Tích hợp ESG vào chiến lược phát triển là lợi thế giúp doanh nghiệp gọi vốn, thu hút đầu tư

ESG được xem là điều kiện cần khi đầu tư vào doanh nghiệp

Giữa những năm 200, khái niệm ESG được ra đời trong một báo cáo của chuyên gia đầu tư Ivo Knoepfel. Ông đã lập luận rằng các yếu tố ESG trong phân tích tài chính cho nên được tính đến trên thị trường vốn bởi chúng giúp xác định những rủi ro và tác động đến việc đánh giá doanh nghiệp, dẫn đến sự thay đổi xã hội tích cực.

ESG chính là viết tắt của Environmental (Môi trường), Social (Xã hội), Governance (Quản trị). Ghi nhận, dữ liệu về ESG sẽ giúp cho các doanh nghiệp, tổ chức tăng được tính minh bạch cũng như nắm bắt được các rủi ro phi tài chính, cơ hội đối với hoạt động mỗi ngày.

Sau khoảng thời gian 10 năm từ những yếu tố về môi trường thành tiêu chí bắt buộc khi xem xét đầu tư tài chính và sau đó chính là yếu tố xã hội, cuối cùng chính là quản trị bền vững. Hiện tại, các quỹ đầu tư ở trên thị trường chứng khoán đều xem xét ESG như một điều kiện cần khi tiến hành rót vốn vào một doanh nghiệp. 

Đại diện của một quỹ đầu tư quản lý lớn ở Việt Nam cho hay, ESG chính là một trong những yếu tố đầu vào đánh giá những rủi ro của doanh nghiệp. Nếu như doanh nghiệp không quản lý, không thực hiện và tuân thủ tốt về ESG thì sẽ có thang điểm rủi ro cao và quỹ này sẽ không đầu tư.

Ước tính có hơn 3.800 quỹ đầu tư trên thế giới đang huy động được khoảng 121.000 tỷ USD để có thể đầu tư vào các tài sản ESG. Khi mà thị trường chứng khoán Việt Nam được nâng hạng thì đây sẽ chính là cơ hội lớn cho các doanh nghiệp Việt trong việc đáp ứng được các tiêu chí phát triển bền vững nhằm thu hút dòng đầu tư dài hạn. 

Như thế, thị trường tài chính xanh đang ngày càng trở thành kênh dẫn vốn quan trọng ở các nền kinh tế tuy nhiên lại là vấn đề khá mới đối với thị trường chứng khoán cũng như thị trường tài chính Việt Nam.

ESG - công cụ dự phòng rủi ro cho các doanh nghiệp

ESG không chỉ là bộ ba tiêu chuẩn đo lường cho các định hướng cũng như hoạt động phát triển bền vững của một doanh nghiệp mà đó còn bao hàm những rủi ro cũng như cơ hội có thể ảnh hưởng đến khả năng tạo ra giá trị dài hạn cho các doanh nghiệp. Đây chính là quan điểm của Giám đốc Văn phòng Ban IV, Chuyên gia phát triển khu vực tư nhân bà Phạm Thị Ngọc Thuỷ khẳng định tại Tọa đàm Xây lợi thế - Vững tương lai. 

Theo đó, hiện nay định nghĩa về thành công của các doanh nghiệp đã có sự thay đổi, không chỉ ở khía cạnh tài chính mà còn là những tiêu chuẩn về môi trường, xã hội đến quản trị (ESG). 

Trưởng khối Nghiên cứu và Đối thoại chính sách, Văn phòng Ban IV - ông Bùi Thanh Minh cho biết, trước đây các vấn đề liên quan đến bộ tiêu chuẩn ESG đều dựa trên tinh thần tự nguyện và khuyến khích doanh nghiệp áp dụng. Tuy nhiên hiện nay ESG chính là tiêu chuẩn bắt buộc, ngày càng khắt khe hơn.

Đứng từ góc nhìn của một quỹ đầu tư, Bộ phận Tài chính khí hậu, Quỹ responsAbility Investments AG (Thuỵ Sĩ) - ông Bùi Quang Huy khẳng định rằng, ESG chính là điều kiện cần khi xem xét đầu tư hiện nay. Bởi vì đó là một phần của quản lý rủi ro của doanh nghiệp. Ở trong quá khứ, có những khoản đầu tư rất tốt tuy nhiên doanh nghiệp gặp vấn đề về quản trị đã dẫn đến những rủi ro lớn, chính vì thế nhà đầu tư sẽ không mạo hiểm đầu tư vào những đơn vị này.

Xét về bối cảnh quốc tế, bà Thủy đánh giá biến đổi khí hậu đòi hỏi cả thế giới sẽ phải chung tay đạt mục tiêu Netzero. Những vấn đề như xung đột địa chính trị, địa kinh tế như là Nga - Ukraine, Trung Đông, Mỹ - Trung đang ngày càng có sự căng thẳng. Trong khi đó thì sự cạnh tranh về công nghệ số cũng như trí tuệ nhân tạo đang ngày càng phát triển một cách mạnh mẽ. Tổng quan, trật tự thế giới cũng đang được sắp xếp gắn với năng lực số lẫn năng lực xanh.

Thống kê của Goldman Sachs cho thấy, số lượng chính sách liên quan đến ESG tại Châu Á - Thái Bình Dương đã tăng gấp 2 lần tính từ năm 2016. Còn về số lượng chính sách liên quan đến ESG ở Châu Á - Thái Bình Dương đã tăng gấp 2 lần tính từ năm 2016. Còn số lượng chính sách trên toàn cầu tăng 1,98 lần. nhiều quốc gia là đối tác giao thương quan trọng đối với Việt Nam đã ban hành các quy định về phát triển bền vững hoặc là thực hành ESG. Chi tiết, Mỹ đã có dự thảo Luật Cạnh tranh sạch; Nhật Bản, Hàn Quốc cũng sẽ có những cơ chế tương tự và trước mắt chính là các sáng kiến xanh trong nước hoặc trong khối các nước, môi trường; nội lực doanh nghiệp hạn chế không dựa trên nhiều công nghệ cũng như động lực tăng trưởng dựa trên xuất khẩu gặp nhiều thách thức.

Và bà Thủy cũng chỉ ra áp lực với doanh nghiệp Việt Nam hiện tại chính là rào cản kỹ thuật để gia nhập vào các thị trường lớn, hàng hóa đắt đỏ hơn và giảm đi tính cạnh tranh, áp lực từ những doanh nghiệp đầu chuỗi. Mặc dù rất áp lực nhưng từ đó, ESG sẽ tạo được những động lực quan trọng để cho các doanh nghiệp phấn đấu.

Đầu tiên là tăng lợi nhuận từ việc giảm chi phí nhờ vào chuyển đổi sang một nền kinh tế carbon thấp. Doanh thu cũng tăng thông qua những sản phẩm mới tích hợp các tiêu chí bền vững.Thứ hai đó là chi phí gọi vốn thấp hơn. Khi mà các công cụ nợ có tích hợp yếu tố bền vững đang phát triển mạnh mẽ thì các nhà đầu tư đã bắt đầu hành động một cách tích cực để thúc đẩy sự bền vững trong những công ty được đầu tư.

Thứ ba đó là tuân thủ pháp luật. Các doanh nghiệp Việt không chỉ cần phải tuân thủ pháp luật trong nước mà cả luật pháp quốc gia đối tác. Đến thời điểm hiện tại, các đối tác xuất khẩu lớn của Việt Nam đã thường xuyên đưa ra các dự thảo cũng như thi hành luật liên quan đến ESG, phát triển một cách bền vững. 

Cuối cùng đó là tăng năng suất của nhân viên. Theo đó, ESG sẽ tạo ra một môi trường làm việc có mục tiêu, cải thiện sự gắn kết của nhân viên cũng như đảm bảo nhân sự có trình độ để thích ứng với sự thay đổi một cách nhanh chóng của thị trường. 

Bà Thủy nói rằng: “Lấy E làm trọng tâm bởi vì đó là áp lực, còn S và G là giá trị gia tăng - đây chính là động lực cho doanh nghiệp. Kết hợp ESG để tối ưu cơ hội, tối thiểu thách thức”.

Trước xu thế mới, doanh nghiệp Việt cần làm gì?

Thực hiện việc chuyển đổi xanh, phát triển bền vững đang ngày càng đóng vai trò quan trọng để cho các doanh nghiệp thu hút được tài chính xanh. Tuy nhiên thực tế hiện nay, nhận thức về vấn đề này của doanh nghiệp Việt Nam vẫn còn ở mức độ thấp. 

Lấy số liệu từ khảo sát "Đánh giá mức độ nhận thức của doanh nghiệp liên quan tới bài toán giảm phát thải và chuyển đổi xanh", Giám đốc Văn phòng Ban Nghiên cứu Phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) - bà Phạm Thị Ngọc Thủy nói rằng, 20% người tham gia cho biết đến cam kết tại COP26.

Chỉ có hơn 10% doanh nghiệp biết đến những bài toán ảnh hưởng trực diện đến doanh nghiệp như là xu hướng thuế carbon, xu hướng điều chỉnh thuế carbon ở các quốc gia Châu Âu, những quốc gia phát triển cùng các Nghị định, Quyết định trong nước có liên quan cần phải thực hiện ngay. 

Như thế, sau một thời gian thực hiện các chương trình nâng cao nhận thức dành cho cộng đồng doanh nghiệp thì nhận thức của doanh nghiệp về sự tăng trưởng bền vững, ESG cũng đã có sự thay đổi. Mặc dù vậy thì họ lại phải đối mặt với các câu hỏi khác như “Phải bắt đầu từ đâu?".

Đại diện của Ban IV cho biết, khuyến cáo của những chuyên gia trong và ngoài nước là doanh nghiệp cần phải bắt đầu từ việc đơn giản nhất đó chính là minh bạch thông tin về hoạt động hiện tại. Ví dụ như doanh nghiệp đang mong muốn chuyển đổi xanh cần thực hiện việc kiểm kê khí nhà kính.

Kế tiếp, để tiếp cận với tín dụng xanh dễ dàng hơn thì doanh nghiệp cần phải thực hiện 2 điều. Đầu tiên đó là doanh nghiệp cần thay đổi quản trị, chiến lược cũng như tuyên bố của doanh nghiệp xanh hơn, ít phát thải hơn và thân thiện với môi trường. Thứ hai đó là doanh nghiệp cần phải tuân thủ, phù hợp với các công ước cũng như thông lệ quốc tế. 

Để có thể làm được những điều này, doanh nghiệp cần phải xanh từ trong quản trị doanh nghiệp. Họ cũng cần phải đưa các vấn đề phát triển bền vững, tài chính xanh vào trong chiến lược tổng thể của doanh nghiệp để từ đó đi vào nghị trình hoạt động của cấp lãnh đạo cao nhất đó là hội đồng quản trị.

Và khi những nội dung này được đưa vào các nghị trình thì doanh nghiệp sẽ đưa ra các hành động cụ thể như thiết lập hệ thống công nghệ, hệ thống đo lường khí phát thải cũng như sử dụng năng lượng, tái chế nguyên vật liệu hướng đến đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế về phát triển một cách bền vững và bảo vệ môi trường./.