trước đây mua lại là LinkedIn vào thời điểm năm 2016 chỉ mất thời gian chưa đầy 6 tháng. Và bất chấp những khó khăn đó thì các hãng công nghệ vẫn đang phải cố gắng M&A bởi như nếu không tiến thì ắt bị lạc hậu và đào thải trong mảng công nghệ cạnh tranh cực khốc liệt này.
Với kỹ thuật phát triển hàng ngày và đối thủ liên tục mở rộng nhà đầu tư thì luôn đặt kỳ vọng vào những cái mới thì không M&A đồng nghĩa với suy tàn, mất thị giác cũng như giảm giá cổ phiếu.
Có một minh chứng điển hình đó là việc Microsoft thành công rót vốn cho OpenAI để có thể phát triển ChatGPT, nhờ đó mà có thể vượt mặt Apple để trở thành tập đoàn có tổng vốn hóa lớn nhất trên thế giới. Trong khi đó thì Google cũng bị cổ đông chỉ trích bởi vì đề cho Microsoft vượt mặt trước nhờ công nghệ trí thông minh nhân tạo, còn Apple hay là Facebook cũng bị cổ đông nhắc nhở bởi vì chưa có một sản phẩm mới đột phá nào trong năm qua.
Bắt buộc phải M&A để theo kịp thời đại
Đứng trước tình hình đó, Google đang xem xét mua lại HubSpot - đây là nhà cung cấp phần mềm điện toán đám mây rất nổi tiếng của Mỹ. Ghi nhận, thương vụ này có tổng giá trị ước tính lên đến 40 tỷ USD, con số này cao hơn 30% so với giá vốn hóa của HubSpot trước khi thông tin này bị phía Reuters phanh phui.
Và con số này cũng cao gấp 3 lần thương vụ lớn nhất của Google từ trước đến hiện tại và là việc mua lại Motorola Mobility có trị giá 12,5 tỷ USD vào thời điểm năm 2012.
Tờ WSJ cũng nhận xét rằng, đây chính là một động thái liều lĩnh bởi vì thương vụ này sẽ củng cố thêm đế chế quảng cáo với trị giá là 238 tỷ USD mỗi năm của Google vốn dĩ đang bị các chính trị gia Mỹ coi đó là vi phạm luật chống độc quyền.
Và xin được nhắc lại là thời gian gần đây, chính vì vụ kiện chống độc quyền này mà Apple đang gặp rắc rối trong việc phải cho phép nền tảng thanh toán trực tuyến bên thứ 3 tham gia vào hệ sinh thái của mình. Và thậm chí, viễn cảnh chợ ứng dụng App Store phải mở cửa cho những bên khác tham gia cũng đang lớn dần khi chính phủ của Mỹ lẫn Châu Âu cho rằng Apple đang quá độc quyền hệ sinh thái của mình.
Biết rằng là sẽ thu hút được sự chú ý của Chính phủ tuy nhiên Google chẳng còn cách nào khác khi dừng M&A đồng nghĩa với việc thụt lùi, nhất là khi mà họ đã chậm hơn Microsoft trong mảng AI. Hiện nay, Google đang có 98 tỷ USD tiền mặt sau khi đã trừ đi các khoản nợ ở trên sổ sách, cao gấp đôi so với Meta cùng nhiều hơn con số 64,5 tỷ USD của Apple.
Bên cạnh đó, Google cũng đang tự tin hơn sau khi Microsoft hoàn tất việc mua lại Activision. Điều này cũng cho thấy được khả năng tiếp tục bành trướng thông qua M&A là vẫn khả dĩ.
Ông lớn Apple “cúi đầu” khuất phục
Cũng theo WSJ, giá cổ phiếu của Alphabet (Google) ghi nhận đã giảm gần 3% sau khi mà hãng tin Reuters phanh phui thương vụ mua lại HubSpot. Lý do chính đó là bên cạnh việc lo ngại sự can thiệp của Chính phủ cũng như kết cục bị đem ra kiện chống độc quyền như là Apple, các cổ đông của Google cũng phân vân về hành vi tiêu tiền của hãng.
Theo số liệu của FactSet cũng cho thấy được rằng Google đã chi 61,5 tỷ USD để mua lại cổ phiếu năm 2023 và 59 tỷ USD năm trước đó. Bởi thế mà việc chi 40 tỷ USD cho M&A thay vì mua lại cổ phiếu cho cổ đông đang gây tranh cãi giữa những nhà đầu tư.
Ghi nhận, trong vụ kiện chống độc quyền cho Apple vào hồi tháng trước, Bộ tư pháp Mỹ đã ghi nhận được 77 tỷ USD mua lại cổ phiếu của hãng này vào năm 2023, cao hơn gấp đôi chi phí 30 tỷ USD cho hoạt động nghiên cứu cũng như phát triển (R&D) như một bằng chứng cho thấy nhà táo khuyết đã không còn động lực để đổi mới.
Cùng với đó, việc quy mô quá lớn, có quá nhiều tiền cũng như độc quyền trên thị trường tuy nhiên lại chẳng đem lại động lực đổi mới công nghệ khiến cho Apple dần mất điểm ở trong mắt các nhà hoạch định chính sách của Mỹ.
Bởi thế mà Apple đã rất khôn ngoan khi né tránh những thương vụ M&A lớn cũng như trả cổ tức đến 15 tỷ USD cho các cổ đông vào năm 2023 để xoa dịu dư luận.
Có thể thấy, thương vụ mua lại Beats Electronics trị giá 3 tỷ USD vào thời điểm năm 2014 vẫn được xem là vụ M&A lớn nhất từ trước đến nay của ông lớn Apple.
Và rõ ràng, nếu như Google không muốn nối gót Apple thì hãng phải tìm cách nằm im phân phối số tiền mặt khổng lồ của mình dành cho cổ đông hoặc là có động thái để làm hài lòng chính phủ Mỹ. Mặc dù vậy thì việc dừng thương vụ M&A như thế sẽ khiến cho các đối thủ như Microsoft tiếp tục bỏ xa như họ đã làm trong AI./.
