Nhà văn Abdulrazak Gurnah thắng giải Nobel Văn học

Tác gia Abdulrazak Gurnah.

Theo tiểu sử tác giả được Viện Hàn lâm Thụy Điển công bố, Abdulrazak Gurnah sinh năm 1948 và lớn lên tại đảo Zanzibar ở phía đông châu Phi. Năm 1890, Zanzibar trở thành lãnh thổ bảo hộ của Anh.

Anders Olsson, Chủ tịch Ủy ban Nobel cho biết các tiểu thuyết của ông, từ sách đầu tay Memory of Departure đến tác phẩm gần nhất – Afterlives, đều “tráng lệ”, khiến người đọc mở rộng tầm mắt về nền văn hóa Đông Phi vốn còn xa lạ với thế giới.

Ông có nhiều bài viết liên quan đến chủ nghĩa thực dân, các quốc gia ở vùng châu Phi thời kỳ hậu thuộc địa. Ông dành nhiều thời gian nghiên cứu các công trình về văn học châu Phi.

Bắt đầu sáng tác từ năm 21 tuổi trong khi lưu vong, các tác phẩm của Gurnah được viết bằng tiếng Anh dù tiếng Swahili là tiếng mẹ đẻ của ông. Đến nay, ông đã xuất bản 10 tiểu thuyết và một số truyện ngắn, với chủ đề xuyên suốt là cuộc sống của những người tị nạn.

Các tác phẩm nổi tiếng nhất của ông bao gồm tiểu thuyết “Paradise” (phát hành năm 1994) – lọt vào danh sách đề cử cuối cùng của hai giải thưởng danh giá là giải Booker và Whitbread Prize, “Desertion” (2005) và “By the Sea” (2001) – vào danh sách rút gọn của giải Los Angeles Times Book Award.

Các nhân vật của Gurnah bị kẹt giữa các nền văn hóa và lục địa, và luôn sống trong trạng thái không an toàn mà họ không bao giờ có thể giải quyết được, phải liên tục thay đổi để thích nghi với môi trường mới, dung hòa giữa cuộc sống mới và quá khứ.

Lễ trao giải Nobel Văn học 2021 diễn ra vào lúc 18 giờ ngày 7.10 (giờ Việt Nam) với giải thưởng trị giá 10 triệu krona (hơn 26 tỉ đồng). Giải thưởng được trao cho “người sẽ tạo ra tác phẩm xuất sắc nhất theo một định hướng lý tưởng trong lĩnh vực văn học”, theo di chúc của Alfred Nobel – người sáng lập giải Nobel.

Người tham gia được đề cử bởi các chuyên gia từ khắp nơi trên thế giới, và một hội đồng gồm 18 của Viện Hàn lâm Thụy Điển sẽ chọn ra người chiến thắng. Trước thềm Nobel Văn học 2021, nhà văn Ellen Mattson, thành viên Viện Hàn lâm Thụy Điển, phát biểu: “Về mặt lý thuyết, bất kỳ ai cũng có thể được đề cử. Bất cứ ai viết ra những áng văn chương xuất sắc, xuất chúng. Không có yêu cầu nào khác, chỉ là chất lượng tác phẩm mà thôi”.

NGỌC LAN