Hiệp định UKVFTA: Con đường cao tốc hai chiều thúc đẩy kinh tế song phương

Ngày 11/12/2020, tại Hà Nội, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh và Bộ trưởng Thương mại quốc tế Elizabeth Truss đã ký Biên bản kết thúc đàm phán Hiệp định UKVFTA. Ảnh: MOIT

Hội nghị “Năm đầu tiên thực thi UKVFTA: Thành tựu nổi bật và Định hướng sắp tới” do Bộ Công Thương phối hợp với Đại sứ quán Vương quốc Anh tại Việt Nam tổ chức chiều 15/3 tại Hà Nội theo hình thức trực tiếp và trực tuyến đã cho thấy nhiều thông tin quan trọng, thể hiện dấu ấn tích cực mà UKVFTA mang lại cho cả hai nước trong thời gian qua.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh cho biết: “Năm 2021 là một năm vạn sự khởi đầu nan với UKVFTA. Thời điểm Hiệp định này chính thức có hiệu lực cũng là lúc cả Việt Nam và Vương quốc Anh phải đối mặt với diễn biến phức tạp của đại dịch Covid-19. Số ca nhiễm tăng cao ở cả 2 nước gây ra các hệ lụy không tránh khỏi về nguồn nhân lực, gây gián đoạn không nhỏ đến chuỗi cung ứng xuất nhập khẩu cũng như các hoạt động kinh tế thương mại khác.”

Số liệu từ Bộ Công Thương cho thấy, sau một năm UKVFTA có hiệu lực tạm thời, trao đổi thương mại giữa Việt Nam và Anh tăng trưởng tốt. Năm 2021 kim ngạch song phương Việt Nam – Anh đạt 6,61 tỷ USD, tăng trưởng 17,24%; trong đó Việt Nam xuất khẩu sang Vương quốc Anh tăng 16,4% còn Vương quốc Anh xuất khẩu sang Việt Nam tăng 24%.

Dù đối mặt với diễn biến phức tạp của đại dịch Covid-19, gây gián đoạn không nhỏ đến chuỗi cung ứng xuất nhập khẩu cũng như các hoạt động kinh tế thương mại khác, song kim ngạch thương mại hàng hóa hai chiều giữa Việt Nam và Vương Quốc Anh vẫn tăng trưởng hai con số.

Đáng lưu ý, hầu hết mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam sang Anh đều tăng trưởng tốt. Dẫn đầu tốc độ tăng trưởng lần lượt là các mặt hàng sắt thép, cao su, nông sản, sản phẩm mây, tre, cói và thảm, hạt tiêu, phương tiện vận tải và phụ tùng, gốm sứ, máy móc, thiết bị, dụng cụ phụ tùng khác.

Những ưu đãi nổi bật khác từ UKVFTA có thể kể đến như: Trong ngành thủy sản, ngay khi hiệp định có hiệu lực, thuế nhập khẩu hầu hết các loại tôm nguyên liệu vào Anh sẽ giảm từ 10 – 20% xuống 0%; trong ngành gỗ: Nhiều mặt hàng gỗ sẽ có thuế suất 0% trong vòng 5 năm tới; đối với trái cây: 94% trong tổng số 547 dòng thuế được xóa bỏ; UKVFTA đã duy trì các cam kết giữa EU và Việt Nam về tự do hóa thị trường mua sắm công và đảm bảo khả năng tiếp cận thị trường có hiệu lực; và Việt Nam đã cam kết loại bỏ Kiểm tra nhu cầu kinh tế (ENT) áp dụng cho các cơ sở bán lẻ thứ cấp và các cơ sở bán lẻ tiếp theo, trong vòng 5 năm sau khi có hiệu lực.

Hiệp định UKVFTA được nhận định sẽ tiếp tục duy trì đà tăng trưởng thương mại bứt phá giữa Việt Nam và Anh Quốc thời gian tới.

Nhận xét về vai trò của hiệp định UKVFTA đối với trao đổi thương mại hai nước, ông Lương Hoàng Thái – Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên (Bộ Công Thương) cho rằng, hiệp định chính là khuôn khổ giúp 2 bên phần nào vượt qua khó khăn do đại dịch gây ra và là một trong các yếu tố giảm bớt phần nào gánh nặng cho nền kinh tế 2 bên khi chuỗi cung ứng bị đứt gãy.

Hơn nữa, trong năm 2021, đã có 48 dự án đầu tư trực tiếp từ Vương quốc Anh vào Việt Nam, với số vốn đăng ký cấp mới đạt hơn 53 triệu USD, tăng 157% so với năm 2020 và duy trì đầu tư trực tiếp của Vương quốc Anh vào Việt Nam ở mức 4 tỷ USD. Hiện nay, Vương quốc Anh đang nằm trong nhóm 12 nước có vốn đầu tư trực tiếp lớn nhất tại Việt Nam.

Theo Thứ trưởng Trần Quốc Khánh, thời gian qua, Nhà nước, Chính phủ đã ban hành chương trình hành động để bộ ngành thực thi; trong đó, có hỗ trợ doanh nghiệp.

Vì vậy, doanh nghiệp cần chủ động nghiên cứu nội dung của hiệp định, sau đó tìm hiểu quy định của Vương quốc Anh với hàng nhập khẩu, qua đó, hoàn thiện sản phẩm hàng hóa để đáp ứng yêu cầu và thường xuyên nâng cao sức cạnh tranh của hàng hóa.

Đáng lưu ý, sau khi rời khỏi Liên minh châu Âu, Vương quốc Anh đang tích cực đàm phán các hiệp định thương mại tự do với nhiều đối tác trên thế giới; trong đó, có một số nước ASEAN. Chính vì vậy, lợi thế cạnh tranh của Việt Nam đang có sẽ sớm mất đi nếu Vương quốc Anh có hiệp định với các quốc gia khác. Do đó, doanh nghiệp cần nhanh chóng thâm nhập vào thị trường này bởi tiềm năng và cơ hội của thị trường này còn rất lớn.

Tuy nhiên, dù tiếp cận thị trường theo phương thức truyền thống hay online, UKVFTA vẫn là Hiệp định Thương mại tự do thế hệ mới. Do đó, doanh nghiệp không chỉ quan tâm đến chất lượng hàng hóa, giá cả mà cần quan tâm đến quy định vệ sinh an toàn thực phẩm, quy định phát triển bền vững. Mặc dù vậy, Bộ Công Thương khuyến nghị doanh nghiệp Việt Nam cần nhanh chóng tận dụng cơ hội từ UKVFTA mang lại; trong đó, doanh nghiệp phải tổ chức sản xuất theo tiêu chuẩn Anh và châu Âu.

Đặc biệt, doanh nghiệp cần chú trọng trong công nghệ bảo quản và vận chuyển nông sản bằng đường biển; sử dụng tốt chính sách tín dụng ưu đãi và dịch vụ đánh giá, xác minh tín nhiệm khách hàng của các ngân hàng Anh.

Hiện tại, Vương quốc Anh là đối tác thương mại lớn thứ 9 của Việt Nam, tuy nhiên, kim ngạch hai chiều vẫn ở mức khá khiêm tốn so với tiềm năng thực tế của hai nước.

Đại diện Hiệp hội Doanh nghiệp Anh Quốc tại Việt Nam đánh giá: Ngay trong bối cảnh đại dịch Covid-19 ảnh hưởng xấu tới 2 nước, vẫn có rất nhiều hợp đồng được ký kết.

Các doanh nghiệp Anh cũng đánh giá rất cao môi trường kinh doanh tại Việt Nam ở các lĩnh vực tài chính, giáo dục, năng lượng, công nghệ cao, dược phẩm và y tế. Đây chính là những điểm sáng hợp tác giữa hai nước và trong thời gian tới sẽ phát triển mạnh mẽ.

Nghị sĩ Graham Stuart, đặc phái viên thương mại của Thủ tướng Anh phụ trách Lào, Việt Nam và Campuchia nhấn mạnh: Ngoài các lĩnh vực nêu trên, mảng điện gió ngoài khơi đang được kỳ vọng là cầu nối hợp tác giữa hai nước.

“Vương quốc Anh có thế mạnh và kinh nghiệm về năng lượng tái tạo; trong đó có điện gió ngoài khơi, chúng tôi sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm với Việt Nam để thúc đẩy thương mại giữa hai nước,” Nghị sĩ Graham Stuart cho hay.

Trong thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục phối hợp với các cơ quan liên quan của Việt Nam và Vương quốc Anh tổ chức các hoạt động đa dạng khác để góp phần tích cực vào việc xây dựng các chính sách thiết thực và hiệu quả nhằm giúp cộng đồng doanh nghiệp tận dụng tối đa cơ hội từ Hiệp định UKVFTA.

MINH THÀNH