Tiêu chí môi trường và việc xác nhận đối với dự án đầu tư được cấp tín dụng xanh, phát hành trái phiếu xanh

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng diễn biến phức tạp và nhu cầu phát triển bền vững trở nên cấp thiết, các cơ chế tài chính xanh như tín dụng xanh và trái phiếu xanh đóng vai trò quan trọng trong việc huy động nguồn lực đầu tư vào các dự án có lợi ích môi trường. Để đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong việc triển khai các công cụ tài chính này, quyết định về tiêu chí môi trường và việc xác nhận đối với các dự án đầu tư được cấp tín dụng xanh và phát hành trái phiếu xanh được xây dựng nhằm tạo cơ sở pháp lý vững chắc để đánh giá, xác nhận và hỗ trợ các dự án có tác động tích cực đến môi trường.

Quyết định về tiêu chí môi trường và việc xác nhận đối với các dự án đầu tư được cấp tín dụng xanh và phát hành trái phiếu xanh quy định rõ phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng, bao gồm các chủ dự án đầu tư, tổ chức phát hành trái phiếu xanh, tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam, cơ quan quản lý nhà nước và các bên liên quan. Các tiêu chí môi trường được đặt ra nhằm đảm bảo rằng các dự án đầu tư thực sự mang lại lợi ích môi trường và phù hợp với định hướng phát triển bền vững của quốc gia. Theo đó, dự án phải có quyết định phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường, giấy phép môi trường hoặc đăng ký môi trường theo quy định hiện hành. Dự án cũng phải thuộc lĩnh vực bảo vệ môi trường, có các giải pháp giảm thiểu tác động tiêu cực đến hệ sinh thái và tài nguyên thiên nhiên.

Điều kiện tiên quyết để dự án được xác nhận đạt tiêu chí môi trường là phải chứng minh được tính bền vững của hoạt động đầu tư, bao gồm việc sử dụng công nghệ thân thiện với môi trường, giảm thiểu phát thải khí nhà kính, sử dụng hiệu quả tài nguyên và đóng góp vào sự phát triển của nền kinh tế tuần hoàn. Các yêu cầu kỹ thuật cụ thể đối với từng loại dự án sẽ được quy định chi tiết trong phụ lục của quyết định, tạo điều kiện thuận lợi cho việc đánh giá, xác nhận và triển khai các dự án xanh một cách hiệu quả.

Việc xác nhận dự án đầu tư đáp ứng tiêu chí môi trường để được cấp tín dụng xanh hoặc phát hành trái phiếu xanh là một quá trình quan trọng, đòi hỏi sự tham gia của các tổ chức xác nhận độc lập nhằm đảm bảo tính minh bạch và khách quan. Chủ dự án hoặc tổ chức phát hành trái phiếu xanh có nhu cầu xác nhận dự án phải thực hiện thông qua tổ chức xác nhận độc lập đáp ứng các tiêu chuẩn theo quy định như TCVN ISO/IEC 17029:2020 hoặc ISSA 5000. Tổ chức này sẽ thực hiện kiểm tra, xem xét hồ sơ, đánh giá mức độ đáp ứng tiêu chí môi trường của dự án và cấp văn bản xác nhận nếu dự án đạt yêu cầu.

Hồ sơ thuyết minh của dự án cần bao gồm các tài liệu chứng minh việc tuân thủ pháp luật về môi trường, báo cáo chi tiết về công nghệ sử dụng, quy mô hoạt động và các giải pháp bảo vệ môi trường được áp dụng. Việc đánh giá không chỉ dừng lại ở hồ sơ mà còn có thể bao gồm các đợt kiểm tra thực tế tại dự án nhằm đảm bảo tính chính xác của các thông tin được cung cấp.

Văn bản xác nhận được tổ chức xác nhận độc lập cấp có giá trị sử dụng một lần và là căn cứ quan trọng để cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức tín dụng và các bên liên quan xem xét quyết định cấp tín dụng hoặc phát hành trái phiếu xanh. Đối với phát hành trái phiếu xanh, văn bản xác nhận này là điều kiện để cơ quan có thẩm quyền phê duyệt và áp dụng các chính sách hỗ trợ theo quy định pháp luật. Đối với tín dụng xanh, đây là cơ sở để các tổ chức tín dụng, ngân hàng thương mại quyết định chính sách ưu đãi đối với dự án đầu tư.

Nhằm đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong quá trình triển khai chính sách tài chính xanh, quyết định cũng quy định rõ cơ chế giám sát, thanh tra và kiểm tra việc xác nhận tiêu chí môi trường. Cơ quan quản lý nhà nước có trách nhiệm giám sát hoạt động của các tổ chức xác nhận độc lập, đảm bảo rằng quy trình xác nhận được thực hiện theo đúng quy định và không có sự thiên vị hoặc sai sót.

Nếu tổ chức xác nhận độc lập có vi phạm trong quá trình xác nhận, có thể bị đình chỉ hoạt động, thu hồi giấy phép hoặc áp dụng các biện pháp xử phạt hành chính khác. Việc này nhằm ngăn chặn tình trạng lợi dụng chính sách để trục lợi hoặc phê duyệt những dự án không thực sự đáp ứng tiêu chí môi trường.

Việc triển khai quyết định về tiêu chí môi trường và xác nhận đối với dự án đầu tư được cấp tín dụng xanh và phát hành trái phiếu xanh đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tài chính xanh tại Việt Nam. Các công cụ tài chính xanh không chỉ giúp huy động nguồn lực đầu tư vào các dự án có lợi ích môi trường mà còn góp phần nâng cao nhận thức và trách nhiệm của doanh nghiệp trong việc thực hiện các hoạt động thân thiện với môi trường.

Tín dụng xanh cho phép các doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn với lãi suất ưu đãi để triển khai các dự án bền vững, đồng thời khuyến khích các ngân hàng thương mại và tổ chức tín dụng xây dựng danh mục đầu tư xanh, góp phần định hướng dòng vốn vào các hoạt động kinh tế ít phát thải và thân thiện với môi trường. Trong khi đó, trái phiếu xanh là một công cụ huy động vốn dài hạn, giúp các doanh nghiệp, chính quyền địa phương và chính phủ tài trợ cho các dự án xanh mà không phụ thuộc quá nhiều vào ngân sách nhà nước./.