Kỷ nguyên AI và những gì doanh nghiệp cần làm

Theo ông Lê Hồng Việt - Tổng Giám đốc FPT Smart Cloud chia sẻ tại hội thảo "AI và Quản trị doanh nghiệp" mới đây, năm 2023, thị trường AI trên toàn cầu đạt 196 tỷ USD. Thế nhưng, mức độ tăng trưởng hàng năm của AI đạt khoảng 37,3%, tăng từ năm 2023-2030 sẽ gấp khoảng 20 lần so với con số 200 tỷ USD. Theo khảo sát của McKinsey, hơn 10% doanh nghiệp được hỏi kỳ vọng rằng tỷ lệ tăng trưởng doanh số từ 6-10% và trên 10%.

Ở một số tác vụ, AI sẽ thay thế con người. Thế nhưng, AI cũng tạo ra nhiều công việc khác nhau. Nếu tưởng tượng AI là cỗ máy, vậy con người sẽ lái cỗ máy đó. Nếu chúng ta tự tư duy mình là cỗ máy thì sẽ bị thay thế bởi AI, trong khi tư duy mình là người điều khiển thì có thể tạo năng suất lớn hơn.

Ví dụ điển hình của Generative AI (AI tạo sinh) là ChatGPT khi mang lại giá trị cho nền kinh tế, tăng thêm 4,4 nghìn tỷ USD vào GDP toàn cầu. AI tạo sinh sẽ tiết kiệm 2,6 nghìn tỷ để doanh nghiệp giảm được chi phí. Doanh nghiệp có thể tiết kiệm được 10-15% chi phí thì có thể dùng AI tạo sinh một cách hợp lý.

Là mảng công nghệ được đầu tư mạnh mẽ nhất trong năm 2023, AI tạo sinh đã được rót vốn khoảng 25 tỷ USD. Trong khi đầu tư cho startup toàn cầu sụt giảm, chỉ có riêng đầu tư cho AI tạo sinh tăng trưởng mạnh mẽ 75% so với trước.

Trong các tác vụ khác nhau, AI tạo sinh tạo sự phát triển mạnh mẽ hơn về tự động hóa. Khảo sát của McKinsey cho thấy, trong các công ty có các công việc văn phòng như trợ lý, thư ký, công việc về phân tích… thì tỷ lệ được tự động hóa trong thời gian tới sẽ tăng 87%, trong đó 21% được đóng góp bởi AI tạo sinh.

Bán hàng hay luật sư là những công việc dễ bị thay thế, tự động hóa nếu AI tạo sinh có thể tóm tắt các tài liệu chỉ trong vài giây. Loại công cụ này có thể giúp các công ty cải thiện năng suất lao động, hỗ trợ nhân viên hiểu hơn những việc cần làm và đào tạo để họ có thể làm việc tốt hơn.

Trong doanh nghiệp hiện nay, một trong những ứng dụng AI phổ biến nhất là dùng AI để hỗ trợ trên kênh chat. AI tạo sinh của FPT sẽ hỗ trợ người dùng có thể hỏi đáp về điều kiện sử dụng sản phẩm, dịch vụ… Nó sẽ thu thập các thông tin để đáp ứng nhu cầu và phục vụ người dùng rõ ràng. Ở mỗi website của doanh nghiệp sẽ có người hỗ trợ ảo kiểu như vậy.

Phải xác định cơ hội là gì, làm được việc nhanh hơn, tiết kiệm chi phí hay tạo nên mô hình kinh doanh mới để có thể bắt đầu với AI… Ngoài ra, cũng cần đánh giá được tính rủi ro và tính khả thi. Khi ứng dụng trí tuệ nhân tạo cũng cần thiết kế để con người và AI cùng nhau làm việc, trong đó con người là bên kiểm soát AI làm sai hay đúng ở chỗ nào.

Cam kết của người đứng đầu là rất quan trọng để có thể đạt được thành công. Bởi lẽ, AI sẽ thay đổi cách mà chúng ta đang làm. CEO của các công ty nên là người quyết định triển khai các dự án trí tuệ nhân tạo. Theo ông Lê Hồng Việt, công ty xây dựng FPT GenAI for Business để đưa AI đến cho doanh nghiệp, nhằm mục tiêu giúp doanh nghiệp sử dụng AI một cách tốt nhất và đơn giản nhất, chỉ tối thiểu hơn 2 tháng có thể đưa vào sử dụng được, dùng tới đâu trả phí tới đó và nếu không dùng sẽ không cần trả tiền.

Biết ứng dụng AI là một tiêu chí quan trọng

Theo ông Hoàng Nam Tiến, Phó Chủ tịch Hội đồng trường, Trường Đại học FPT, trách nhiệm của người lãnh đạo là cao nhất trong một thế giới ngày càng thay đổi, nhất là sự phát triển mạnh mẽ của ứng dụng AI.

AI là tương lai không quá 1 thập kỷ tới. Các hệ thống AI trước đây sử dụng toàn bộ dữ liệu do con người làm ra. Tuy nhiên, AI thời gian gần đây đã có thể tự sinh ra dữ liệu, thuật toán và sẽ quyết định nó sẽ làm gì. Đôi khi, kết quả của công cụ ChatGPT rất bất ngờ với chính người lập trình ra nó.

Ông Tiến cho biết đã tổ chức các cuộc thi marketing, giấu bí mật ChatGPT làm thí sinh và lần nào thì thí sinh đặc biệt này cũng lọt vào top 3. ChatGPT đưa ra những ý tưởng xuất sắc hơn nhiều nhân viên. Thế nhưng, sẽ có hàng trăm triệu công việc mới sinh ra khi chúng ta nghĩ rằng chúng ta làm chủ được robot và AI. Thậm chí, chúng ta vẫn tiếp tục có thể làm chủ khi siêu AI ra đời nếu chúng ta tự lọc để thay đổi chính mình mỗi ngày.

Thống kê của Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) tại Diễn đàn Kinh tế thế giới tháng 1/2024 cho thấy có gần 40% việc làm trên toàn cầu có thể bị ảnh hưởng bởi sự phát triển của AI. Đó là con số có thể nhìn thấy vào năm 2030.

Theo 3 cấp độ của AI, tốc độ tiến hóa ngày càng nhanh chóng. Một là ANI (Artificial Narrow Intelligence) mô phỏng các task rập khuôn của con người với thuật toán chặt chẽ. Tiếp đó là AGI (Artificial General Intelligence) thực hiện nhiều việc một lúc, có thuật toán linh hoạt, nền tảng dữ liệu lớn, chưa có cảm xúc và nhận biết cảm xúc của con người. Cuối cùng là ASI (Artificial Super Intelligence), có khả năng tự sinh dữ liệu, tự học, có thể hiểu cảm xúc con người, có khả năng bày tỏ cảm xúc bằng cách mô tả cảm xúc, tự lập trình, tự sinh thuật toán để xử lý các vấn đề gặp phải.

Tầng lớp đã có trình độ, kinh nghiệm và tinh thần làm việc tốt vẫn có thể bị mất việc bởi trí tuệ nhân tạo. Thế nhưng, AI không thể thay thế con người nhưng chính những người biết ứng dụng AI sẽ thay thế được nhóm còn lại.

Ở Diễn đàn Kinh tế thế giới, các nhà lãnh đạo đều đồng ý với tiêu chí biết sử dụng AI và dữ liệu lớn hay không khi nói đến năng lực và phẩm chất quan trọng nhất của lao động tương lai 2030.

Ứng dụng AI hiệu quả bằng cách nào?

Ông Hoàng Nam Tiến cho biết hiện nay đang có tình trạng lạm dụng hệ thống AI quá mức. Kỹ sư phần mềm lấy yêu cầu của khách hàng dán lên ChatGPT để nhận đoạn code, điều đó rất nguy hiểm bởi để lộ thông tin. Nguy cơ lộ dữ liệu rất lớn khi nhân viên lấy báo cáo tài chính của công ty đưa lên ChatGPT để làm báo cáo.

Tại các trường học, giáo viên khủng hoảng khi học sinh, sinh viên làm bài tập, kể cả báo cáo khoa học, đồ án đều bằng ChatGPT.

Theo lưu ý của ông Lê Hồng Việt, Việt Nam đã có chiến lược AI quốc gia, song các vấn đề về đạo đức và hành lang pháp lý AI vẫn chưa có. Thế giới cũng đang có nhiều thảo luận và tranh cãi. Thông thường, các nước đưa ra nguyên lý, nguyên tắc AI để tuân theo.

Theo ông Việt, cần phải tuân thủ độ sạch về dữ liệu, kiểm soát dữ liệu dùng để đào tạo AI nhằm ứng dụng công cụ này hiệu quả. Không thể đưa tài liệu, dữ liệu không được kiểm chứng độ chính xác vào để đào tạo AI. Người dùng kết quả là người chịu trách nhiệm cuối cùng, không thể đổ tại ChatGPT.

Nói về những sai lầm nào trong việc dùng AI của lãnh đạo doanh nghiệp, ông Tiến cho biết sai lầm hay mắc phải là các lãnh đạo dự vài hội thảo, đọc vài cuốn sách đã nghĩ rằng mình hiểu và quyết định sử dụng AI. Khi quyết định dùng AI vào việc bán hàng và marketing, lãnh đạo cần chuyên gia và đối tác thực sự xứng đáng. Lãnh đạo cần đi học nhiều hay gặp nhiều chuyên gia bởi hiện nay thầy giỏi là chiến tướng giỏi.

Theo ông Tiến nhấn mạnh, chắc chắn các lãnh đạo tương lai phải hiểu biết về công nghệ, đặc biệt là AI và dữ liệu lớn. Khó nhất trong ứng dụng AI, kể cả doanh nghiệp nhỏ hay lớn, là thay đổi tư duy của lãnh đạo.

Thực sự phải bắt tay vào việc khi tư duy thay đổi rồi. Thời điểm này, vai trò của người lãnh đạo còn quan trọng hơn cả. Những gì chưa từng làm, mới, thì bắt đầu cũng rất khó khăn. Khi lãnh đạo bàn giao việc phụ trách ứng dụng AI cho trưởng phòng thì chắc chắn thất bại. Có tới 70% dự án AI có dữ liệu lớn thất bại là lãnh đạo giao cho các cấp dưới./.