Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong việc hỗ trợ việc làm cho lao động nữ

Phụ nữ chiếm khoảng 48% lực lượng lao động tại Việt Nam

Hiện nay, Trí tuệ nhân tạo đang nổi lên như một công cụ và mục tiêu quan trọng, dẫn dắt sự thay đổi việc làm trong tương lai. AI không chỉ là xu thế tất yếu mà còn có tác động mạnh mẽ đến sự phát triển của thế hệ lao động và lãnh đạo mới, đặc biệt là phụ nữ. Điều này đòi hỏi một sự hiểu biết toàn diện và sâu sắc về AI nhằm tận dụng tối đa cơ hội và đối phó với những thách thức mà AI mang lại. Các doanh nghiệp trong khu vực kinh tế tư nhân Việt Nam cần nhìn nhận rõ vai trò của AI, đặc biệt là những doanh nghiệp do phụ nữ lãnh đạo hoặc có lực lượng lao động nữ lớn.

Việc hiểu biết toàn diện về AI ở cả hai mặt cơ hội và thách thức trở thành nhu cầu cấp thiết đối với các doanh nghiệp khu vực kinh tế tư nhân, đặc biệt là những doanh nghiệp có tỷ lệ lực lượng lao động nữ cao và đang tập trung phát triển đội ngũ nữ lãnh đạo. 

Tại Hội thảo “Trí tuệ nhân tạo - Cơ hội, thách thức việc làm cho lao động nữ và nữ lãnh đạo trong các doanh nghiệp tư nhân” diễn ra sáng 28/6 do Mạng lưới doanh nghiệp Việt Nam hỗ trợ phát triển quyền năng phụ nữ (VBCWE), Hội đồng Doanh nghiệp vì sự Phát triển Bền vững Việt Nam (VBCSD-VCCI) kết hợp với Công ty TNHH Phần mềm FPT (FPT Software) thuộc Tập đoàn FPT tổ chức, ông Nguyễn Quang Vinh - Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Chủ tịch Hội đồng Doanh nghiệp vì sự phát triển bền vững Việt Nam (VBCSD-VCCI) cho biết: “Đã có nhiều nghiên cứu về tác động của AI tới tương lai việc làm. Chẳng hạn, báo cáo mới đây của Viện toàn cầu McKinsey về trí tuệ nhân tạo và tương lai việc làm ở Mỹ cho rằng, phụ nữ có nguy cơ mất việc cao hơn 50% so với nam giới trong cuộc đua AI”.

Tại Việt Nam, phụ nữ chiếm khoảng 48% lực lượng lao động. Họ có mặt ở hầu hết các ngành nghề, nhưng tập trung nhiều trong các lĩnh vực như giáo dục, y tế, bán lẻ, sản xuất... Theo một báo cáo của Goldman Sachs, 70% công việc mà AI có thể gây tác động là do phụ nữ đảm nhiệm - điều này có nghĩa phụ nữ Việt Nam bị ảnh hưởng nhiều hơn nam giới.

Không dừng lại ở đó, nếu nhìn vào cơ cấu thành phần kinh tế của Việt Nam với 98% tổng số doanh nghiệp có quy mô vừa và nhỏ, chúng ta sẽ thấy có tới 20% trong số các doanh nghiệp này do phụ nữ làm chủ. Những con số này cho thấy mức độ ảnh hưởng đáng kể mà việc ứng dụng, phát triển AI có thể tạo ra tới tương lai việc làm của nữ lao động và doanh nghiệp do nữ làm chủ tại Việt Nam.

“Thúc đẩy bình đẳng giới và tăng quyền kinh tế cho phụ nữ trong cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam là cam kết của VBCSD và VBCWE. Để thực hiện mục tiêu này, nhất là trong thời đại của trí tuệ nhân tạo, khi AI có thể gây ảnh hưởng tới công việc của những nữ lao động, chúng tôi muốn cùng chung tay hỗ trợ các doanh nghiệp chủ động cập nhật kiến thức, làm chủ công nghệ. Tất cả vì tương lai phát triển doanh nghiệp bền vững mà ở đó giá trị bình đẳng là cốt lõi”, ông Vinh nhấn mạnh.

AI tạo cơ hội việc làm lớn cho phụ nữ

Hội thảo “Trí tuệ nhân tạo - Cơ hội, thách thức việc làm cho lao động nữ và nữ lãnh đạo trong các doanh nghiệp tư nhân” hướng đến ba mục tiêu chính: (1). Kết nối và chia sẻ các kiến thức về AI, tác động của AI tới hệ sinh thái việc làm cho người lao động, đặc biệt là lao động nữ; (2). Chia sẻ về sự hiểu biết và thực hành AI của các doanh nghiệp, từ đó đưa ra đề xuất tư vấn và hỗ trợ từ các tổ chức liên quan; (3). Đánh giá tác động của AI đối với các doanh nghiệp do phụ nữ lãnh đạo hoặc các doanh nghiệp sử dụng nhiều lao động nữ và tư vấn các giải pháp hỗ trợ trong giai đoạn tiếp theo.

Bà Hà Thu Thanh - Chủ tịch Mạng lưới doanh nghiệp Việt Nam hỗ trợ Phát triển Quyền năng Phụ nữ (VBCWE) bày tỏ: “Xây dựng môi trường làm việc công bằng và hoà nhập cho tất cả mọi người là mục tiêu mà VBCWE luôn nỗ lực cùng các doanh nghiệp hướng tới. Trước sự phát triển mạnh mẽ của AI tác động đến tương lai việc làm của nữ lao động, chúng tôi rất mong muốn đồng hành cùng các doanh nghiệp để nâng cao nhận thức và có Chiến lược ứng phó phù hợp làm cho quá trình chuyển đổi AI trở nên toàn diện hơn, vừa phát huy được lợi ích của công cụ vừa bảo vệ công việc của mọi người, nhất là những lao động nữ và đảm bảo sự bình đẳng tại nơi làm việc”.

Ông Nguyễn Xuân Phong - Giám đốc Trí tuệ nhân tạo tại FPT Software chia sẻ thêm: “Chúng tôi vẫn luôn ủng hộ tích cực để phụ nữ có thể tỏa sáng trong ngành công nghệ, đặc biệt là với lĩnh vực AI. Bằng chứng là ở FPT Software, tỷ lệ phái nữ trong một công ty công nghệ là 30%, cao so với mặt bằng chung của ngành. Ngoài ra, tỷ lệ phái nữ tham gia vào lĩnh vực AI cũng rất cao, đặc biệt trong khối quản lý. Phụ nữ hoàn toàn có cơ hội lớn trong lĩnh vực AI và chúng tôi mong muốn được chia sẻ các bí kíp để giúp các lãnh đạo và lao động là nữ giới ứng dụng sức mạnh AI để có công việc hiệu quả hơn”.

Đây cũng là một trong những hoạt động quan trọng của VBCWE đang hướng tới và sẽ cùng VBCSD triển khai sáng kiến này trong thời gian tới đây. Kể từ ngày 28/6, FPT Software sẽ chính thức gia nhập mạng lưới của VBCWE, được kỳ vọng sẽ lan tỏa tới cộng đồng những kinh nghiệm và thực tiễn trong việc thúc đẩy bình đẳng giới và nâng cao vai trò của người phụ nữ.

Mạng lưới doanh nghiệp Việt Nam hỗ trợ phát triển quyền năng phụ nữ (VBCWE) được thành lập từ tháng 01/2018 trong khuôn khổ sáng kiến Investing in Women (“Đầu tư cho phụ nữ”) của Chính phủ Úc hỗ trợ cho 4 Quốc gia trong khu vực là Myanmar, Indonesia, Philippines và Việt Nam. VBCWE là tổ chức tiên phong và chuyên nghiệp trong việc kết nối, hỗ trợ, thúc đẩy xây dựng Giá trị đa dạng, công bằng và bao trùm cho các doanh nghiệp khu vực kinh tế tư nhân Việt Nam - nền tảng quan trọng của sự phát triển bền vững cho các doanh nghiệp tại Việt Nam.

Mạng lưới VBCWE là tập hợp các doanh nghiệp có tầm ảnh hưởng với quy mô nhân sự lớn tại Việt Nam. Các doanh nghiệp tham gia VBCWE cam kết đưa các giá trị bình đẳng, đa dạng và bao trùm tại nơi làm việc vào chiến lược kinh doanh và phát triển của mình. Tất cả cùng hướng tới mục tiêu nâng cao hiệu quả kinh doanh, hướng tới phát triển bền vững, sau đó lan tỏa và truyền cảm hứng đến các doanh nghiệp khác trên cả nước cùng tham gia cam kết này.

AI mang đến tác động to lớn đến năng suất lao động

Bên cạnh Internet vạn vật (IoT), dữ liệu lớn (BigData) và điện toán đám mây (Cloud Computing), trí tuệ nhân tạo (AI) là công nghệ cốt lõi của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4. Trong những năm gần đây, thế giới đã ghi nhận xu thế phát triển và tác động to lớn của AI trong đời sống. Theo ước tính của Ngân hàng đầu tư đa quốc gia Mỹ Goldman Sachs, việc áp dụng AI có thể giúp tăng năng suất lao động và tăng 7% GDP toàn cầu mỗi năm trong 10 năm tới. Việt Nam cũng không đứng ngoài xu thế phát triển tất yếu này. 

Trên thực tế, tại Việt Nam cũng đã có những robot, hệ thống điều khiển từ xa, máy bay nông nghiệp, trạm giám sát... ứng dụng trí tuệ nhân tạo từ vài năm nay trong việc ứng dụng công nghệ AI vào cuộc sống.

Do đó, việc trang kiến thức về công nghệ AI luôn cần thiết không chỉ cá nhân, mà còn cả doanh nghiệp trong quá trình phát triển bền vững lâu dài. Điều này vừa góp phần tăng sự cạnh tranh, vừa sáng tạo, chủ động để tối ưu hóa vận hành, từng bước thấy được lợi ích từ công nghệ AI mang lại./.