Chuyên gia chỉ ra 5 bài học quan trọng khi phát triển P2P Lending

Tạo lập chính sách phù hợp

Các chuyên gia trong lĩnh vực nhận định, cho vay ngang hàng (P2P Lending) đang mở ra cơ hội mới cho cả người cho vay lẫn người vay, đóng góp tích cực vào sự phát triển của thị trường.

Cụ thể, việc ứng dụng công nghệ vào quy trình cho vay P2P giúp đơn giản hóa cũng như tăng tốc độ xử lý hồ sơ vay, từ đó phục vụ kịp thời các nhu cầu tài chính. Bên cạnh đó, người vay cũng có thêm lựa chọn trong việc tìm kiếm lãi suất ưu đãi thông qua việc lựa chọn người cho vay phù hợp hoặc tham gia đấu giá để giành được mức lãi suất thấp nhất.

Ngoài ra, nền tảng P2P Lending còn làm phong phú thêm các kênh vốn, cải thiện việc sử dụng dữ liệu lớn về dân số, hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ phát triển, thúc đẩy cạnh tranh và đổi mới sáng tạo. Các chuyên gia cũng lưu ý, việc quản lý hiệu quả đối với hoạt động P2P Lending sẽ là “chìa khóa” để tối ưu hóa lợi ích cũng như đảm bảo nguyên tắc công bằng trên thị trường.

Chỉ ra những đóng góp tích cực của nền tảng P2P Lending đối với xã hội, TS. Cấn Văn Lực - Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ Quốc gia nhấn mạnh vai trò của các công ty Fintech trong việc giảm thiểu các hoạt động “tín dụng đen” - vấn đề đang được quan tâm tại Việt Nam. 

Các nền tảng cho vay ngang hàng được kỳ vọng sẽ mang đến giải pháp tài chính minh bạch hơn cho người dân, đồng thời hạn chế tình trạng tín dụng đen đang ngày càng trở nên phổ biến.

Bên cạnh những lợi ích, P2P Lending cũng phải đối diện với nhiều thách thức và rủi ro không nhỏ. Một trong những điểm yếu lớn nhất chính là sự thiếu vắng bảo hiểm cho người vay, khác biệt rõ rệt so với các khoản vay truyền thống được bảo hiểm bởi các tổ chức tín dụng quốc gia.

Vị chuyên gia cho biết, đa phần các khoản vay qua P2P không được đảm bảo bằng tài sản, điều này khiến việc quản lý rủi ro trở nên phức tạp và nhiều thách thức. Người cho vay phải tự cân nhắc cũng như phân tán rủi ro thông qua việc đa dạng hóa danh mục đầu tư của mình. 

Đặc biệt, vấn đề về đạo đức và công nghệ như nguy cơ có thể bị hacker tấn công, sự cố kỹ thuật, mất dữ liệu hay việc sử dụng thông tin cá nhân không đúng mục đích cũng là những rủi ro tiềm ẩn cần được quan tâm và giải quyết.

Các chuyên gia đều có chung quan điểm về việc cần tạo lập một chính sách chung để thúc đẩy các mô hình kinh doanh mới dựa trên nền tảng đổi mới sáng tạo từ công nghệ. Theo chuyên gia, để hỗ trợ lĩnh vực này tăng trưởng, chúng ta nên có quan điểm mở, khuyến khích đổi mới sáng tạo triển khai đồng bộ ở mọi cấp độ và ngành nghề. Đồng thời, trong quá trình thiết kế các chính sách cho lĩnh vực này, tránh áp đặt những cơ chế lỗi thời lên những mô hình kinh doanh tiên tiến.

Cùng với đó, các chuyên gia cũng kêu gọi việc tăng cường nghiên cứu cách thiết kế một hệ thống tài chính quốc gia hiệu quả, trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, công nghệ phát triển và thị trường được định hình nhiều hơn bởi thế hệ trẻ.

Vừa qua, Ngân hàng Nhà nước đã công bố Dự thảo quy định về cơ chế thử nghiệm đối với P2P Lending, đây là bước tiến đáng chú ý nhằm thúc đẩy sự phát triển cũng như giúp Việt Nam bắt kịp những thay đổi nhanh chóng về công nghệ trên thế giới. Có thể thấy, việc xác lập một hành lang pháp lý đầy đủ và minh bạch là vô cùng cấp thiết để bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư và người tiêu dùng.

Đối với các doanh nghiệp, cần thúc đẩy việc tuân thủ chặt chẽ những quy định pháp lý hiện hành để đảm bảo tính an toàn, minh bạch trong hoạt động như Luật Các tổ chức tín dụng, Luật An toàn thông tin mạng, Luật Phòng chống rửa tiền, Luật An ninh mạng và Luật Giao dịch điện tử.

Bên cạnh đó, việc có được điều khoản cam kết từ phía ngân hàng cho phép trao đổi dữ liệu với Trung tâm Thông tin tín dụng quốc gia (CIC) và thực hiện tra cứu thông tin tín dụng được đánh giá sẽ là bước tiến quan trọng trong việc củng cố niềm tin và sự minh bạch trên thị trường.

5 bài học quan trọng cần được nhà quản lý, nhà đầu tư và doanh nghiệp quan tâm

Các quy định đối với hoạt động kinh doanh P2P Lending trên thị trường quốc tế đang được siết chặt nhằm đảm bảo tính minh bạch và sự an toàn cho các bên tham gia.

Tại Malaysia, Ủy ban Chứng khoán quốc gia (SC) đảm nhận vai trò quản lý và đã đặt ra quy định về lãi suất tối đa, đồng thời yêu cầu về vốn tối thiểu, chỉ cho phép các công ty tại quốc gia này với vốn đủ mạnh tham gia vào thị trường (số vốn thực góp tối thiểu là 5 triệu ringgit, tương đương khoảng 1,2 triệu USD). Hay một quốc gia tại Đông Nam Á khác là Indonesia,cơ quan quản lý Dịch vụ Tài chính Quốc gia (OJK) nước này yêu cầu các công ty P2P đăng ký với số vốn nhất định và phải ký quỹ để đảm bảo sự minh bạch và an toàn trong quá trình hoạt động.

Trong khi đó, các công ty P2P ở Tây Ban Nha phải tuân thủ các tiêu chuẩn cấp phép và hoạt động nghiêm ngặt, bao gồm việc duy trì vốn tối thiểu và lập kế hoạch cho trường hợp phá sản. Không chỉ vậy, việc tuân thủ các nguyên tắc định danh khách hàng (KYC) và yêu cầu về vấn đề công bố thông tin là bắt buộc, bên cạnh giới hạn đầu tư cho các nhà đầu tư cá nhân và chuyên nghiệp.

Bài học về sự sụp đổ của thị trường cho vay ngang hàng (P2P) tại Trung Quốc là một ví dụ. Dữ liệu của China International Capital Corporation tiết lộ, vào thời điểm tháng 6/2018, hơn 400 nền tảng P2P đã sụp đổ và 1.800 nền tảng khác rơi vào tình trạng không ổn định.

Thời điểm đó, theo ước tính của Bloomberg, tổng số nợ xấu trong lĩnh vực P2P của Trung Quốc đã đạt tới con số đáng báo động là 192 tỷ USD. Đáng nói, có tới 50 triệu người đã tham gia vào thị trường P2P này, phần lớn trong số họ đã mất trắng tiền đầu tư và rơi vào tình cảnh khủng hoảng tài chính.

Ông Phạm Xuân Hòe - Nguyên Phó viện trưởng viện Chiến lược (NHNN) chỉ ra 5 bài học cần được các nhà quản lý, doanh nghiệp và nhà đầu tư lưu tâm.

Thứ nhất, cơ quan quản lý cần phải cân nhắc giữa sự đổi mới sáng tạo và rủi ro kèm theo, nhất là mối liên hệ giữa sự phát triển và bất ổn kinh tế - xã hội.

Thứ hai, việc cân nhắc giữa lợi ích và rủi ro là bài toán không mới nhưng luôn luôn đòi hỏi cần sự nhạy bén của các nhà đầu tư.

Thứ ba, vấn đề về minh bạch thông tin, cập nhập dữ liệu đúng lúc trong nền kinh tế và quản lý thông tin khách hàng là vô cùng quan trọng.

Thứ tư, cần sự quản lý chặt chẽ hơn, đặt ra những giới hạn cho phép đối với hoạt động của các sàn P2P Lending.

Thứ năm, thách thức về việc sáng tạo mô hình kinh doanh trong kỷ nguyên 4.0 cùng với việc phát triển tư duy chính sách mới để đồng bộ với công nghệ, đảm bảo sự phát triển ổn định nhưng không kìm hãm sáng tạo.

P2P Lending xuất hiện với tốc độ phát triển công nghệ thông tin hiện nay, giúp giải quyết nhu cầu tất yếu của thị trường, giúp mở rộng thêm phạm vi tiếp cận tài chính cho doanh nghiệp và cá nhân có nhu cầu vay vốn. Qua đó góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Việc phát triển Fintech vì thế là tất yếu cũng như phù hợp trong tình hình hiện nay. 

Theo đó, vấn đề thể chế, hành lang pháp lý và những quy định cụ thể trong lĩnh vực P2P vẫn là cấp bách và đặc biệt quan trọng. Hành lang pháp lý được ban hành kịp thời với mục tiêu thúc đẩy, tạo điều kiện phát triển cho các doanh nghiệp sẽ giúp thị trường này phát triển lành mạnh và bền vững hơn.

Nhiều chuyên gia tài chính nhận định, việc sớm đưa ra cơ chế không chỉ nâng cao hiệu quả quản lý mà còn thúc đẩy việc phổ cập tài chính, đổi mới sáng tạo, rút ngắn thời gian xây dựng và đưa các dịch vụ tài chính mới, chất lượng ra thị trường. Đồng thời, tạo cơ hội cho doanh nghiệp Fintech của Việt Nam nâng cao sức cạnh tranh với các đối tác quốc tế.

TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia Tài chính Ngân hàng cho rằng, sự xuất hiện của P2P Lending trở thành sân chơi bổ sung tốt cho hệ thống ngân hàng và thị trường tín dụng của Việt Nam vốn đã bị quá tải./.