Vai trò của phụ nữ trong chuyển đổi giao thông xanh

1. Vai trò của phụ nữ đối với chuyển đổi sang hệ thống giao thông xanh, kinh tế tuần hoàn.

Phụ nữ đóng vai trò đa diện và quan trọng trong quá trình chuyển đổi sang hệ thống giao thông xanh, với tư cách là người sử dụng và là người tác động, người ra quyết định, và người dẫn dắt sự thay đổi. Phụ nữ tham gia xây dựng hệ thống giao thông bền vững, an toàn và công bằng cho tất cả mọi người. Phụ nữ là người sử dụng và định hình nhu cầu giao thông công cộng. Phụ nữ có xu hướng sử dụng phương tiện giao thông công cộng nhiều hơn nam giới.

Nhu cầu và cách thức di chuyển của phụ nữ có những đặc điểm riêng biệt. Do thường gánh vác trách nhiệm chăm sóc gia đình, các chuyến đi của phụ nữ thường phức tạp hơn, kết hợp nhiều mục đích như đi làm, mua sắm, đưa đón con cái, đòi hỏi hệ thống giao thông xanh phải được thiết kế linh hoạt, tiện lợi và có độ bao phủ rộng khắp để đáp ứng nhu cầu di chuyển đa dạng. An toàn cá nhân là rào cản lớn ngăn phụ nữ sử dụng phương tiện công cộng. Lo ngại về an toàn và quấy rối ảnh hưởng trực tiếp đến lựa chọn phương tiện di chuyển của phụ nữ. Đảm bảo các trạm dừng, nhà chờ và phương tiện công cộng an toàn, được chiếu sáng tốt và có sự giám sát là yêu cầu cấp thiết để khuyến khích phụ nữ tham gia vào giao thông xanh.

Phụ nữ là tác nhân thay đổi trong gia đình và cộng đồng. Với vai trò là hạt nhân trong gia đình, phụ nữ có ảnh hưởng lớn đến các quyết định và thói quen hàng ngày, bao gồm cả việc lựa chọn phương tiện di chuyển.Phụ nữ là người trực tiếp giáo dục con cái về lối sống bền vững, trong đó có việc ưu tiên đi bộ, đi xe đạp hoặc sử dụng phương tiện công cộng. Phụ nữ là người tiên phong lan tỏa văn hóa giao thông xanh từ trong chính gia đình mình. Phụ nữ thường có ý thức chấp hành luật lệ giao thông rất cao. Tỷ lệ phụ nữ vi phạm luật an toàn giao thông chỉ chiếm một phần nhỏ, khẳng định phụ nữ là những người tham gia giao thông có trách nhiệm. Các tổ chức như Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam đã triển khai nhiều chương trình vận động phụ nữ tham gia đảm bảo trật tự an toàn giao thông, góp phần xây dựng một môi trường giao thông văn minh và an toàn hơn.

Phụ nữ là người dẫn dắt nền kinh tế xanh và các sáng kiến bền vững. Phụ nữ là người sử dụng và tuyên truyền viên, khẳng định vị thế của mình với tư cách là những nhà lãnh đạo, doanh nhân trong lĩnh vực kinh tế xanh. Có nhiều sáng kiến và mô hình kinh doanh "xanh" do phụ nữ làm chủ, từ việc sản xuất các sản phẩm thân thiện với môi trường đến việc cung cấp các dịch vụ bền vững.

Trong lĩnh vực giao thông, phụ nữ tham gia trong các vị trí hoạch định chính sách, quy hoạch đô thị và phát triển công nghệ là vô cùng quan trọng. Quan điểm và kinh nghiệm của phụ nữ giúp đảm bảo các giải pháp giao thông xanh được thiết kế toàn diện, đáp ứng nhu cầu của mọi giới và các nhóm xã hội khác nhau. Thúc đẩy bình đẳng giới trong ngành giao thông tạo ra nhiều cơ hội việc làm xanh cho phụ nữ và giúp các doanh nghiệp và tổ chức thích ứng tốt hơn với rủi ro khí hậu và nắm bắt cơ hội tăng trưởng mới. Trao quyền và tạo điều kiện để phụ nữ tham gia sâu rộng hơn vào mọi khía cạnh của giao thông xanh là "chìa khóa" quan trọng cho phát triển bền vững. Phụ nữ thay đổi thói quen tiêu dùng, lựa chọn phương tiện di chuyển hàng ngày, dẫn dắt các doanh nghiệp và sáng kiến xanh. Phụ nữ là động lực không thể thiếu trong hành trình xây dựng một tương lai giao thông bền vững tại Việt Nam.

Phụ nữ là động lực trung tâm trong quá trình dịch chuyển sang nền kinh tế tuần hoàn và hệ thống giao thông phát thải thấp. Phụ nữ giữ vai trò không thể thiếu từ cấp độ vi mô trong gia đình đến cấp độ vĩ mô trong hoạch định chính sách, định hình một tương lai bền vững, công bằng. Phụ nữ thể hiện vai trò là những người quản lý tài nguyên. Tại cấp độ hộ gia đình, phụ nữ thường là người đưa ra các quyết định tiêu dùng hàng ngày.

Phụ nữ lựa chọn thực phẩm, hàng hóa, dịch vụ, ảnh hưởng trực tiếp đến chuỗi cung ứng và vòng đời sản phẩm. Phụ nữ ưu tiên các sản phẩm có bao bì tái chế, các mặt hàng có thể tái sử dụng sẽ tạo ra tác động lan tỏa, thúc đẩy các nhà sản xuất thay đổi theo hướng bền vững. Phụ nữ là lực lượng nòng cốt trong phân loại rác thải tại nguồn, biến chất thải hữu cơ thành phân compost cho cây trồng, kéo dài vòng đời vật liệu. Những hành động nhỏ bé, lặp đi lặp lại mỗi ngày của hàng triệu phụ nữ tạo thành một sức mạnh to lớn, giảm thiểu lượng rác thải ra môi trường, tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên. Phụ nữ dạy dỗ con cái về lối sống tiết kiệm, ý thức bảo vệ môi trường, gieo mầm cho thế hệ tương lai có trách nhiệm.

Trên phương diện kinh doanh, ngày càng nhiều nữ doanh nhân khởi nghiệp với các mô hình kinh tế tuần hoàn. Phụ nữ thành lập các doanh nghiệp xã hội, các cửa hàng không rác thải, các xưởng tái chế thời trang, các nền tảng chia sẻ đồ dùng. Những sáng kiến do phụ nữ lãnh đạo thường mang tính cộng đồng cao, giải quyết đồng thời các vấn đề môi trường, xã hội. Phụ nữ tạo ra việc làm cho lao động nữ, đặc biệt là những người yếu thế. Phụ nữ xây dựng các chuỗi cung ứng bền vững, kết nối người nông dân sản xuất hữu cơ với người tiêu dùng thành thị.

Các nữ lãnh đạo trong các tập đoàn lớn đang thúc đẩy các chiến lược phát triển bền vững, tích hợp các nguyên tắc tuần hoàn vào quy trình sản xuất, kinh doanh. Phụ nữ nhận thấy tiềm năng kinh tế to lớn từ mô hình tuần hoàn, giúp doanh nghiệp giảm chi phí, tăng khả năng cạnh tranh, xây dựng thương hiệu uy tín. Lực lượng lao động phi chính thức, nơi phụ nữ chiếm đa số, là xương sống của ngành công nghiệp tái chế ở nhiều quốc gia. Phụ nữ là những người trực tiếp thu gom, phân loại, làm sạch phế liệu, một công việc thầm lặng đóng góp vào chuỗi giá trị tuần hoàn.

2. Vai trò của phụ nữ với giao thông phát thải thấp

Đối với giao thông phát thải thấp, phụ nữ là đối tượng sử dụng chủ yếu, đồng thời là người định hình nhu cầu cho một hệ thống giao thông công bằng. Các nghiên cứu chỉ ra phụ nữ có xu hướng sử dụng phương tiện giao thông công cộng, đi bộ, đi xe đạp nhiều hơn nam giới. Mô hình di chuyển của phụ nữ thường phức tạp, bao gồm nhiều chặng ngắn để kết hợp công việc, chăm sóc gia đình, mua sắm. Yêu cầu của phụ nữ đối với hệ thống giao thông là tính an toàn, tiện lợi, linh hoạt. An toàn cá nhân là mối quan tâm hàng đầu, ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn phương tiện. Các bến chờ thiếu ánh sáng, các tuyến đường vắng vẻ, nguy cơ quấy rối trên phương tiện công cộng là những rào cản ngăn cản phụ nữ tham gia đầy đủ vào hệ thống giao thông phát thải thấp. Hệ thống giao thông phát thải thấp thành công phải được thiết kế xoay quanh nhu cầu của phụ nữ, đảm bảo an toàn, kết nối liền mạch các điểm đến, có chi phí hợp lý.

Phụ nữ là tác nhân thay đổi mạnh mẽ trong gia đình, cộng đồng. Phụ nữ ảnh hưởng đến các quyết định mua sắm phương tiện lớn. Phụ nữ khuyến khích gia đình chuyển sang sử dụng xe điện, xe đạp hoặc các phương tiện thân thiện môi trường. Với ý thức chấp hành luật lệ giao thông cao, phụ nữ là tấm gương cho con cái, góp phần xây dựng văn hóa giao thông an toàn.

Thông qua các tổ chức xã hội, các hội phụ nữ tích cực tham gia các chiến dịch vận động, nâng cao nhận thức cộng đồng về lợi ích của giao thông bền vững, an toàn giao thông. Phụ nữ tổ chức các buổi nói chuyện, các hoạt động cộng đồng, các phong trào làm sạch đường phố, tạo ra một môi trường sống trong lành, an toàn hơn. Sức mạnh vận động từ cơ sở của phụ nữ có khả năng tạo ra những thay đổi chính sách quan trọng.

Sự tham gia của phụ nữ ở các vị trí lãnh đạo, hoạch định chính sách là yếu tố quyết định để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi. Ngành giao thông vận tải và quy hoạch đô thị từ lâu đã thiếu vắng tiếng nói của phụ nữ. Các quyết sách thường được đưa ra từ góc nhìn nam giới, bỏ qua những nhu cầu di chuyển đặc thù của phụ nữ. Khi phụ nữ tham gia vào quá trình thiết kế, quy hoạch, phụ nữ sẽ mang đến những góc nhìn đa dạng, đảm bảo các giải pháp giao thông được xây dựng một cách toàn diện, công bằng.

Phụ nữ sẽ ưu tiên các chính sách phát triển vỉa hè rộng rãi, an toàn cho người đi bộ, người sử dụng xe lăn, xe đẩy trẻ em. Phụ nữ sẽ thúc đẩy các hệ thống giao thông công cộng có khu vực an toàn dành riêng cho phụ nữ, trẻ em. Phụ nữ sẽ vận động cho các chính sách hỗ trợ tài chính để phụ nữ có thể tiếp cận các phương tiện giao thông phát thải thấp. Lồng ghép giới vào các chiến lược quốc gia về kinh tế tuần hoàn, giao thông xanh là yêu cầu cấp thiết. Trao quyền cho phụ nữ, tạo điều kiện để họ tham gia đầy đủ vào các lĩnh vực kinh tế xanh sẽ mở ra những cơ hội phát triển to lớn, giúp đạt được các mục tiêu về khí hậu, thúc đẩy công bằng xã hội, kiến tạo một tương lai bền vững cho tất cả mọi người./.