'Blockchain và AI: Cuộc cách mạng tương lai'

Hoàn thiện khung pháp lý phòng chống rửa tiền

VA (Virtual Asset - Tài sản ảo) và VASP (Virtual Asset Service Provider - Nhà cung cấp dịch vụ tài sản ảo) là hai thuật ngữ được định nghĩa trong các khuyến nghị của FATF (Lực lượng Đặc nhiệm Tài chính) về phòng chống rửa tiền, chống tài trợ khủng bố và chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt (AML/CFT/CBF) đã được các quốc gia trong liên minh trên thế giới chấp nhận.

Nhằm thu thập các ý kiến góp ý của cộng đồng, doanh nghiệp và đối thoại trực tiếp cùng các cơ quan quản lý nhà nước để đóng góp ý kiến vào xây dựng khung pháp lý VA-VASP trước thời hạn tháng 5/2025 theo yêu cầu của Chính phủ, hiệp hội Blockchain Việt Nam vừa tổ chức buổi Tọa đàm khoa học lần thứ 4.

Theo báo cáo khảo sát của Hiệp hội Blockchain Việt Nam tại 60 quốc gia theo 4 tiêu chuẩn: Thuế, Chống rửa tiền/chống tài trợ khủng bố (AML/CFT), Bảo vệ người dùng và Tiêu chuẩn VASP của Hội đồng Đại tây dương (Atlantic Council), tính tới tháng 12/2023, có 32/60 quốc gia đã chính thức hợp pháp tài sản mã hóa. Đáng chú ý, 10 quốc gia trong nhóm G20 (chiếm 50% GDP toàn cầu) đều đã chính thức ban hành quy định quản lý Tài sản ảo (VA) và Nhà cung cấp dịch vụ tài sản ảo (VASP).

Tại Việt Nam, tính tới thời điểm hiện tại đã có 18 văn bản liên quan đến VA-VASP được ban hành. Đặc biệt, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 194/QĐ-TTg ngày 23/2 về Kế hoạch hành động quốc gia thực hiện cam kết của Chính phủ Việt Nam về phòng, chống rửa tiền, chống tài trợ khủng bố và chống tài trợ phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt. Động thái này nhằm đưa Việt Nam ra khỏi danh sách xám (grey list) của Lực lượng đặc nhiệm tài chính toàn cầu (FATF).

Theo đó, các vấn đề trọng tâm liên quan đến quản lý VA-VASP được quy định tại hành động 6 (yêu cầu hoàn thiện khung pháp lý để cấm hoặc quản lý VA-VASP trước thời điểm tháng 5/2025) và hành động 7 - hành động 8, yêu cầu phổ biến chính sách ở khu vực tư nhân.

Phó Chủ tịch Thường trực VBA Phan Đức Trung cho biết, việc ban hành một chính sách hoàn chỉnh cho VA-VASP phù hợp tại thời điểm này là một bài toán khó vì các chính sách này sẽ cần sự phối hợp của nhiều ngành nghề, lĩnh vực.

Hiện tại Kế hoạch Hành động quốc gia ban hành theo QĐ 194/QĐ-TTg đang tập trung vào 2 ưu tiên là Chống rửa tiền/chống tài trợ khủng bố (AML/CFT) và Tiêu chuẩn VASP. Trong khi đó, 2 tiêu chuẩn còn lại để tạo thành một hành lang pháp lý hoàn chỉnh là Thuế tài sản mã hoá và Bảo vệ người dùng hiện chưa được quan tâm thích đáng.

Phó Chủ tịch Thường trực VBA chia sẻ: “Thời gian tới, VBA sẽ tích cực trao đổi với các cơ quan, bộ ngành làm cơ sở cho hành động 6; tiếp cận phổ biến chính sách theo hành động 7,  hành động 8 theo Kế hoạch hành động quốc gia 2024 về phòng và chống rửa tiền”.

Trong khi đó, theo Chánh thanh tra Giám sát Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chi nhánh Thừa Thiên Huế Đỗ Việt Cường, việc nằm trong danh sách xám sẽ ảnh hưởng rất nhiều các vấn đề tài chính tiền tệ, gây khó khăn trong thu hút đầu tư nước ngoài và hợp tác kinh tế quốc tế. Chi phí giao dịch cũng sẽ tăng cao do các tổ chức tài chính quốc tế tăng cường giám sát và kiểm tra các giao dịch của Việt Nam. Việc tiếp cận nguồn vốn cũng sẽ khó khăn hơn do các tổ chức tài chính quốc tế hạn chế cho vay hoặc đầu tư vào Việt Nam.

Ông Đỗ Việt Cường dẫn thông tin từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cho thấy, mỗi quốc gia nằm trong danh sách xám có nguy cơ thiệt hại khoảng 7,6% GDP.

Luật sư Trần Quốc Bảo - Luật sư Điều hành hãng luật Pantheon nhận định, chỉ còn một năm để chuẩn bị cho sự ra đời của khung pháp lý quản lý VA-VASP. “Kỳ vọng Chính phủ sẽ có những quy định phù hợp thông lệ quốc tế là quản lý VA-VASP chặt chẽ, nhằm tối ưu nguồn thu thuế, bảo vệ người dùng, chống rửa tiền và chống tài trợ khủng bố. Nếu cấm VA-VASP, chúng ta sẽ hoàn toàn bỏ lỡ một thế hệ nhà đầu tư mới đang rất quan tâm tới Việt Nam bởi chúng ta có khoảng 20% dân số sở hữu tài sản mã hoá” - Luật sư Trần Quốc Bảo chia sẻ.

Nhà sáng lập Hold Station Lê Hoài Nam - một đơn vị khởi nghiệp VASP chia sẻ, Hold Station đã lên kế hoạch chuẩn bị thực thi các quy định pháp lý chặt chẽ nhất có thể sẽ được ban hành vào giữa năm 2025 nhằm đảm bảo việc tuân thủ pháp luật và hoạt động công khai, minh bạch tại thị trường Việt Nam.

“Chúng tôi cho rằng, việc tuân thủ các nguyên tắc đóng thuế, mà cụ thể là thuế thu nhập cá nhân có thể là bước đầu tiên mà các VASP cần tuân thủ nghiêm túc”, ông Lê Hoài Nam nhấn mạnh.

Hướng đến phổ cập blockchain và AI cho 1 triệu lượt người đến năm 2030

Trong khuôn khổ Diễn đàn thường niên “Blockchain và AI: Cuộc cách mạng tương lai”, Hiệp hội Blockchain Việt Nam (VBA) đã chính thức ra mắt Viện Công nghệ Blockchain và Trí tuệ Nhân tạo (ABAII).

Viện Công nghệ Blockchain và Trí tuệ Nhân tạo (ABAII) đặt mục tiêu đào tạo, phổ cập blockchain và trí tuệ nhân tạo (AI) cho 1 triệu lượt người đến năm 2030. Trong đó bao gồm 100.000 sinh viên tại 30 trường đại học trên cả nước qua nhiều hoạt động như: Hội thảo, đào tạo, hackathon, ideathon, chương trình Unitour 2024 dành cho đối tượng sinh viên hay dự án pháp luật trực tuyến (online) để hỗ trợ tư vấn pháp lý cho đông đảo cộng đồng. 

Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Hoàng Giang nhận định, giáo dục là yếu tố nền tảng, then chốt, quyết định sự phát triển của một quốc gia. Bởi vậy, VBA và Viện ABAII lựa chọn mục tiêu phổ cập blockchain cùng AI là một quyết định đúng đắn, nhân văn, thể hiện rõ mục tiêu hướng tới phát triển bền vững. “Ở Việt Nam, công nghệ blockchain và AI còn mới mẻ, nhiều thách thức. Tin rằng, với quyết tâm cao độ, VBA và Viện ABAII sẽ sớm đạt được mục tiêu này”, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ nhấn mạnh.

GS. TSKH Hoàng Văn Huây – Chủ tịch Hiệp hội Blockchain Việt Nam khẳng định: Nếu như Blockchain là cơ hội lớn nhất mà chúng ta có thể nghĩ đến trong thập kỷ tới, thì AI là sự tiến bộ vượt bậc của loài người, giúp định hình lại tương lai theo cách không thể tưởng tượng nổi. Chính vì vậy, sứ mệnh của Viện ABAII là khai phá, phát triển; kết hợp những ưu thế vượt trội của 2 công nghệ tiên tiến này nhằm thúc đẩy sự phát triển chung của đất nước”.