Ngày 15/3, tại Đà Nẵng, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp với Hiệp hội Rượu - Bia - Nước giải khát Việt Nam (VBA) tổ chức Hội thảo Ngành đồ uống đóng góp ý kiến về dự án Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi).

Theo PGS.TS Nguyễn Văn Việt - Chủ tịch Hiệp hội Rượu - Bia - Nước giải khát Việt Nam (VBA) cho biết, ngày 21/2/2023, Bộ Tài chính đã gửi Văn bản số 1585/BTC-VCS gửi các bộ ngành, tổ chức, hiệp hội và đồng thời đăng tải toàn bộ dự thảo lên trang mạng của Bộ Tài chính, Chính phủ để lấy ý kiến của toàn thể nhân dân về việc lập đề nghị xây dựng dự án Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) nhằm phát huy hơn nữa vai trò của các sắc thuế đối với đời sống, kinh tế, xã hội. Bộ Tài chính cũng đã đề xuất trình Chính phủ tiến độ của dự án Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi). Đồng thời, Chính phủ trình Quốc hội cho ý kiến và thông qua dự án Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) tại kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa XV (tháng 5/2024). Trong đó có nội dung bổ sung đồ uống có đường, thức uống đại mạch và nước giải khát không cồn vào đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt. Điều chỉnh thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt đối với rượu, bia.

Đóng góp ý kiến về dự án Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) đối với ngành đồ uống
Toàn cảnh Hội thảo

“Ngành đồ uống là một trong những đối tượng chịu tác động trực tiếp, sâu rộng đối với luật thuế tiêu thụ đặc biệt với những đóng góp hàng chục ngàn tỷ động vào ngân sách nhà nước ở Trung ương và địa phương. Vì vậy, ý kiến đóng góp của ngành hàng là rất quan trọng để đảm bảo chính sách pháp luật khi ban hành có sự đồng thuận cao, hài hòa các lợi ích và đảm bảo nuôi dưỡng nguồn thu bền vững cho ngân sách Nhà nước” - ông Nguyễn Văn Việt chia sẻ.

Tại hội thảo, các đơn vị, chuyên gia đã nêu ý kiến, đề xuất trong việc điều chỉnh thuế tiêu thụ đặc biệt sắp tới.

Ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng thư ký kiêm Trưởng Ban Pháp chế VCCI chia sẻ, thuế tiêu thụ đặc biệt góp phần định hướng sản xuất, tiêu dùng của xã hội, điều tiết thu nhập của người tiêu dùng và tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước. Một sắc thuế tiêu thụ đặc biệt tốt thì ngoài các mục tiêu trên còn cần tính tới các yếu tố như tính khả thi, tính tuân thủ, cạnh tranh bình đẳng, tính tin cậy, dự báo trước được và phù hợp với thông lệ quốc tế.

Ông Tuấn cũng đặt ra vấn đề chính sách được đề xuất có đảm bảo nhất quán với các chính sách, chủ trương liên quan đến hỗ trợ doanh nghiệp, người dân khắc phục khó khăn, phục hồi sản xuất, kinh doanh do ảnh hưởng tiêu cực của dịch bệnh COVID-19 không? Lộ trình tăng thuế như thế nào là phù hợp để các doanh nghiệp điều chỉnh phương án sản xuất kinh doanh, đảm bảo vừa ổn định sản xuất, vừa đóng góp nguồn thu cho ngân sách Nhà nước trong khi doanh nghiệp cần phục hồi sau đại dịch, trong bối cảnh lạm phát tăng cao và kinh tế Việt Nam cũng như toàn cầu còn rất khó khăn?

Về phía đại diện Hiệp hội Thương mại Mỹ (AmCham) đề nghị Bộ Tài chính bỏ đồ uống có đường, thức uống đại mạch và nước giải khát không cồn khỏi Dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi). Bởi hệ thống văn bản pháp luật Việt Nam hiện hành không có định nghĩa về “đồ uống có đường”. Do đó, đề xuất của Bộ Tài chính có thể bao gồm cả một số sản phẩm thiết yếu và tốt cho sức khỏe như sữa và các sản phẩm từ sữa, thực phẩm bảo vệ sức khỏe, thực phẩm y tế cho người bệnh...

"Nếu đề xuất được thông qua, cả ngành thực phẩm và đồ uống, vốn đang chật vật phục hồi sau COVID-19, sẽ đối mặt thêm gánh nặng tài chính. Nó cũng tạo thêm áp lực cho các gia đình khi phải chi trả cao hơn cho nhiều loại thực phẩm thông thường", phía AmCham cho biết.

Nhiều ý kiến cũng thể hiện sự quan ngại khi chỉ ra ngoài những khó khăn chung, về môi trường pháp lý, từ năm 2003 đến nay, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt đã 5 lần sửa đổi. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy, tăng Thuế tiêu thụ đặc biệt chưa đạt được mục tiêu giảm tiêu dùng và bảo vệ sức khỏe. Tăng thuế không giải quyết vấn đề rượu bất hợp pháp, chiếm 60 - 70% thị trường, gây thất thoát 751 triệu USD/ năm, từ đó, ảnh hưởng tới sức khỏe người dân và kinh doanh hợp pháp, tăng Thuế tiêu thụ đặc biệt không giúp nuôi dưỡng nguồn thu cho nhà nước. Vấn đề gốc rễ bao gồm rượu phi chính thức gây rủi ro cho sức khỏe và gây thất thu ngân sách lại không được tập trung giải quyết.

Góp ý tại hội thảo, ông Đỗ Thái Vương - Trưởng tiểu ban Nước giải khát - VBA, cho hay doanh nghiệp rất chia sẻ với mong muốn của Chính phủ trong việc giải quyết các thách thức về sức khỏe của người dân. Tuy nhiên, thời điểm hiện tại chưa thích hợp để tăng thuế tiêu thụ đặc biệt, bởi doanh nghiệp đang chịu mức tăng nguyên vật liệu vượt quá khả năng gánh chịu. Việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt sẽ dẫn đến tăng giá sản phẩm bia, có thể khiến người tiêu dùng có xu hướng chuyển dịch sang sử dụng các sản phẩm phi chính thống.

VBA cũng kiến nghị xem xét chưa sửa đổi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt ít nhất trong thời gian 2023 - 2024 để giúp các doanh nghiệp ổn định sản xuất kinh doanh và phục hồi sau đại dịch, đồng thời không bổ sung mặt hàng đồ uống có đường, thức uống đại mạch và nước giải khát không cồn vào đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt. Dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt cần được xem xét, thảo luận và thông qua tại hai kỳ họp Quốc hội, cần có đánh giá cụ thể, toàn diện về tác động của thay đổi đề xuất, bao gồm các tác động lan tỏa với nền kinh tế, trước khi thay đổi luật.

TS. Phạm Tuấn Khải - chuyên gia luật, nguyên Vụ trưởng Vụ Pháp luật Văn phòng Chính phủ, cho rằng ban soạn thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) cần có đánh giá tác động xã hội của điều luật kỹ hơn khi được điều chỉnh như việc phản ứng của doanh nghiệp phải chịu thuế tiêu thụ đặc biệt. “Trong lộ trình xây dựng luật cần quan tâm yếu tố tác động của luật với người tiêu dùng, với kinh tế và xã hội và không nên làm nóng vội, ảnh hưởng đến người làm chính sách và các doanh nghiệp” - ông Khải nói.