Doanh nghiệp bất động sản đua nhau “lên sàn”, hút vốn chứng khoán

Kế hoạch IPO của các doanh nghiệp địa ốc

Vì cuộc khủng hoảng thị trường trái phiếu và hàng loạt khó khăn của ngành bất động sản đã khiến kỳ vọng trở thành thương vụ IPO tiêu biểu trong năm 2023 của Hưng Thịnh Land - nhà phát triển bất động sản uy tín tại phía Nam đã sụp đổ. 

Tháng 7/2022, đối diện với một loạt khó khăn, Hưng Thịnh Land huy động được 103 triệu USD từ quỹ đầu tư Dragon Capital và VinaCapital, đây là 2 quỹ đầu tư nước ngoài khá “mát tay” trong việc đưa doanh nghiệp bất động sản Việt Nam lên sàn chứng khoán như Cenland hay Hải Phát.

Tính đến thời điểm này, vẫn chưa có thêm thông tin mới về việc niêm yết của Hưng Thịnh Land, tuy nhiên với những chia sẻ gần đây, VinaCapital tiếp tục đánh giá cao về cơ hội huy động vốn trên thị trường chứng khoán của các doanh nghiệp bất động sản nói riêng và khả năng phục hồi của ngành này nói chung. 

Được biết, Hưng Thịnh Land được LPBank cam kết giải ngân 5.000 tỷ đồng vào cuối năm ngoái, điều này đã cho thấy triển vọng của Hưng Thịnh Land. Từ đó cũng thúc đẩy kế hoạch niêm yết sẽ trở lại trong thời gian tới.

Không riêng gì Hưng Thịnh Land, nhiều doanh nghiệp địa ốc cũng có kế hoạch huy động vốn trên sàn chứng khoán trong giai đoạn nguồn tiền trung và dài hạn phục vụ phát triển dự án đang cạn kiệt.

Đơn cử, tháng 2/2024, Bcons - chủ đầu tư của nhiều dự án vùng ven TP.HCM như Bcons Miền Đông, Bcons Suối Tiên, Bcons Green View, Bcons Garden... đã hé lộ kế hoạch IPO trong năm 2024. 

Theo đó, doanh nghiệp này sẽ niêm yết khoảng 20 triệu cổ phần, tương ứng với khoảng 200 tỷ đồng vốn điều lên trên Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM (HoSE). Hiện tại, Bcons vẫn đang trong quá trình hoàn thiện hồ sơ, thủ tục. Theo mô phỏng và dự phóng, cổ phiếu Bcons khi lên sàn sẽ có giá khởi điểm là 47.000 đồng/cổ phiếu.

Trong năm 2024, cuộc đua IPO cũng có sự góp mặt của Metro Star, song không lên sàn Việt Nam mà hướng tới sàn chứng khoán Hồng Kông - Trung Quốc (HKEX). Thông tin này vốn đã được công bố từ tháng 10/2023, cùng với việc chuyển sang mô hình công ty cổ phần và biến động cơ cấu cổ đông có sự tham gia của Công ty Bất động sản Chính Tâm và một số cổ đông cá nhân khác. Nếu hoàn thành việc niêm yết, Metro Star có thể có cơ hội huy động nguồn vốn lớn từ nước ngoài.

Theo lãnh đạo Metro Star, cổ phiếu doanh nghiệp này được nhà thẩm định giá quốc tế Grant Thornton (Anh) đinh giá trên 133.000 đồng/cổ phiếu, tức mức vốn hóa đạt gần 15.800 tỷ đồng. Vị này chia sẻ, để có thể niêm yết trên thị trường chính của HKEX, vốn hóa thị trường của Metro Star phải đạt tối thiểu là 500 triệu HKD (hơn 1.500 tỷ đồng), lãi ròng ít nhất từ 45 triệu HKD (hơn 140 tỷ đồng) trong 2 năm kinh doanh được theo dõi, 35 triệu HKD (hơn 108 tỷ đồng) vào năm kinh doanh thứ 3. Đồng thời, ban quản trị công ty cũng phải hạn chế thay đổi trong 3 năm kinh doanh được theo dõi.

Muốn niêm yết phải đi đường dài

Báo cáo của Deloitte cho thấy, tại khu vực Đông Nam Á, Việt Nam đang kém hơn trong việc IPO khi chỉ có 3 thương vụ diễn ra trong năm qua, huy động được 7 triệu USD, giảm 90% so với năm 2022. Thực tế, các doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp địa ốc nói riêng hầu như phải hoãn kế hoạch lên sàn trong năm qua vì thị trường không mấy thuận lợi.

Tuy nhiên, năm 2024 dự kiến sẽ có câu chuyện niêm yết thuận lợi hơn khi thị trường chứng khoán đã tăng điểm trở lại cùng với việc thanh khoản cải thiện. Chính phủ đưa ra một loạt chính sách và sự quyết tâm vực dậy thị trường bất động sản cũng như toàn nền kinh tế đã thúc đẩy các doanh nghiệp địa ốc tăng cường gọi vốn qua sàn chứng khoán, đặc biệt là khi việc huy động vốn thông qua kênh tín dụng, trái phiếu doanh nghiệp… ngày càng khó khăn.

Lấy ví dụ, Taseco Land vào đầu năm 2024 chính thức đưa mã cổ phiếu TAL lên sàn UPCoM, giá tham chiếu giao dịch ngày đầu tiên là 21.000 đồng/cổ phiếu. 

Hiện tại, Taseco Land đang là chủ đầu tư của nhiều dự án bất động sản tại nhiều tỉnh phía Bắc như Khu nhà ở Riverview Lương Sơn tại huyện Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình; khách sạn và căn hộ cao cấp À La Carte Halong Bay tại TP. Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh; khu đô thị trung tâm TP. Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa…

Bên cạnh những dự án do Taseco Land làm chủ đầu tư, nhà phát triển bất động sản này còn đóng vai trò quản lý, tư vấn cho các dự án của Công ty mẹ Taseco như dự án đầu tư xây dựng các lô đất thấp tầng TT32, TT84, TT164 ở Khu đô thị mới Nam An Khánh, Hà Nội; dự án Khu dân cư đô thị cao cấp ở xã Cửa Cạn, TP. Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang…

Hồi cuối tháng 2/2024, Hội nghị triển khai nhiệm vụ phát triển thị trường chứng khoán năm 2024 đã nêu ra một số giải pháp cho thị trường. Trong đó, một số giải pháp trọng tâm là tiếp tục đa dạng hóa hàng hóa trên thị trường, gắn IPO với việc niêm yết, đăng ký giao dịch cổ phiếu trên các Sở giao dịch chứng khoán, khuyến khích các hoạt động chào bán, phát hành ra công chúng; nâng cao năng lực và an toàn tài chính của hệ thống tổ chức kinh doanh chứng khoán qua việc tiếp tục tái cấu trúc công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ, đẩy mạnh quản lý, giám sát, chấn chỉnh hoạt động của các tổ chức kinh doanh chứng khoán nhằm bảo đảm tuân thủ quy định pháp luật.

Phó vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước - bà Phạm Thị Thùy Linh cho hay, năm 2023 dù thị trường phải đối diện với nhiều khó khăn, nhưng hoạt động huy động vốn (cả cổ phiếu và trái phiếu) của doanh nghiệp trên thị trường chứng khoán vẫn tăng 34% so với năm trước đó. Điều này cho thấy đây vẫn là kênh huy động vốn dài hạn cho hoạt động sản xuất - kinh doanh và cũng giúp củng cố uy tín cho doanh nghiệp. Từ đó thu hút được nguồn vốn lớn từ các nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Để có thể hỗ trợ doanh nghiệp huy động vốn trên sàn chứng khoán, theo đại diện Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, cơ quan này đang rà soát Nghị định 155/2020/NĐ-CP hướng dẫn Luật Chứng khoán, tập trung xem xét, phân tích quy định về hoạt động chào bán, niêm yết, đăng ký giao dịch.

“Trong thời gian qua, chúng tôi nhận thấy hoạt động IPO gắn với việc niêm yết/đăng ký giao dịch đã có nhiều vướng mắc làm kéo dài thời gian đưa cổ phiếu lên sàn. Sau khi doanh nghiệp thực hiện IPO, Sở giao dịch chứng khoán mới làm công tác kiểm tra nội dung để đưa cổ phiếu lên niêm yết/đăng ký giao dịch. UBCKNN đang cùng các Sở giao dịch chứng khoán xây dựng quy chế để rút ngắn thời gian đưa cổ phiếu lên sàn giao dịch”, bà Phạm Thị Thùy Linh nói.

Chuyên gia tài chính - ngân hàng - TS. Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, diễn biến trên thị trường chứng khoán là điều kiện cần để các doanh nghiệp xây dựng kế hoạch lên sàn sao cho phù hợp với mục tiêu huy động vốn. Trong đó điều kiện đủ - điều kiện quan trọng nhất là chất lượng doanh nghiệp có đủ hấp dẫn những nhà đầu tư hay không. Cụ thể, doanh nghiệp nếu muốn tiếp cận thị trường vốn, huy động vốn trên sàn chứng khoán thì phải minh bạch. Nhưng để minh bạch thì phải có hệ thống quản trị bài bản, chuyên nghiệp.

Ông Hiếu nhấn mạnh: “Khi đầu tư vào cổ phiếu bất động sản thì các nhà đầu tư không chỉ nhìn vào doanh thu và lợi nhuận hàng năm, mà phải nhìn cả tính hiệu quả của từng dự án và giá trị quỹ đất đang sở hữu. Những doanh nghiệp đáp ứng được tiêu chí này thì sẽ có nhiều lợi thế hơn trong việc thu hút vốn đầu tư trên thị trường”./.