Hà Nội bàn giải pháp xây dựng 14 tuyến đường sắt đô thị để cấm xe máy, hạn chế ô tô trong nội đô

Ngày 11/4, UBND TP. Hà Nội đã phối hợp cùng với Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật TP. Hà Nội tổ chức hội thảo "Đường sắt đô thị trong hệ thống giao thông thông minh nhằm mục đích giảm ùn tắc giao thông, tiến đến giảm phương tiện giao thông cá nhân".

Phát biểu tại buổi khai mạc, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật TP. Hà Nội - ông Lê Xuân Rao cho biết, mục tiêu của hội thảo là tìm giải pháp loại bỏ xe máy, giảm các phương tiện giao thông cá nhân khác trong nội đô. 

Ông Lê Xuân Rao nói rằng: “Nhiều thành phố ở trên thế giới đã có những giải pháp khoa học, lộ trình hợp lý để loại bỏ xe máy, giảm ô tô cá nhân ở trong nội đô bằng giải pháp xây dựng tuyến đường sắt đô thị”. 

Cũng tại hội thảo, ông Lê Hồng Sơn - Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP. Hà Nội nhấn mạnh, theo các nghị quyết, kết luận của Bộ Chính trị, mục tiêu đến năm 2035, Hà Nội sẽ hoàn thành hơn 400 km đường sắt đô thị. 

Tại kỳ họp chuyên đề ngày 29/3, HĐND Hà Nội đã thông qua Nghị quyết Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021-2030 và tầm nhìn đến năm 2050 cũng đã thống nhất xây dựng 14 tuyến đường sắt đô thị để giải tỏa áp lực giao thông cho khu vực nội đô, đẩy mạnh năng lực vận tải hành khách công cộng.

Góp ý trong hội thảo, nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Quang Hùng cho biết, muốn làm đường sắt đô thị thì công tác quy hoạch phải đi trước một bước. Ông Hùng cho hay: “Để đảm bảo tính khả thi, Quy hoạch chung Thủ đô cần nêu rõ các tuyến đường sắt đô thị xây dựng”. 

Cũng theo ông Hùng, Hà Nội nên đề xuất với Quốc hội xây dựng 1 nghị quyết về triển khai hệ thống đường sắt đô thị với nhiều cơ chế cũng như chính sách để tạo điều kiện cho việc thực hiện. 

Cùng vấn đề trên, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Đường sắt Hà Nội - ông Vũ Hồng Trường cho biết: “Nếu như có tư duy đột phá, đến năm 2035 Hà Nội có thể hoàn thành mục tiêu làm 14 tuyến đường sắt đô thị, với hơn 400 km”. 

Ông Trường cũng dẫn chứng chỉ riêng việc cấp giấy phép lái tàu đã phải sửa hàng loạt thông tư, nghị định liên quan đến độ tuổi cấp phép lái tàu. 

Ông Trường nói rằng: “Do vậy, trước hết cần có đột phá về cơ chế, chính sách tử Quốc hội, các bộ, ban, ngành và thành phố. Tiếp đó là đột phá về kênh huy động nguồn vốn”. 

Chủ tịch Hội Nữ trí thức Hà Nội - PGS.TS Bùi Thị An cũng kiến nghị Quốc hội cần sớm thông qua dự án Luật Thủ đô (sửa đổi) trong đó quy định rõ về việc ưu tiên áp dụng Luật Thủ đô trong hệ thống pháp luật. 

Bà An cũng đề xuất Quốc hội có thể đưa ra nghị quyết riêng về vấn đề giao thông của Thủ đô, trong đó trao quyền cũng như trách nhiệm cho lãnh đạo TP. Hà Nội trong việc phát triển hạ tầng giao thông. 

Cũng theo bà An, Thủ đô không phải là của riêng Hà Nội mà là của cả nước, cho nên phải có đột phá về phát triển giao thông, trong đó có hệ thống đường sắt đô thị.

Đẩy nhanh tiến độ 14 tuyến đường sắt đô thị

Ghi nhận, đồ án quy hoạch xác định có chế đặc thù để đẩy nhanh tiến độ 14 tuyến đường sắt đô thị, hoàn thành sớm những tuyến kết nối nội đô với sân bay quốc tế Nội Bài, khu công nghệ cao Hòa Lạc. 

Bên cạnh việc tiếp tục triển khai 10 tuyến đường sắt đô thị theo quy hoạch chung xây dựng Thủ đô đến năm 2030 (quy hoạch 1259); đồ án bổ sung 4 tuyến gồm Ngọc Hồi - Thường Tín - Cảng hàng không số 2; Mê Linh - Cổ Loa - Yên Viên - Dương Xá; Cát Linh - Lê Văn Lương - Vành đai 4; Vĩnh Tuy - Minh Khai - Trường Chinh - Láng - Nhật Tân.

Thành phố cũng sẽ xây dựng đường sắt nhẹ (monorail) trên cao chạy ven hai bờ sông Hồng, kết hợp du lịch và cảnh quan, kết nối khu vực phố cổ; đồng thời chuẩn bị các điều kiện để phối hợp với Trung ương xây dựng tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam. 

Còn về cảng hàng không, cùng với nâng cấp, mở rộng cảng hàng không quốc tế Nội Bài, đồ án đặt mục tiêu đến năm 2030 đạt 60 triệu hành khách, 2 triệu tấn hàng hóa mỗi năm; đến năm 2050 đạt 100 triệu hành khách, 5 triệu tấn hàng hóa mỗi năm. 

Bên cạnh cảng hàng không quốc tế Nội Bài, đồ án quy hoạch cảng hàng không thứ hai sau năm 2030, dự kiến nằm ở hai huyện Phú Xuyên, Ứng Hòa đón 40-50 triệu hành khách, một triệu tấn hàng hóa mỗi năm. Các sân bay như Gia Lâm, Hòa Lạc sẽ phát triển theo hướng phục vụ lưỡng dụng quân sự, dân sự. 

Song song với phát triển hạ tầng, Hà Nội sẽ đưa ra những giải pháp phát triển đô thị, môi trường và cảnh quan như cải tạo, chỉnh trang, khai thác khu phố cổ, phố cũ để phát triển dịch vụ, công nghiệp du lịch và văn hóa; cải tạo tổng thể các khu chung cư cũ, nhà ở thấp tầng phát triển không theo quy hoạch để tạo lập đô thị mới văn minh và hiện đại. 

Đồ án có nêu rõ: “Trước năm 2035, hoàn thành di dời trụ sở cơ quan, trường học và viện nghiên cứu, cơ sở sản xuất không phù hợp quy hoạch ra khỏi các quận nội đô, tạo quỹ đất cho việc phát triển không gian công cộng, văn hóa, đổi mới sáng tạo và bổ sung hệ thống trường trung học phổ thông”. 

Bên cạnh đó, thành phố sẽ làm sống lại các dòng sông nội đô, bảo vệ nghiêm ngặt các hồ và không gian mặt nước, khai thác lợi thế về cảnh quan để tạo không gian sinh thái thủ đô. Hệ thống thoát nước và xử lý nước thải đô thị được xây dựng hiện đại để giải quyết căn bản tình trạng ngập úng, ô nhiễm môi trường nước. 

5 vùng đô thị gắn với 5 trục động lực phát triển

Đồ án cũng định hướng các vùng đô thị gắn với các trục phát triển. Theo đó, vùng đô thị trung tâm bao gồm hai tiểu vùng phía Bắc và Nam sông Hồng là các quận hiện có, các quận sẽ hình thành trong tương lai, có vai trò phát huy giá trị nội đô lịch sử và kết hợp hài hòa xu thế phát triển văn minh, hiện đại. 

Thành phố phía Tây: Bao gồm vùng Hòa Lạc - Xuân Mai định hướng sẽ phát triển thành phố khoa học - đào tạo. 

Thành phố phía Bắc: Gồm Sóc Sơn, Mê Linh và một phần Đông Anh có chức năng công nghiệp, công nghệ cao và trung tâm logistics kết nối đa phương thức vận tải.Thành phố phía Nam: Được phát triển từ vùng đô thị phía Nam bao gồm Phú Xuyên, Ứng Hòa khi sân bay thứ hai cùng Thủ đô hình thành. 

Vùng đô thị Sơn Tây - Ba Vì: Bao gồm xã Sơn Tây, một phần huyện Ba Vì là thành phố văn hóa - du lịch. 

Tương ứng với các vùng đô thị 5 trục phát triển. Trong đó thì sông Hồng sẽ là trục không gian chủ đạo của đô thị trung tâm với đặc trưng là cây xanh mặt nước, văn hóa lịch sử. 

Trục Hồ Tây - Cổ Loa kết nối di sản đô thị lịch sử với cảnh quan, danh thắng và không gian văn hóa khu vực Hồ Tây - Cổ Loa. 

Trục Nhật Tân - Nội Bài tạo động lực để phát triển kinh tế phía Bắc Sông Hồng. Đây là trục thông minh, đối ngoại đóng vai trò quan trọng trong việc thể hiện hình ảnh của Thủ đô và Việt Nam ra thế giới; thu hút tổ chức quốc tế, tập đoàn lớn của nước ngoài đặt trụ sở đồng thời là trung tâm tài chính phía Bắc Thủ đô. 

Hồ Tây - Ba Vì là trục di sản văn hóa để kết nối khu vực trung tâm nội đô với các làng cổ, di tích, danh thắng xung quanh Hồ Tây với vùng văn hóa xứ Đoài; phát triển du lịch văn hóa,  lịch sử cũng như nghỉ dưỡng; xây dựng công trình văn hóa mang tính biểu tượng thời đại của Hà Nội. 

Trục liên kết phía Nam sẽ đóng vai trò là kết nối đô thị trung tâm với khu vực phía Nam để thúc đẩy sự phát triển vùng huyện Phú Xuyên, Ứng Hòa, Mỹ Đức. Đây cũng là trục kết nối đô thị trung tâm với sân bay quốc tế thứ hai; kết nối di sản Thăng Long - Hoa Lư và liên kết Thủ đô với các tỉnh phía Nam vùng Đồng bằng sông Hồng cùng các tỉnh động lực phía Bắc vùng duyên hải miền Trung./.