Giáo dục đại học tăng cường thích nghi, tiếp tục lộ trình đổi mới

Toàn cảnh Hội nghị.

Từ ứng phó đến chủ động thích ứng

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn cho biết: Năm học 2020-2021 là năm thứ 2 toàn ngành Giáo dục triển khai nhiệm vụ trong điều kiện hết sức khó khăn do đại dịch Covid-19. Mặc dù tình hình dịch bệnh nặng nề hơn so với năm trước nhưng ngành Giáo dục không chỉ ứng phó tốt mà còn chủ động tích cực cùng cả nước thực hiện các biện pháp phòng chống.

Các cơ sở giáo dục đại học (GDĐH) đã chuyển nhanh sang dạy và học trực tuyến, linh hoạt trong tổ chức đào tạo, đánh giá kết quả. Đến nay, hầu hết các cơ sở GDĐH đã hoàn thành nhiệm vụ năm học, trừ một số trường khu vực miền Trung, miền Nam và một số trường thuộc khối y dược, công an, quân đội.

Thứ trưởng đánh giá cao những đóng góp của các cơ sở GDĐH trong thực hiện mục tiêu “kép”: vừa đào tạo, cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao; vừa tham gia phòng chống dịch. Bộ GDĐT cũng đã nỗ lực xây dựng, hoàn thiện hệ thống văn bản hướng dẫn thực hiện Luật với tư duy đổi mới trong quản lý nhà nước về GDĐT. Hầu hết văn bản quan trọng đã ban hành và sẽ ban hành ngay trước thềm năm học mới.

Báo cáo tổng kết năm học 2020-2021 và phương hướng năm học 2021-2022 do Vụ trưởng Vụ GDĐH Nguyễn Thu Thuỷ trình bày tại Hội nghị, cho thấy, GDĐH đã hoàn thành tốt nhiệm vụ năm học; từng bước triển khai tốt chính sách tự chủ; tăng cường năng lực đội ngũ, thành tích nghiên cứu khoa học; tiếp tục duy trì vị trí trong các bảng xếp hạng quốc tế với các chỉ số đều được cải thiện tốt hơn.

Về tuyển sinh, Bộ GDĐT đã có các chính sách, chỉ đạo kịp thời; triệt để ứng dụng CNTT, đảm bảo khoa học, khách quan, công khai, minh bạch, giảm tối đa thí sinh ảo, kiểm soát tình trạng tuyển sinh vượt chỉ tiêu, thích ứng với tình hình dịch bệnh Covid-19.

Tự chủ đại học ghi nhận sự thay đổi rất lớn về nhận thức và sự triển khai quyết liệt của các trường. 142/175 đơn vị công lập, 34/35 đơn vị trực thuộc Bộ GDĐT đã hoàn thành kiện toàn Hội đồng trường. Bộ đang soạn thảo, xây dựng văn bản sửa đổi NĐ 125/2011/NĐ-CP về trường của cơ quan nhà nước, lực lượng vũ trang và triển khai thành lập Hội đồng trường tại các trường công an, quân đội.

Đội ngũ gia tăng về chất lượng, tỷ lệ giảng viên trình độ tiến sĩ là 31,12%, tăng so với trước (28,9% năm 2019 và 30% năm 2020). Thực hiện Đề án 89, các cơ sở và ứng viên đăng ký khá cao.

Đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, số bài báo ISI/SCOPUS của các cơ sở GDĐH năm 2020 tăng 4 lần so với năm 2016. Sau 5 năm, các cơ sở GDĐH vượt 75.400 bài, chiếm hơn 77% trong tổng số bài báo ISI/SCOPUS cả nước.

Về đảm bảo chất lượng, kết quả kiểm định giai đoạn 2016-2021 cũng tăng dần qua các năm. Đến cuối tháng 7/2021, 170 cơ sở và 241 chương trình đào tạo (CTĐT) đạt chuẩn trong nước; 216 CTĐT và 7 cơ sở đạt chuẩn kiểm định theo tiêu chuẩn nước ngoài.

Đẩy mạnh tự chủ theo hướng toàn diện

Phát biểu kết luận Hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, năm học vừa qua, cũng cho thấy sự gia tăng đáng kể của số lượng các công bố quốc tế; chỉ số xếp hạng của giáo dục đại học Việt Nam tiếp tục được giữ vững và tăng trưởng – khẳng định vai trò của giáo dục đại học Việt Nam trên bản đồ quốc tế; hoạt động đảm bảo chất lượng và kiểm định chất lượng ngày càng được cải thiện.

Và kết quả đặc biệt nhất được Bộ trưởng nhấn mạnh, đó là những đóng góp của khối đại học trong công tác phòng, chống dịch Covid-19. Những nghiên cứu kịp thời về vắc xin, thuốc, phương tiện, dụng cụ, vật tư… phục vụ cho phòng, chống dịch từ các trường đại học được xã hội đánh giá cao. Cùng với đó, là những đóng góp về nhân lực, vật lực trực tiếp cho tuyến đầu chống dịch.

Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn phát biểu tại hội nghị.

Bước sang năm học mới, Bộ trưởng nhấn mạnh, giáo dục đại học cần tiếp tục khắc phục khó khăn để tiếp tục lộ trình đổi mới, trong đó, cần tăng cường các giải pháp thích nghi với điều kiện dịch bệnh có thể còn kéo dài, thực hiện chuyển đổi từ đào tạo trực tiếp sang đào tạo trực tiếp kết hợp trực tuyến, kiên trì mục tiêu chất lượng và tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện.

“Giáo dục đại học không chỉ chuyển đổi số và ứng phó cho mình, mà còn đóng vai trò nòng cốt trong chuyển đổi số toàn ngành giáo dục, hỗ trợ cho bậc học phổ thông và giáo dục địa phương” Bộ trưởng nói, đồng thời khẳng định với vai trò là trung tâm trí tuệ thì đây là việc các trường đại học cần lưu ý.

Đề cập đến những nội dung cụ thể của giáo dục đại học, Bộ trưởng nhấn mạnh trước hết đến tự chủ đại học. Theo đó, năm học tới tự chủ đại học sẽ tiếp tục được đẩy mạnh theo hướng toàn diện, có chiều sâu và hiệu quả. “Tự chủ không gì khác là để đại học năng động hơn, giải phóng được nguồn lực và sức sáng tạo, nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu khoa học. Nếu tự chủ không mang lại được điều đó thì cơ chế, chính sách phải điều chỉnh”, Bộ trưởng nêu rõ.

Trong bối cảnh tuyển sinh chịu tác động của tình hình dịch bệnh những năm gần đây, Bộ trưởng cũng nhắc tới tinh thần đổi mới công tác tuyển sinh, gắn với việc kỳ thi tốt nghiệp THPT phải năng động hơn để thích nghi và có sự đổi mới theo hướng tăng cường phân cấp trong thi tốt nghiệp THPT. Đây là việc đang trong quá trình chuẩn bị, tuy nhiên, theo Bộ trưởng, 2 Đại học quốc gia và các đại học vùng có thể bắt tay ngay vào việc xây dựng và củng cố hệ thống các trung tâm khảo thí, tạo tiền đề cơ sở vật chất cho các chủ trương đổi mới thi trong thời gian sắp tới.

HIỂU MINH