Mô hình AI của Huawei mới ra mắt ở Trung Quốc có thể dự báo thời tiết nhanh hơn 10.000 lần so với dự báo tính toán số

AI mới của Trung Quốc có sức mạnh gấp 10.000 lần

Theo ghi nhận, một công cụ dự báo thời tiết bằng trí tuệ nhân tạo (AI) mang tính đột phá đã được nhóm nghiên cứu Trung Quốc cho ra mắt với độ chính xác vượt trội so với những công cụ tính toán truyền thống. 

Và phiên bản mới nhất của mô hình này có tên là  Zhiji - tập trung vào thời tiết khu vực và có thể đưa ra dự báo trong 5 ngày với độ chính xác được nâng cao từ 25 km lên 3 km. 

Cũng theo đó, mô hình này ra mắt chưa đầy một tháng sau khi Pangu-Weather, do Huawei Technologies phát triển chính thức được vinh danh là đổi mới khoa học tốt nhất trong năm 2023 của Trung Quốc. 

Tính từ khi được phát hành vào hồi tháng 8 năm ngoái, Pangu đã cách mạng hóa dự báo thời tiết và cung cấp các dự đoán nhanh hơn, chính xác hơn so với các phương pháp khí tượng truyền thống. 

Pangu-Weather đã chính thức xuất hiện lần đầu tiên vào tháng 7/2023 trong bài viết đăng trên tạp chí Nature. Sau đó một tháng thì mô hình này đã được ra mắt trên trang web của Trung tâm Dự báo Thời tiết Trung hạn Châu  u (ECMWF).

Mô hình AI đã đạt được một cột mốc quan trọng khi có thể hoàn thành dự báo thời tiết bảy ngày chỉ trong thời gian 10 giây - nhanh hơn 10.000 lần so với những phương pháp truyền thống. 

Vào ngày 29/2 vừa qua, chỉ trong thời gian vài tháng sau khi ra mắt, Pangu-Weather đã được xếp hạng nhất ở trong số 10 tiến bộ khoa học hàng đầu của Trung Quốc năm 2023 bởi Quỹ Khoa học Tự nhiên Quốc gia Trung Quốc (NSFC).

Trong sự công nhận của NSFC, Pangu-Weather đã có hai thành tựu chính. Đầu tiên đó chính là cải thiện hệ thống dự báo thời tiết ECMWF hàng đầu trên thế giới trong khoảng 0,6 ngày. Như thế thì mô hình có thể dự đoán được thời tiết khắc nghiệt sớm hơn, chính xác hơn nhiều. Thứ hai đó là dự báo 7 ngày trong thời gian 10 giây, nhanh hơn 10.000 lần so với những dự báo tính toán số. 

Cũng theo báo cáo của Huawei vào hồi cuối tháng 2, Pangu-Weather đã đưa ra dự báo chính xác hơn cho những yếu tố thời tiết quan trọng, ví dụ như nhiệt độ, áp suất cũng như độ ẩm, tốc độ gió so với mô phỏng bằng số. Hơn thế, sai số ở trong dự đoán đường đi của các cơn bão nhiệt đới của mô hình thấp hơn 25% so với ECMWF.

Có thể thấy, đây là một thành tựu đáng kể đối với mô hình AI, làm thay đổi nhanh chóng bộ mặt dự báo thời tiết trên toàn cầu. Bằng cách tận dụng AI để dự đoán những kiểu mẫu thời tiết thì các nhà khoa học có thể vượt qua những thách thức phức tạp ở trong các phương pháp dự báo truyền thống. AI không cần kiến thức vật lý toán học hay kinh nghiệm chuyên môn mà sẽ tự tạo ra một con đường mới cho dự báo thời tiết. 

Mô hình AI có sự tiên tiến hơn

Đến thời điểm hiện tại, các nhà nghiên cứu đã sử dụng Pangu-Weather để làm nền tảng phát triển mô hình khu vực mới Zhiji.

Được tạo ra bởi sự hợp tác của Cục Khí tượng Thâm Quyến, Zhiji đã được huấn luyện với dữ liệu độ phân giải cao từ miền Nam Trung Quốc. 

Nhóm của Huawei nói rằng, Zhiji có thể cung cấp dự báo 5 ngày với độ chính xác là 3 km cho Thâm Quyến cùng với các khu vực lân cận. Trong khi đó thì Cục Khí tượng Trung ương dù đã cung cấp dự báo theo giờ với độ chính xác đến từng đường phố tuy nhiên thông tin chỉ chính xác trong thời gian 24 tiếng. 

Huawei báo cáo vào hồi cuối tháng 3 rằng: “Zhiji có khả năng dự báo những yếu tố khí tượng cốt lõi như tốc độ gió, nhiệt độ, lượng mưa, độ ẩm. Tính từ khi bắt đầu hoạt động thử nghiệm vào hồi tháng 2 thì nó đã nhiều lần cung cấp thông tin giá trị cho Cục Khí tượng Thâm Quyến". 

Đến thời điểm hiện tại, dự báo AI và dự báo thủ công mỗi loại sẽ có những ưu - nhược điểm riêng. 

Và AI cũng có lợi thế trong việc dự đoán đường đi của bão, trong khi mô phỏng bằng số liệu có độ chính xác sẽ cao hơn trong việc xác định những giá trị sức gió. 

Đại diện của Huawei cho biết: “Các nhà khoa học hiện nay có thể tích hợp kết quả từ các mô phỏng bằng số với dự báo do Zhiji cung cấp để có thể đưa ra những đánh giá một cách hiệu quả nhất. Đây có thể là xu hướng ở trong tương lai”. 

Các nghiên cứu cũng có chỉ ra, mùa lũ năm nay sẽ được xem là bài kiểm tra thực sự dành cho Zhiji 1/0. Họ cũng mong đợi mô hình này sẽ được tối ưu hơn nữa với những cải tiến được thực hiện đối với thuật toán. 

Những công việc đang được tiến hành ở trên công nghệ này cũng nhằm nâng cao được khả năng dự báo về lượng mưa, trong đó có bao gồm cung cấp các dự báo chuyên biệt như là chỉ số sốc nhiệt cũng như mức độ cảm nhận, đồng thời cũng cải thiện dự báo mưa xuống 1 km. 

Huawei nhấn mạnh, ví dụ trong điều kiện bão thì các mô hình khí tượng chính xác có thể dự báo được lượng mưa trên từng đường phố và đưa ra cảnh báo sớm cho hệ thống thoát nước đô thị./.