Phát hành cổ phiếu để trả cổ tức là gì? Tìm hiểu khái niệm này

Giới thiệu về phát hành cổ phiếu để trả cổ tức

Phát hành cổ phiếu để trả  cổ tức là hình thức doanh nghiệp phát hành thêm cổ phiếu và phân phối chúng cho các cổ đông thay vì trả cổ tức bằng tiền mặt. Hình thức này cho phép các cổ đông nhận cổ tức dưới dạng cổ phiếu mới, giúp tăng số lượng cổ phần mà họ sở hữu trong công ty mà không phải chi trả thêm tiền. Doanh nghiệp thường chọn cách này nhằm giữ lại nguồn vốn cho các hoạt động mở rộng kinh doanh, đầu tư vào dự án mới hoặc để vượt qua giai đoạn khó khăn.

Sự khác biệt giữa phát hành cổ phiếu để trả cổ tức và các hình thức trả cổ tức khác như tiền mặt hoặc tài sản nằm ở cách thức phân phối lợi nhuận cho cổ đông. Trong khi trả cổ tức bằng tiền mặt yêu cầu doanh nghiệp phải có sẵn tiền để chi trả cho cổ đông, thì phát hành cổ phiếu giúp công ty duy trì dòng tiền và linh hoạt hơn trong việc sử dụng nguồn lực tài chính. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh nền kinh tế biến động hoặc khi doanh nghiệp cần đầu tư cho sự phát triển lâu dài.

Ngoài ra, việc phát hành cổ phiếu để trả cổ tức cũng giúp tăng tính thanh khoản cho cổ phiếu, đặc biệt là trong các thị trường có sự cạnh tranh cao. Tuy nhiên, hình thức này cũng có thể gây ra một số vấn đề như việc pha loãng giá trị cổ phiếu và ảnh hưởng đến quyết định đầu tư của các nhà đầu tư. Do đó, doanh nghiệp cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định áp dụng phương thức này.

Lợi ích của việc phát hành cổ phiếu để trả cổ tức

Phát hành cổ phiếu để trả cổ tức mang lại nhiều lợi ích cho cả doanh nghiệp và cổ đông. Dưới đây là một số lợi ích chính:

1. Giữ lại nguồn vốn: Khi doanh nghiệp phát hành cổ phiếu để trả cổ tức, thay vì chi trả bằng tiền mặt, họ có thể giữ lại nguồn vốn để tiếp tục đầu tư vào các dự án phát triển hoặc mở rộng kinh doanh. Điều này đặc biệt quan trọng trong những giai đoạn khó khăn hoặc khi doanh nghiệp cần tăng trưởng nhanh chóng.

2. Không chịu thuế thu nhập cá nhân: Cổ đông nhận cổ tức bằng cổ phiếu không phải chịu thuế thu nhập cá nhân ngay lập tức, trong khi nếu nhận cổ tức bằng tiền mặt, họ sẽ phải nộp thuế 5%. Điều này tạo ra một ưu thế tài chính cho cổ đông, vì họ chỉ phải chịu thuế khi bán cổ phiếu nhận được.

3. Tăng tính thanh khoản cho cổ phiếu: Phát hành cổ phiếu để trả cổ tức làm tăng số lượng cổ phiếu lưu hành trên thị trường, từ đó giúp cải thiện tính thanh khoản. Khi có nhiều cổ phiếu hơn, khả năng giao dịch cổ phiếu trên thị trường cũng tăng lên, thu hút thêm nhà đầu tư.

4. Tín hiệu tích cực đến từ doanh nghiệp: Việc phát hành cổ phiếu để trả cổ tức thường được xem như một dấu hiệu cho thấy doanh nghiệp đang hoạt động hiệu quả và có khả năng sinh lời, giúp tạo niềm tin cho các nhà đầu tư hiện tại và tiềm năng.

5. Giảm áp lực tài chính: Doanh nghiệp không cần phải chi một khoản tiền lớn để trả cổ tức bằng tiền mặt, điều này giúp giảm bớt áp lực tài chính và tạo điều kiện cho việc duy trì hoạt động kinh doanh mà không gặp phải khó khăn về dòng tiền.

6. Khuyến khích đầu tư dài hạn: Hình thức trả cổ tức bằng cổ phiếu có thể khuyến khích cổ đông giữ cổ phiếu lâu hơn, thay vì bán ngay khi nhận cổ tức. Điều này có thể tạo ra sự ổn định cho giá cổ phiếu và lợi ích lâu dài cho doanh nghiệp.

Tóm lại, phát hành cổ phiếu để trả cổ tức không chỉ giúp doanh nghiệp duy trì nguồn vốn và giảm áp lực tài chính mà còn mang lại nhiều lợi ích cho cổ đông, từ việc giảm thuế cho đến việc gia tăng tính thanh khoản trên thị trường.

Quy trình phát hành cổ phiếu để trả cổ tức

Quy trình phát hành cổ phiếu để trả cổ tức bao gồm các bước sau:

1. Quyết định của Đại hội đồng cổ đông: Đầu tiên, công ty cần tổ chức Đại hội đồng cổ đông để thông qua phương án phát hành cổ phiếu nhằm trả cổ tức. Trong cuộc họp này, các cổ đông sẽ thảo luận và biểu quyết về kế hoạch phát hành, bao gồm tỷ lệ cổ tức bằng cổ phiếu và số lượng cổ phiếu sẽ phát hành.

2. Lập phương án phát hành: Sau khi được thông qua, công ty cần lập một phương án chi tiết về việc phát hành cổ phiếu. Phương án này phải bao gồm các thông tin về số lượng cổ phiếu phát hành, thời điểm phát hành, và cách thức xử lý phần lẻ cổ phần nếu có.

3. Chuẩn bị tài liệu cần thiết: Công ty cần chuẩn bị các tài liệu báo cáo theo quy định của pháp luật. Các tài liệu này bao gồm quyết định của Đại hội đồng cổ đông, báo cáo tài chính năm gần nhất được kiểm toán, và các tài liệu liên quan đến việc phân phối lợi nhuận.

4. Xin ý kiến chấp thuận của cơ quan có thẩm quyền: Nếu công ty là tổ chức tín dụng hoặc tổ chức kinh doanh bảo hiểm, cần phải xin ý kiến chấp thuận của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam hoặc Bộ Tài chính về việc tăng vốn điều lệ.

5. Tiến hành phát hành cổ phiếu: Sau khi hoàn tất các thủ tục và có đầy đủ các tài liệu hợp lệ, công ty sẽ tiến hành phát hành cổ phiếu. Cổ phiếu mới sẽ được chuyển vào tài khoản của các cổ đông theo tỷ lệ đã thống nhất.

6. Công bố thông tin: Cuối cùng, công ty cần công bố thông tin về việc phát hành cổ phiếu để trả cổ tức cho các cổ đông và thị trường, đảm bảo tính minh bạch và tuân thủ quy định pháp luật.

Tất cả các bước trên cần phải được thực hiện theo đúng quy định của Luật Doanh nghiệp 2020 và các nghị định hướng dẫn kèm theo để đảm bảo tính hợp pháp và hiệu quả của quá trình phát hành cổ phiếu.

Rủi ro và hạn chế khi phát hành cổ phiếu để trả cổ tức

Phát hành cổ phiếu để trả cổ tức, mặc dù mang lại một số lợi ích cho doanh nghiệp và cổ đông, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro và hạn chế mà các doanh nghiệp cần cân nhắc.

1. Tác động đến giá cổ phiếu: Khi một công ty phát hành cổ phiếu mới để trả cổ tức, số lượng cổ phiếu đang lưu hành tăng lên. Điều này có thể dẫn đến tình trạng pha loãng giá trị cổ phiếu, làm giảm giá cổ phiếu trên thị trường. Nhà đầu tư có thể lo ngại về khả năng sinh lời trong tương lai, dẫn đến việc bán tháo cổ phiếu và làm cho giá cổ phiếu giảm mạnh ngay sau khi thông báo trả cổ tức bằng cổ phiếu.

2. Khả năng thanh khoản: Mặc dù việc phát hành cổ phiếu mới có thể tăng tính thanh khoản cho cổ phiếu, nhưng trong một số trường hợp, cổ đông có thể gặp khó khăn trong việc bán cổ phiếu mới phát hành do không thể giao dịch ngay lập tức. Thông thường, cổ phiếu mới phát hành sẽ phải chờ một khoảng thời gian nhất định trước khi có thể được bán, điều này có thể gây ra sự không hài lòng cho cổ đông.

3. Rủi ro tài chính: Việc phát hành cổ phiếu để trả cổ tức có thể khiến doanh nghiệp gặp rủi ro tài chính nếu không có lợi nhuận bền vững. Nếu công ty không thể duy trì lợi nhuận hay gặp khó khăn trong hoạt động kinh doanh, giá cổ phiếu có thể giảm mạnh, gây thiệt hại cho cổ đông và làm suy yếu lòng tin của nhà đầu tư.

4. Hạn chế trong việc trả cổ tức cao hơn trong tương lai: Việc trả cổ tức bằng cổ phiếu có thể tạo ra một tiền lệ mà cổ đông mong đợi sẽ được tiếp tục duy trì trong tương lai. Nếu công ty không thể đáp ứng được mong đợi này, điều đó có thể dẫn đến sự thất vọng và ảnh hưởng tiêu cực đến giá cổ phiếu. Điều này cũng có thể làm khó khăn cho công ty trong việc tăng mức cổ tức tiền mặt trong các năm tiếp theo.

5. Quy trình phức tạp và chi phí phát hành: Quy trình phát hành cổ phiếu để trả cổ tức có thể phức tạp và tốn kém, bao gồm các thủ tục pháp lý và chi phí liên quan đến việc chuẩn bị tài liệu, tổ chức đại hội đồng cổ đông và các quy trình chấp thuận cần thiết. Những chi phí này có thể làm giảm lợi ích tổng thể mà công ty thu được từ việc phát hành cổ phiếu.

So sánh với các hình thức trả cổ tức khác

Khi so sánh phát hành cổ phiếu để trả cổ tức với các hình thức trả cổ tức khác như tiền mặt hoặc tài sản, có một số điểm nổi bật cần xem xét.

1. Trả cổ tức bằng tiền mặt: Đây là hình thức phổ biến nhất, trong đó doanh nghiệp chi trả một khoản tiền cụ thể cho cổ đông dựa trên số lượng cổ phiếu mà họ sở hữu. Ưu điểm của hình thức này là cổ đông nhận được tiền ngay lập tức, giúp họ có thể sử dụng hoặc tái đầu tư. Tuy nhiên, việc trả cổ tức bằng tiền mặt có thể làm giảm nguồn vốn của doanh nghiệp, gây ảnh hưởng đến khả năng mở rộng hoặc đầu tư mới.

2. Trả cổ tức bằng tài sản: Hình thức này thường gặp trong các doanh nghiệp có tài sản lớn, như bất động sản hoặc hàng hóa. Doanh nghiệp có thể chia sẻ tài sản hữu hình với cổ đông. Mặc dù hình thức này có thể hấp dẫn trong một số trường hợp, nhưng lại phức tạp hơn trong việc định giá tài sản và có thể không thu hút được tất cả các cổ đông.

3. Phát hành cổ phiếu để trả cổ tức: Như đã đề cập, đây là hình thức mà doanh nghiệp phát hành thêm cổ phiếu và chuyển cho cổ đông. Hình thức này giúp doanh nghiệp giữ lại vốn để sử dụng cho các dự án đầu tư mà không phải trả thuế thu nhập cá nhân cho cổ đông khi nhận cổ tức. Tuy nhiên, việc phát hành thêm cổ phiếu có thể dẫn đến tình trạng pha loãng giá trị cổ phần, làm giảm giá cổ phiếu trên thị trường.

4. Sự khác biệt về thuế: Với hình thức trả cổ tức bằng tiền mặt, cổ đông phải chịu thuế thu nhập cá nhân. Ngược lại, khi nhận cổ tức bằng cổ phiếu, cổ đông không bị đánh thuế ngay lập tức, điều này có thể mang lại lợi ích tài chính lâu dài cho họ.

Tóm lại, mỗi hình thức trả cổ tức đều có những ưu điểm và nhược điểm riêng. Doanh nghiệp cần cân nhắc kỹ lưỡng để chọn lựa hình thức phù hợp nhất với chiến lược tài chính và tình hình hoạt động của mình.

Các quy định pháp lý liên quan

Phát hành cổ phiếu để trả cổ tức cho doanh nghiệp đại chúng được quy định rõ ràng trong Luật Doanh nghiệp 2020 và các nghị định liên quan. Cụ thể, theo Điều 60 Nghị định 158/2020/NĐ-CP, để thực hiện phát hành cổ phiếu nhằm trả cổ tức, công ty cần tuân thủ các điều kiện sau:

1. Phương án phát hành: Doanh nghiệp phải có phương án phát hành cổ phiếu để trả cổ tức được Đại hội đồng cổ đông thông qua. Điều này đảm bảo rằng quyết định phát hành cổ phiếu được sự đồng thuận của các cổ đông, tạo ra sự minh bạch trong quản lý tài chính của công ty.

2. Lợi nhuận chưa phân phối: Doanh nghiệp phải có lợi nhuận sau thuế chưa phân phối, căn cứ theo báo cáo tài chính năm gần nhất đã được kiểm toán. Lợi nhuận này phải đủ để đảm bảo việc trả cổ tức bằng cổ phiếu. Đối với công ty mẹ, lợi nhuận quyết định phân phối không được vượt quá mức lợi nhuận này trên báo cáo tài chính hợp nhất đã được kiểm toán.

3. Xử lý cổ phần lẻ: Nếu có phần lẻ cổ phần, doanh nghiệp cần phải có phương án xử lý phần lẻ cổ phần, cổ phiếu lẻ được thông qua bởi Đại hội đồng cổ đông hoặc Hội đồng quản trị.

4. Chấp thuận của cơ quan có thẩm quyền: Đối với các tổ chức tín dụng, phải có văn bản chấp thuận của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam về đề nghị tăng vốn điều lệ. Đối với các công ty kinh doanh bảo hiểm, cần có sự chấp thuận của Bộ Tài chính.

Ngoài ra, theo Điều 61 Nghị định 155/2020/NĐ-CP, tài liệu báo cáo phát hành cổ phiếu để trả cổ tức của công ty đại chúng bao gồm:

• Báo cáo phát hành theo mẫu quy định.
• Quyết định của Đại hội đồng cổ đông thông qua phương án phát hành.
• Quyết định của Hội đồng quản trị về việc triển khai phương án phát hành.
• Báo cáo tài chính năm gần nhất được kiểm toán.
• Quyết định của công ty con về việc phân phối lợi nhuận nếu có.
• Văn bản chấp thuận của cơ quan nhà nước có thẩm quyền liên quan.

Các quy định này nhằm đảm bảo tính minh bạch, hợp pháp trong quá trình phát hành cổ phiếu và bảo vệ quyền lợi của cổ đông cũng như các nhà đầu tư.

Ví dụ thực tế về phát hành cổ phiếu để trả cổ tức

Một ví dụ điển hình về việc phát hành cổ phiếu để trả cổ tức là Công ty Cổ phần Vinamilk. Năm 2021, Vinamilk đã quyết định phát hành cổ phiếu để trả cổ tức cho cổ đông với tỷ lệ 10%. Điều này có nghĩa là mỗi cổ đông sở hữu 100 cổ phiếu sẽ nhận thêm 10 cổ phiếu mới mà không phải trả thêm bất kỳ khoản tiền nào. Quyết định này được Đại hội đồng cổ đông thông qua và đã được thực hiện theo quy định pháp luật.

Kết quả của việc phát hành cổ phiếu để trả cổ tức này đã nhận được sự phản hồi tích cực từ các nhà đầu tư. Sau thông báo về việc chia cổ tức bằng cổ phiếu, giá cổ phiếu của Vinamilk đã tăng nhẹ, điều này cho thấy sự tin tưởng của nhà đầu tư vào hoạt động kinh doanh của công ty. Mặc dù số lượng cổ phiếu lưu hành tăng lên dẫn đến việc pha loãng giá cổ phiếu, nhưng việc này cũng tạo ra sự hấp dẫn cho các nhà đầu tư mới tham gia vào thị trường.

Một ví dụ khác là Công ty Cổ phần FPT. Năm 2020, FPT cũng đã thực hiện phát hành cổ phiếu để trả cổ tức với tỷ lệ 20%. Việc này không chỉ giúp công ty giữ lại nguồn vốn để đầu tư cho các dự án mới mà còn tạo động lực cho các cổ đông hiện tại, khi họ thấy giá trị cổ phiếu của mình được tăng lên qua các lần chia cổ tức này.

Các ví dụ này cho thấy rằng phát hành cổ phiếu để trả cổ tức là một lựa chọn phổ biến của nhiều doanh nghiệp lớn tại Việt Nam, mang lại lợi ích cho cả doanh nghiệp và cổ đông.

Kết luận

Phát hành cổ phiếu để trả cổ tức là một hình thức phổ biến mà nhiều doanh nghiệp lựa chọn để tối ưu hóa nguồn vốn và duy trì tính thanh khoản. Qua các phân tích đã trình bày, rõ ràng rằng phương pháp này có những lợi ích đáng kể như giảm gánh nặng thuế cho cổ đông, giữ lại vốn để đầu tư vào các dự án phát triển, và tăng tính thanh khoản cho cổ phiếu. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích, doanh nghiệp cũng cần xem xét những rủi ro và hạn chế mà hình thức này có thể mang lại, đặc biệt là ảnh hưởng đến giá cổ phiếu và khả năng thanh khoản trong ngắn hạn. Cùng với đó, việc tuân thủ các quy định pháp lý là rất quan trọng để đảm bảo quá trình phát hành cổ phiếu diễn ra suôn sẻ và hợp pháp. Do đó, việc hiểu rõ về phương pháp phát hành cổ phiếu để trả cổ tức và những yếu tố cần cân nhắc là điều cần thiết cho cả doanh nghiệp và cổ đông./.