Hương cốm đánh thức mùa thu

Người sành thưởng thức ở Hà Nội thường nhắc tới cốm Vòng. Sở dĩ có cái tên “cốm Vòng” bởi thức quà này được ra đời ở làng Vòng, thôn Hậu, cách trung tâm Hà Nội khoảng 5 – 6km, nay là phường Dịch Vọng, quận Cầu Giấy, Hà Nội. Dường như sự kết hợp tinh hoa của đất trời, của nguồn nước ở vùng đất này đã cho ta món cốm với hương vị riêng có thật đặc biệt.

Ảnh tư liệu

Từ sáng sớm, người dân nơi đây đã đi thu mua lúa nếp về làm cốm. Lúa mua về được tuốt hạt, sàng sảy sạch sẽ. Sau đó, những hạt lúa được đưa vào rang thật khéo với độ lửa vừa đủ bằng “bí quyết” nhiều thế hệ truyền lại.

Cốm rang xong được đưa ra giã với sự khéo léo của người làm cốm. Giã sao cho vỏ trấu vừa đủ “trật” ra khỏi hạt lúa mà hạt cốm không bị dập nát.

Cốm giã xong được các bà các chị lựa thành các loại khác nhau. Cốm “rót” hay còn gọi là cốm đầu nia được gói ghém kỹ trong lá sen, để dưới đáy thúng, gặp đúng khách sành ăn hỏi mua thì bán.

Loại cốm này hình thức tuy không đẹp bởi những hạt cốm non nhất dính chặt lấy nhau qua lần sàng đầu tiên nhưng là loại mềm và dẻo thơm thuộc vào “bậc nhất làng cốm”. Tiếp đó là đến cốm lá me mỏng, dẹt, tơi hạt rồi đến cốm già hạt. Mỗi loại cốm phục vụ nhu cầu khác nhau của người mua.

Lạ lắm nhé, cốm chỉ là một thứ quà, nhưng người bán và người mua đều nâng niu trân trọng. Phải chăng, bởi đây là món quà tinh tế nên người Tràng An vẫn giữ nếp xưa với cốm. Người mua thường ít khi “mặc cả” với thức quà này.

Cốm thường được người bán gói bằng lớp lá dáy xanh biếc đặt bên trong để giữ độ ẩm khiến hạt cốm luôn mềm, dẻo tự nhiên. Bao bên ngoài là chiếc lá sen già được thắt nút nhẹ nhàng bằng sợi rơm nếp ửng vàng. Người bán trao cho người mua một cách trân trọng như trao cả tình yêu thương với nghề làm cốm tới khách hàng.

Mỗi độ thu về, cũng là lúc cây lúa nếp chắt chiu cho ta những hạt căng mọng sữa để người dân làng Vòng làm nên món cốm. Các bà, các mẹ đi chợ thường mua chút cốm đầu mùa về dâng cúng tổ tiên. Hương cốm phảng phất quyện cùng hương trầm ngan ngát lan trong gió thu khiến ta cảm thấy an yên đến lạ.

Món cốm thường được thưởng thức một cách nhẩn nha, chầm chậm để cảm nhận hết được hương lúa non, beo béo, bùi bùi quyện với hương lá sen phảng phất đâu đây… Cốm đầu mùa xanh non, mềm dẻo sánh cùng hồng đỏ và chuối tiêu trứng cuốc sao mà hợp vị đến thế.

Màu xanh non của cốm và và sắc thắm của hồng còn được coi là món quà cho nhân duyên đôi lứa. Chẳng thế mà cốm và hồng đã đi vào thơ ca: “Không ngờ em đã lấy chồng/ Để cốm anh mốc, để hồng long tai”…

Người nội trợ khéo của đất Hà thành có rất nhiều món ăn chế biến từ cốm. Cốm đầu mùa còn non, hạt mỏng, mềm, dẻo được ăn với chuối tiêu trứng cuốc và hồng đỏ. Đến giữa mùa, hạt cốm đã hơi cưng cứng một chút được làm món chả cốm hoặc hầm chim câu. Cuối mùa, hạt cốm thường dày và cứng hơn được nấu chè, hoặc làm xôi cốm.

Dẫu có đi bao xa… nhưng màu xanh như ngọc của cốm non với hương cốm đầu mùa mãi còn luyến lưu trong ký ức những người đã từng sống tại đất Hà thành.

Theo Pháp luật & xã hội