“Cơn sốt” đồng tiền ảo Bitcoin

Đồng tiền điện tử

Ngày ngày, chúng ta tin vào bản đồ của Google để tìm đường, dùng Foody để chọn món ngon, để những thuật toán điều khiển máy bay, lái ô tô, phẫu thuật, giao dịch tài chính… Thậm chí, nếu một công việc có thể được tự động hóa hoàn toàn bằng máy móc, chúng ta sẽ sẵn sàng loại bỏ hoàn toàn con người, giống như camera an ninh đang làm với các bác bảo vệ.
Nếu nhìn theo góc độ này, thì sự ra đời của Bitcoin mới là thứ chậm theo kịp công nghệ. Kể từ khi dạng tiền thô sơ nhất được phát minh cách đây hơn 100.000 năm, đây lần đầu tiên chúng ta mới có hy vọng vào một loại tiền không dính líu gì đến niềm tin của con người, tất cả phụ thuộc vào thuật toán.
Bitcoin gồm hai từ ghép là “bit” – đơn vị cơ bản của thông tin theo hệ nhị phân, và “coin” nghĩa là “tiền” theo tiếng Anh. Giới chuyên môn cho rằng tiền ảo bitcoin đầu tiên thành hình trong hệ thống vào ngày 3/1/2009.

Bitcoin là đồng tiền thuật toán có vốn hóa và tuổi đời lớn nhất thị trường.

Bitcoin là một phần của xu hướng dịch chuyển niềm tin. Suy cho cùng, chính những sai lầm của cuộc khủng khoảng tài chính 2009 khiến cả thế giới chao đảo đã truyền cảm hứng cho sự phát minh của Bitcoin.
Bitcoin bắt đầu được giao dịch trên sàn giao dịch MtGox vào tháng 6/2010 và đến năm 2013 được sử dụng để giao dịch hàng hóa và tài sản đầu tư.
Giao dịch đầu tiên sử dụng Bitcoin để mua một mặt hàng đời thực là một chiếc pizza giá 25 USD đã được mua bằng 10.000 Bitcoin được thực hiện vào năm 2010.
Chỉ trong 8 năm, Bitcoin đã tăng giá từ 39 đồng lên hơn 18.000 đô và tăng gấp đôi trong những ngày đầu năm 2018, khiến dư luận vô cùng xôn xao.
Theo giải thích thông dụng nhất, bitcoin là một loại tiền tệ kỹ thuật số được phát hành dưới dạng phần mềm mã nguồn mở. Đồng tiền ảo này có thể được trao đổi trực tiếp bằng thiết bị kết nối Internet mà không cần thông qua một tổ chức tài chính trung gian nào.
Với những đặc tính quan trọng như tài khoản ẩn danh, giao dịch không cần lệ phí, bitcoin được tán tụng là có độ bảo mật cao, xuất hiện và được phân chia hoàn toàn tự động dựa trên các thuật toán.
Ai cũng có thể sở hữu bitcoin thông qua giải mã các phương trình toán học và đưa ra đáp án, hay còn gọi là “đào” bitcoin.
Khái niệm “đào” trên thực tế là việc bitcoin được cấp tới các máy tính (của người tham gia ở bất kỳ nơi nào có nối mạng) để trả công tham gia vào hoạt động xác minh giao dịch, mã hóa và ghi vào chuỗi khối (blockchain).
Theo như Satoshi Nakamoto, người hoặc một nhóm những người được cho là đã sáng tạo ra Bitcoin, chỉ ra “vấn đề cốt lõi của tiền tệ hiện nay là con người buộc phải có lòng tin thì nó mới hoạt động được”.
Nói vậy không phải để thần tượng hóa Bitcoin. Khả năng cao là Bitcoin sẽ không bao giờ có thể dùng làm tiền để mua thịt ngoài chợ vì độ dao động hoang dại của nó, nhưng Bitcoin có thể là một tài sản tích lũy giá trị để sau này bạn có thể bán đi.
Nhưng Bitcoin đã tạo ra một cuộc cách mạng mới về niềm tin. Giống như chúng ta đã từng đặt niềm tin thần thánh, và khoa học đã chỉ ra các thần không có thật, sau đó lại đặt niềm tin vào con người, bây giờ là lúc mọi người đặt trọn niềm tin vào thuật toán.

Cần khung pháp lý

“Bitcoin không phải là tiền tệ như ta thường biết mà là một phương thức thanh toán được công nhận ở một số quốc gia như Nhật và Úc” – giáo sư tài chính Noël Amenc thuộc Trường Kinh doanh Edhec (Pháp) giải thích.
Thực tế mà nói, dù bị nhiều nước cấm đoán nghiêm túc hoặc lên tiếng cảnh báo cho người dân, bitcoin vẫn đang len lỏi trong cuộc sống chúng ta.
Bitcoin đã được dùng như công cụ thanh toán ở một số công ty kinh doanh trên mạng, thậm chí ở một số cửa hàng, nhà hàng (như tại thủ đô Seoul của Hàn Quốc).
Chuyện bitcoin trở thành đồng tiền giao dịch riêng giữa những người có “ví tiền bitcoin” trên mạng là chuyện cũng không lạ.
Bitcoin đang trở thành tâm điểm chú ý khi giá trị tăng chóng mặt. Trên một số sàn giao dịch tiền ảo lớn như Bittrex, poloniex.com, wex.nz,….. lượng truy cập từ Việt Nam luôn nằm trong top 5.
Mặc dù tại Việt Nam, Bitcoin không được pháp luật công nhận là phương tiện thanh toán nhưng trước sự tăng trưởng giá trị quá nhanh, nhiều người đã dùng bitcoin cho các giao dịch ngầm. Thậm chí, hồi tháng 10 năm nay đại học FPT còn có ý định chấp nhận cho các sinh viên nước ngoài được thanh toán học phí bằng Bitcoin. Động thái này ngay lập tức nhận được sự quan tâm của dư luận. Cơ quan quản lý là Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã vào cuộc khi phát đi một bản thông báo khá dài, dù không trực tiếp nhắm đến Đại học FPT nhưng rõ ràng 2 nội dung: Bitcoin không phải là phương tiện thanh toán hợp pháp và hành động ngược lại là bị cấm; chế tài trước 1/1/2018 là xử phạt tối đa 200 triệu đồng, còn sau thời điểm này sẽ bị hình sự hoá.
Trên thế giới, nhiều nhà phân tích tin rằng Bitcoin có khả năng sẽ trở thành bong bóng tài chính lớn nhất trong lịch sử. Trong khi các đồng tiền thông thường sẽ được kiểm soát bởi Chính phủ, Ngân hàng, Bitcoin lại do các nhà đầu tư tư nhân điều tiết.
Thực tế, nhiều chuyên gia tài chính hay nhà đầu tư hàng đầu thế giới trước đây kịch liệt phản đối bitcoin nói riêng, các đồng tiền số nói chung là “lừa đảo” thì nay cũng đã có thái độ thận trọng. Vấn đề đặt ra là có nên coi bitcoin và các đồng tiền kỹ thuật số là hàng hóa, biện pháp quản lý các tiền ảo này như thế nào để không gây tác động tiêu cực cho xã hội.

Đức Đạt