Một số địa phương chưa có "động tĩnh" triển khai nhà ở xã hội

Một số địa phương chưa có "động tĩnh" triển khai nhà ở xã hội

Tại Hội nghị tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội vừa diễn ra ngày 16/3, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết, nhiều cơ chế, chính sách ưu đãi phát triển nhà ở xã hội đã được ban hành. Ví dụ, sửa nhiều luật liên quan đến đất đai, tín dụng, miễn tiền sử dụng đất, thuê đất, ưu đãi thuế, cho phép dành 20% diện tích để kinh doanh, vay vốn ưu đãi, giảm điều kiện đối với người mua nhà…

Theo số liệu từ các địa phương, cả nước đã quy hoạch 1.316 khu đất với quy mô 8.611 ha làm nhà ở xã hội, tăng thêm 5.252 ha so với năm 2020.

Về kết quả triển khai thực nhà ở xã hội từ năm 2021-2023, cả nước có 499 dự án đã được triển khai với quy mô 411.250 căn. Trong đó, hoàn thành 72 dự án với quy mô 38.128 căn; khởi công xây dựng 129 dự án với quy mô 114.934 căn; số lượng dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư: 298 dự án với quy mô 258.188 căn.

Nhiều địa phương đã tích cực triển khai nhà ở xã hội (như tỉnh Bắc Ninh, Bắc Giang, Hải Phòng, Bình Dương, Thanh Hóa… Tuy nhiên, một số địa phương còn hạn chế trong đầu tư nhà ở xã hội, dù nhu cầu rất lớn, ví dụ Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng...

“Thậm chí một số địa phương không có dự án nhà ở xã hội được khởi công trong giai đoạn từ năm 2021 đến nay (Ninh Bình, Hà Giang, Vĩnh Phúc, Cao Bằng, Lai Châu, Nam Định, Quảng Ngãi, Gia Lai, Long An, Quảng Bình, Kon Tum, Vĩnh Long, Sóc Trăng...)”, ông Sinh chỉ ra.

Theo ông Sinh, cơ chế, chính sách phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân còn chưa đáp ứng nhu cầu thực tiễn, chưa được sửa đổi kịp thời về thủ tục đầu tư; điều kiện mua, thuê mua còn phức tạp; chính sách ưu đãi cho chủ đầu tư chưa đủ hấp dẫn... Các luật mới ban hành dù nhiều ưu đãi và đơn giản hoá thủ tục đầu tư nhà ở xã hội, nhưng phải đến đầu năm 2025 mới có hiệu lực, nên việc triển khai nhà ở xã hội vẫn còn vướng mắc.

Đáng nói, nhiều địa phương chưa quan tâm phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân, người lao động khu công nghiệp và nhiệm vụ này chưa xuất hiện trong kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm và hàng năm; chưa xác định rõ quỹ đất cho nhà ở xã hội trong các khu công nghiệp cũng như chưa bố trí quỹ đất làm dự án nhà ở xã hội độc lập ngoài quỹ đất 20% trong các dự án nhà ở thương mại...

Thậm chí, theo ông Sinh, các địa phương cũng chưa quyết tâm, chủ động trong việc thực hiện nhiệm vụ được giao tại đề án. Một số thành phố lớn  có nhu cầu về nhà ở xã hội cao. tuy nhiên địa phương đăng ký dự án hình thành trong năm 2024 thấp như: Hà Nội 1.181 căn, TP.HCM 3.765 căn, Đà Nẵng 1.880 căn, Cần Thơ 1.535 căn...

Một số địa phương cũng chưa tạo điều kiện trong việc lựa chọn chủ đầu tư dự án để triển khai đầu tư nhà ở xã hội; một số dự án đã khởi công nhưng chưa được triển khai hoặc chậm tiến độ; hoặc dự án đủ điều kiện nhưng chưa được UBND cấp tỉnh công bố danh mục được vay vốn ưu đãi...

Vì sao gói 120.000 tỷ chưa giải ngân hiệu quả?

Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh cho biết, hiện đã có 28 địa phương công bố danh mục 68 dự án đủ điều kiện vay theo gói tín dụng 120.000 tỷ đồng. Nhu cầu vay vốn hơn 30.000 tỷ đồng. Các ngân hàng cũng cam kết cấp tín dụng cho 15 dự án với khoảng 7.000 tỷ đồng và giải ngân 640 tỷ đồng.

Theo ông Sinh, nguồn vốn 120.000 tỷ đồng theo Nghị quyết số 33/NQ-CP của Chính phủ chưa được giải ngân hiệu quả do việc công bố danh mục dự án đủ điều kiện vay còn hạn chế. Đến nay đã có 127 dự án nhà ở xã hội, với quy mô 114.934 căn được khởi công xây dựng. Tuy nhiên, mới chỉ có 28 địa phương công bố danh mục 68 dự án đủ điều kiện vay theo Chương trình với nhu cầu vay vốn hơn 30.000 tỷ đồng. Như vậy còn 61 dự án đã khởi công nhưng vẫn nằm ngoài danh mục của các địa phương.

“Mặc dù Ngân hàng Nhà nước đã 2 lần hạ lãi suất nguồn vốn 120.000 tỷ đồng, tuy nhiên với lãi suất áp dụng trong nửa đầu năm 2024 là 8%/năm đối với chủ đầu tư và 7,5% đối với người mua nhà và thời hạn được hưởng lãi suất ưu đãi ngắn, chưa thu hút người vay”, ông Sinh nói.

Theo đó, ông Sinh đề nghị Ngân hàng Nhà nước Việt Nam tiếp tục nghiên cứu, xem xét hạ mức lãi suất cho vay nguồn vốn hỗ trợ 120.000 tỷ đồng phù hợp với điều kiện thực tiễn trong từng giai đoạn; tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc triển khai hiệu quả nguồn vốn hỗ trợ 120.000 tỷ đồng theo Nghị quyết số 33/NQ-CP ngày 11/3/2023 của Chính phủ.

Bên cạnh việc thúc đẩy triển khai nguồn vốn 120.000 tỷ đồng thông qua các Ngân hàng thương mại, ông Sinh cũng đề nghị, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Xây dựng, Ngân hàng Chính sách xã hội phối hợp, bố trí đủ nguồn vốn ngân sách nhà nước từ nguồn đầu tư công cho khách hàng cá nhân vay mua, thuê mua nhà ở xã hội.

Cụ thể theo đề xuất của Ngân hàng Chính sách xã hội giai đoạn 2024-2025 nhu cầu là 12.000 tỷ đồng, trong đó ngân sách nhà nước cấp 50% là 6.000 tỷ đồng, mỗi năm cấp 3.000 tỷ đồng.

Ông Sinh cũng yêu cầu các doanh nghiệp khẩn trương triển khai khởi công, đảm bảo tiến độ hoàn thành các công trình trên quỹ đất 20% nhà ở xã hội; chủ động rà soát đối tượng để địa phương công bố trong danh mục vay vốn ưu đãi. Sau khi khởi công dự án, chủ đầu tư phải công bố công khai các thông tin liên quan đến dự án để người dân biết đăng ký mua, thuê mua, thuê”, ông Sinh nói./.