Đẩy mạnh sức thu hút trí thức kiều bào trở về phát triển đất nước

Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thủ tướng Luxembourg thăm hỏi kiều bào Việt Nam. Ảnh Nhật Bắc

Trí thức kiều bào đóng góp quan trọng trong công cuộc xây dựng đất nước

T.S Đặng Việt Dũng, Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam cho biết: “Trong nhiều năm qua đội ngũ trí thức người Việt ở nước ngoài đã có những phương thức đóng góp, cách làm sáng tạo, đa dạng đem lại những hiệu quả to lớn thiết thực. Tiêu biểu là một số gương mặt nổi bật như GSVS Trần Đại Nghĩa, BS. Trần Hữu Tước,… trong công cuộc kháng chiến chống Pháp. Tham gia trực tiếp vào sự nghiệp xây dựng đất nước như các chuyên gia GS.TS Trần Văn Thọ (Nhật), PGS.TS Trần Ngọc Anh (Mỹ), GS.TS Nguyễn Đức Khương (Pháp),… Cùng với đó, tại một số quốc gia đội ngũ trí thức đã hình thành các nhóm đóng góp khoa học kỹ thuật, cử người về nước tìm hiểu nhu cầu, khả năng hợp tác, xây dựng các đề án, các thành viên trong nhóm và của bạn bè sở tại. Sự kết nối người Việt trên toàn cầu đang tạo ra các cơ chế làm việc, hợp tác ngày càng linh hoạt cho các chuyên gia trong và ngoài nước khi tham gia vào các dự án, chương trình nằm trong chiến lược phát triển quốc gia của Việt Nam”.

Những chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước đã đem lại những kết quả đáng khích lệ, số lượng trí thức người Việt Nam ở nước ngoài trở về nước lao động tăng đáng kể.

Những hướng khắc phục một số tồn tại hiện nay

Dù đã có những tín hiệu khả quan song kết quả thu hút sự tham gia và đóng góp của đội ngũ trí thức vẫn còn nhiều điều cần phát huy và khai thác hơn nữa.

Số lượng trí thức, chuyên gia về nước trực tiếp tham gia đóng góp và xây dựng đất nước còn rất khiêm tốn, hiện mới chiếm khoảng 0,1%/năm trên tổng số hơn 600.000 trí thức người Việt Nam đang làm việc trong các cơ sở khoa học, viện nghiên cứu, trường đại học và cơ sở kinh doanh ở nước ngoài. Trong khi đó số lượng trí thức công tác và học tập ở nước ngoài ngày càng tăng trong những năm gần đây. Số lượng trí thức về nước chủ yếu tham gia giảng dạy, tham dự hội thảo, tăng trang thiết bị hoặc tham gia chương trình, dự án trong một khoảng thời gian nhất định. Chưa có hợp tác lâu dài với đội ngũ trí thức trong nước. Không có nhiều trí thức được giao các nhiệm vụ nghiên cứu khoa học hay chương trình, đề án trọng điểm cấp quốc gia. Nhiều cơ sở nghiên cứu trong nước, nhiều địa phương còn thiếu điều kiện, lúng túng trong phương thức kêu gọi sự tham gia của đội ngũ trí thức ngoài nước.

Đảng và Nhà nước hiện nay đang có những chính sách để xây dựng chế độ đãi ngộ tương xứng với tài năng và công lao đóng góp cho đất nước của đội ngũ trí thức ở nước ngoài. Tiến hành rà soát toàn diện các chính sách hiện hành để sớm điều chỉnh và sửa đổi cho phù hợp với yêu cầu và tình hình mới. Theo đó, hình thành mạng lưới kết nối đội ngũ trí thức người Việt Nam ở nước ngoài, giao cho Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam làm đầu mối, hạt nhân kết nối đối với các trí thức KH&CN. Tổ chức giới thiệu các trí thức kiều bào với các bộ, ngành địa phương, các hội nghề nghiệp, các cơ sở nghiên cứu trong nước và giới thiệu tiềm năng hợp tác, nhu cầu thu hút, sử dụng của Bộ ngành địa phương, các hội nghề nghiệp trong nước với lực lượng trí thức Việt Nam ở nước ngoài.

Các cơ quan, tổ chức cần thực hiện tốt hơn nữa vai trò của mình trong công tác về NVNONN, việc triển khai phải thực sự đúng vai, nhất quán và giảm thiểu chồng chéo về chức năng đồng thời có sự liên thông, hợp tác và chia sẻ thông tin giữa các cơ quan trong hệ thống về công tác này để đội ngũ trí thức khoa học người Việt ở nước ngoài góp phần đưa nước ta trở thành một nước phát triển có thu nhập cao vào năm 2045 mà Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII đã đề ra.