Yếu tố nào giúp startup Việt đón nguồn vốn hàng tỷ USD từ các “ông lớn” công nghệ?

Các lĩnh vực dẫn đầu

Bắt đầu từ năm 2013 khi mới chỉ có vài thương vụ đầu tư với tổng giá trị chưa tới 10 triệu USD, nguồn vốn FDI đã dần tăng lên theo từng năm. Đáng chú ý nhất là giai đoạn năm 2019 và đạt đỉnh năm 2021 với 165 thương vụ đầu tư có tổng giá trị lên tới 1.442 tỷ USD.

Có thể thấy, hoạt động đầu tư vào các công ty khởi nghiệp (startup) tại Việt Nam trong vòng 10 năm qua đã có những bước tiến đầy mạnh mẽ.

Tuy nhiên sau đó FDI rót vào Việt Nam dần chững lại, nhất là trong 2 năm 2022 và 2023 trước bối cảnh kinh tế toàn cầu bấp bênh. Trong 9 tháng đầu năm 2023, tổng giá trị các thương vụ chỉ đạt 472 triệu USD, giảm 13%. Xu hướng này ngày càng rõ ràng khi mức giảm lên đến 40% trong số lượng thương vụ, chạm mức thấp nhất kể từ năm 2018, chỉ ghi nhận 56 giao dịch được thực hiện.

Giám đốc điều hành của Do Ventures - bà Lê Hoàng Uyên Vy cho hay: “Trong bối cảnh hàng loạt thách thức cho cả nền kinh tế nội địa lẫn toàn cầu hiện nay, việc gọi vốn đang trở nên rất khó khăn khi các nhà đầu tư đều thận trọng hơn trong quyết định giải ngân. Khi đánh giá một công ty, nhà đầu tư quan tâm nhiều hơn tới bài toán đơn vị kinh tế, chứ không phải là tốc độ nhanh chóng, nhất là với những công ty đang ở giai đoạn đầu”. 

Nói về dòng vốn FDI chảy vào Việt Nam trong năm 2024, theo bà Nguyễn Ngọc Hương Thảo - đại diện Quỹ đầu tư AVV, Việt Nam vẫn là một thị trường còn non trẻ, do đó tất cả các ngành đều đang có những cơ hội cho startup phát triển, thu hút vốn đầu tư.

Riêng 2 tháng đầu năm nay, Việt Nam thu hút được 4,29 tỷ USD vốn FDI, tăng 38,6% so với cùng kỳ. Trong đó, gần 3,6 tỷ USD vốn FDI đăng ký mới vào 405 dự án, tăng 55,2% về số dự án, gấp 2 lần về số vốn đăng ký mới so với cùng kỳ. Đáng chú ý, vốn FDI giải ngân trong giai đoạn này đạt 2,8 tỷ USD, tăng 9,8% so với 2 tháng đầu năm 2023.

Theo kết quả này, dòng vốn FDI đầu tư vào Việt Nam đang có xu hướng tăng lên. Nhiều nhà đầu tư toàn cầu vẫn đánh giá Việt Nam là điểm đến đầu tư của khu vực và trên thế giới. Tuy nhiên, bà Thảo cho rằng, các startup không nên chủ quan, cần thận trọng và tìm hiểu kỹ hơn những lĩnh vực mà các quỹ đầu tư thường hướng đến.

Trong đó, nổi bật là công nghệ tài chính, công nghệ giáo dục hay các startup sử dụng trí tuệ nhân tạo để số hóa các ngành truyền thống. Đây là các lĩnh vực tiềm năng giúp thu hút sự quan tâm mạnh mẽ của các quỹ đầu tư năm nay và trong thời gian tới.

Bên cạnh đó, các startup vẫn đang đối mặt với những khó khăn nhất định. Bà Hoàng Thị Kim Dung - Giám đốc quốc gia của Genesia Ventures Vietnam cho rằng, các startup cần tối ưu chi phí, đa dạng hóa nguồn thu nhằm đảm bảo dòng tiền của doanh nghiệp. Cũng có nghĩa là họ sẽ phải tập trung vào các sản phẩm cốt lõi, mang tới giá trị thực để thuyết phục được khách hàng đến và ở lại sử dụng, thay vì thực hiện chiến lược “đốt tiền” để chiếm thị phần hay có khách hàng bằng mọi giá.

Xu hướng dự án xanh, sạch, có hàm lượng công nghệ cao

Ông Lê Hữu Quang Huy - Phó Chủ tịch Hội đồng thành viên Viện Nghiên cứu Đầu tư Quốc tế (ISC) chia sẻ, hiện nay đang xuất hiện xu thế mới trong dòng vốn FDI vào Việt Nam, khi tập trung vào các lĩnh vực công nghệ xanh, sạch, đi sâu vào các lĩnh vực có hàm lượng công nghệ cao như chất bán dẫn, sản xuất chip.

Hàng loạt dự án FDI chất lượng cao đang hiện hữu như sản xuất chip, sản xuất điện thoại, linh kiện điện tử đã tới đầu tư vào Việt nam. Có thể kể đến là Tập đoàn Amkor rót 1,6 tỷ USD đầu tư vào Khu công nghiệp Yên Phong 2 (Bắc Ninh) để xây dựng nhà máy sản xuất, lắp ráp, thử nghiệm vật liệu, thiết bị bán dẫn. Nhà máy này chính thức đi vào hoạt động từ tháng 10/2023, cũng là nhà máy bán dẫn lớn nhất thế giới của Amkor.

Hana Micron Vina (doanh nghiệp sản xuất và gia công bảng vi mạnh tích hợp sử dụng cho điện thoại di động và các sản phẩm điện tử thông minh khác của Hàn Quốc) đã khánh thành nhà máy sản xuất chất bán dẫn của Công ty Hana Micron Vina tại Khu công nghiệp Vân Trung, huyện Việt Yên (Bắc Giang). Theo lãnh đạo Hana Micron Vina, đến năm 2025, công ty có kế hoạch tăng tổng mức đầu tư dự án lên hơn 1 tỷ USD, dự kiến doanh thu hàng năm đạt 800 triệu USD, tạo ra khoảng 4.000 việc làm cho người lao động. Đây là dự án sản xuất chất bán dẫn đầu tiên tại khu vực phía Bắc.

Tháng 6/2023, Hải Phòng đã trao Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư điều chỉnh tăng vốn cho dự án Nhà máy LG Innotek Hải Phòng giai đoạn 2023-2025 để xây dựng nhà máy V3 sản xuất modul camera xuất khẩu; số vốn tăng thêm là 1 tỷ USD, nâng tổng mức đầu tư cho dự án lên hơn 2 tỷ USD, tạo thêm 2.600 việc làm cho người lao động, dự kiến thu lợi nhuận 400 triệu đồng mỗi năm, nộp vào ngân sách khoảng 100 tỷ đồng/năm. Tính tới giữa năm 2023, Tập đoàn LG đang là nhà đầu tư lớn nhất tại Hải Phòng, tổng vốn đầu tư đạt 7,24 tỷ USD, chiếm 37% tổng vốn FDI toàn thành phố.

Có thể thấy được những kết quả tích cực từ việc thu hút vốn FDI vào lĩnh vực công nghệ cao và thúc đẩy chuyển giao công nghệ tại Việt Nam. Để có thể giữ chân các “ông lớn” công nghệ thế giới, các chuyên gia khuyến nghị, ngoài việc giữ ổn định kinh tế vĩ mô, các chính sách ưu đãi thuế, phí, đất đai thì Việt Nam cần chuẩn bị và sẵn sàng đồng bộ hạ tầng kỹ thuật khu công nghiệp, nhà xưởng, điện, nước, hạ tầng xã hội, nhất là nhân lực nội địa chất lượng cao, biết ứng dụng công nghệ./.