Tín dụng bất động sản sụt giảm kéo theo toàn hệ thống đi xuống

Theo báo cáo tại Hội nghị triển khai nhiệm vụ điều hành chính sách tiền tệ năm 2024 diễn ra vào ngày 14/3, Phó Thống đốc Thường trực Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Đào Minh Tú cho hay tín dụng tăng trưởng âm hai tháng đầu năm 2024 là do nhiều vướng mắc, khó khăn.

Theo Phó Thống đốc, kinh tế thế giới đầu năm diễn biến khó lường, sức ép lạm phát và mặt bằng lãi suất thế giới ghi nhận ở mức cao, giá vàng thế giới, đồng USD diễn biến phức tạp và chênh lệch lãi suất USD - VND… Đó là những yếu tố ảnh hưởng tiêu cực lên sự ổn định của tỷ giá VND/USD, đặc biệt là khi lãi suất VND dự kiến vẫn giảm.

Dưới đây là một số vướng mắc khiến tín dụng hai tháng đầu năm vẫn tăng trưởng âm.

Lý do khách quan là vì yếu tố thời vụ, nhu cầu vốn tín dụng thường tăng cao vào cuối năm và thời điểm trước Tết âm lịch khiến hai tháng đầu năm khó tăng trưởng nhanh.

Tiếp đó là cầu và sức hấp thụ vốn ở mức thấp. Nhiều đơn vị thu hẹp hoặc ngừng hoạt động vì áp lực lạm phát, giá cả vật liệu tăng; thiếu đơn hàng, hay nhiều yếu tố đầu vào, chi phí sản xuất kinh doanh cao nên không muốn vay vốn. Ngoài ra, người dân tăng dự phòng và giảm vay chi tiêu; tín dụng bất động sản chiếm 21% tín dụng chung, tín dụng bất động sản tăng giảm khiến tín dụng toàn hệ thống cũng tăng/giảm theo.

Có nhu cầu nhưng một số khách hàng chưa đáp ứng được điều kiện vay vốn, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ do quy mô vốn nhỏ, thiếu phương án kinh doanh khả thi, năng lực hạn chế, các cách tăng tiếp cận tín dụng thông qua Quỹ Bảo lãnh tín dụng, Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa... chưa cho thấy hiệu quả.

Bên cạnh đó, còn có khó khăn trong triển khai một số chính sách, chương trình tín dụng. Ví dụ các quy định pháp luật liên quan đến dự án nhà ở xã hội (quỹ đất, trình tự, thủ tục mua bán, định giá…) đối với chương trình 120.000 tỷ đồng còn nhiều vướng mắc; số dự án xây dựng lại, cải tạo rất ít; một số điều kiện đối với người mua nhà không còn hợp lý. Hay đối với gói cho vay tiêu dùng, thu nhập của người lao động sụt giảm do mất việc, thất nghiệp tăng cao nên không có nguồn để trả nợ khiến cầu tín dụng tiêu dùng giảm; người lao động, công nhân chưa nắm rõ thông tin, trong khi công đoàn cơ sở, các doanh nghiệp chưa thật sự chú trọng truyền thông, phổ biến gói vay.

Khả năng huy động vốn trung, dài hạn của tổ chức tín dụng còn thấp so với nhu cầu vốn trung dài hạn.

Về chủ quan, lãnh đạo NHNN nhận định một số NHTM còn thận trọng khi cấp tín dụng vì nợ xấu tăng. Một số khoản nợ cũ lãi suất cao chậm được điều chỉnh giảm để hỗ trợ cá nhân và doanh nghiệp vay vốn.

Quy trình thủ tục cho vay tại một số ngân hàng vẫn chậm được cải tiến, đặc biệt là thời gian xét duyệt cho vay còn dài, định giá và quyết định tài sản thế chấp còn quá thận trọng.

Việc triển khai cơ chế tài sản đảm bảo còn thiếu linh động, phần lớn dựa vào tài sản thế chấp, đặc biệt là trong điều kiện thị trường địa ốc đang ảm đạm. Thiếu sự tương tác, chia sẻ, kết nối của ngân hàng và khách hàng trong việc trao đổi trực tiếp tìm giải pháp gỡ khó về vốn.

Huy động vốn qua trái phiếu, cổ phiếu, vốn FDI tăng thấp, những khó khăn trên thị trường bất động sản, trái phiếu chưa được xử lý triệt để, căn cơ… Do vậy, nguồn vốn phục vụ tăng trưởng vẫn tiếp tục tập trung vào tín dụng ngân hàng, tỉ lệ tín dụng/GDP tăng cao (khoảng 133% vào cuối năm 2023, tăng so với mức khoảng 125% cuối năm 2022), tiềm ẩn rủi ro an toàn hệ thống tiền tệ, tài chính./.