8 động lực tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2024

Những điểm sáng của nền kinh tế Việt Nam trong năm qua

Bắt đầu từ quý IV/2022, những bất ổn của kinh tế thế giới bắt đầu tăng mạnh. Nhiều nền kinh tế lớn rơi vào lạm phát, suy thoái, buộc phải áp dụng chính sách ‘siết chặt tiền tệ’ đã ảnh hưởng không nhỏ đến nền kinh tế Việt Nam. Tuy nhiên, kinh tế Việt Nam vẫn nỗ lực vượt ‘cơn gió ngược, ghi nhận nhiều điểm sáng trong năm 2023.

Việt Nam trở thành quốc gia có tốc độ tăng trưởng vượt trội trong khu vực và trên thế giới, cao gấp 1,68 lần mức chung của thế giới, tăng trưởng của quý sau liên tục cao hơn quý trước.

Đầu tiên, tăng trưởng vẫn là điểm sáng của khu vực lẫn thế giới. Tăng trưởng sau nhiều lần điều chỉnh kế hoạch đã cán đích ở mức 5,05%. Dù không đạt mục tiêu nhưng đây là một con số khá ấn tượng. Việt Nam trở thành quốc gia có tốc độ tăng trưởng vượt trội trong khu vực và trên thế giới, cao gấp 1,68 lần mức chung của thế giới. Chưa kể, tăng trưởng của quý sau liên tục cao hơn quý trước, lần lượt được ghi nhận ở mức 3,41%; 4,25%; 5,47% và 6,72%.

Thứ hai, nông nghiệp năm 2023 tăng trưởng ổn định, tiếp tục là điểm sáng của nền kinh tế. Ngành nông nghiệp năm qua ghi nhận mức tăng trưởng cao 3,83%, đóng góp 8,84% vào tổng giá trị tăng thêm của nền kinh tế, tiếp tục là ‘bệ đỡ’ và ‘trụ chính’ của nền kinh tế. Tổng kim ngạch xuất khẩu là 53,01 tỷ USD còn xuất siêu là 12,07 tỷ USD, so với cùng kỳ năm trước đã tăng 43,7%.

Thứ ba, khu vực dịch vụ đóng góp lớn vào GDP, nổi bật là du lịch. Báo cáo của Tổng cục Thống kê cho thấy, khu vực dịch vụ năm 2023 đã tăng 6,82%, đóng góp 62,29% GDP của cả nước, dù thấp hơn năm 2022 về tốc độ tăng trưởng (9,99%) nhưng mức đóng góp trong GDP lại cao hơn (56,65%). Sự gia tăng mạnh mẽ của ngành du lịch trong năm qua được ghi nhận ở lượng khách quốc tế đến Việt Nam tăng 3,4 lần năm 2022, đạt 12,6 triệu lượt người, vượt xa chỉ tiêu đặt ra đầu năm (8 triệu người). Doanh thu từ du lịch lữ hành ước đạt 37,8 nghìn tỷ đồng, so với cùng kỳ đã tăng 52,5%.

Báo cáo của Tổng cục Thống kê cho thấy, khu vực dịch vụ năm 2023 đã tăng 6,82%, đóng góp 62,29% GDP của cả nước.

Thứ tư, lĩnh vực xuất khẩu trong năm qua cũng ghi nhận nhiều mặt tích cực. Kim ngạch xuất khẩu từng bước được cải thiện, đặc biệt trong những tháng cuối năm bất chấp động lực tăng trưởng của nền kinh tế từ xuất nhập khẩu bị ảnh hưởng lớn từ biến động thế giới. Ba quý đầu năm, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam đã giảm 8,2% so với cùng kỳ, đến quý IV/2023 kim ngạch đã tăng 8,8% và đạt 96,5 tỷ USD. Lũy kế cả năm 2023, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa ước đạt 355,5 tỷ USD, so với cùng kỳ giảm 4,4%. Các ngành hàng xuất chủ lực tại nhiều địa phương phát ra nhiều tín hiệu lạc quan trong các tháng cuối năm.

Xuất siêu năm 2023 vượt xa năm 2022, đạt 28 tỷ đồng. Được biết, đây là năm thứ 8 Việt Nam duy trì được thặng dư cán cân thương mại, mức xuất siêu năm sau cao hơn năm trước.

Xuất siêu năm 2023 vượt xa năm 2022, đạt 28 tỷ đồng và là năm thứ 8 Việt Nam duy trì được thặng dư cán cân thương mại, mức xuất siêu năm sau cao hơn năm trước.

Thứ năm, thu hút vốn đầu tư nước ngoài vẫn tiếp tục tăng. Tổng vốn FDI tính đến ngày 20/12/2023 đạt gần 36,6 tỷ USD, so với cùng kỳ năm trước đã tăng 32,1%. Bên cạnh đó, vốn FDI thực hiện ước đạt 23,18 tỷ USD. Có tổng cộng 3.188 dự án được cấp phép, số vốn đăng ký là 20,19 tỷ USD.

Thứ sáu, phát triển hạ tầng giao thông và mở rộng kết nối vùng cũng như liên vùng đã có bước tiến mới. Năm 2023, Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt và đẩy mạnh giải ngân đầu tư công, từ đó đảm bảo tiến độ thực hiện các dự án giao thông. Đến ngày 24/12/2023 lần đầu tiên diễn ra lễ khánh thành và đưa vào khai thác bốn dự án giao thông với tổng mức đầu tư gần 18.000 tỷ đồng, bao gồm: Dự án đầu tư xây dựng mở rộng Cảng hàng không Điện Biên; Dự án cao tốc Tuyên Quang - Phú Thọ; Dự án cao tốc Mỹ Thuận - Cần Thơ thuộc dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông; Dự án cầu Mỹ Thuận 2 bắc qua sông Tiền. Đây là một dấu mốc lịch sử, tạo thêm nguồn lực, động lực cho phát triển kinh tế - xã hội.

Tổng vốn FDI tính đến ngày 20/12/2023 đạt gần 36,6 tỷ USD, so với cùng kỳ năm trước đã tăng 32,1%.

Thứ bảy, ổn định kinh tế vĩ mô và kiểm soát lạm phát ở mức hợp lý, đồng thời đảm bảo các yếu tố cân đối nền kinh tế, tạo điều kiện và tiền đề để kiến tạo phát triển. Bất chấp nhiều bất ổn trên thế giới, Chính phủ Việt Nam vẫn điều hành nền kinh tế ổn định, đảm bảo sự phát triển. Năm 2023, kiểm soát lạm phát đạt kết quả tốt nhất, tỷ lệ lạm phát dưới mức chỉ tiêu của năm. Giải ngân vốn đầu tư công cũng ghi nhận nhiều chuyển biến tích cực, quý sau tăng cao hơn quý trước, thúc đẩy tăng trưởng và củng cố nội lực nền kinh tế. Những chỉ số khác như quản lý nợ công tiếp tục giữ vững và cải thiện.

Lũy kế cả năm 2023, tổng thu ngân sách Nhà nước đạt 106% dự toán năm, giảm 5,4% so với cùng kỳ năm trước nhưng vẫn là con số khả quan. Dự trữ ngoại hối có xu hướng gia tăng; theo VnDirect và IMF, dự trữ ngoại hối của Việt Nam có thể đạt mức khoảng 93-95 tỷ USD.

Điểm danh 8 động lực tăng trưởng của nền kinh tế Việt Nam năm 2024

Việt Nam năm 2024 đặt mục tiêu tăng trưởng tổng sản phẩm trong nước trong khoảng 6-6,5%, nhưng tăng trưởng kinh tế được dự báo vẫn còn nhiều khó khăn trong bối cảnh điều kiện hồi phục kinh tế thế giới những tháng cuối năm ngày càng ấm lên, nhưng chưa vững chắc.

Theo PGS.TS Nguyễn Chí Hải - Nguyên Trưởng Khoa Kinh tế, Trường ĐH Kinh tế - Luật, ĐHQG TP.HCM, việc nhận diện và phát huy những động lực tăng trưởng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc điều hành cũng như phát triển nền kinh tế năm 2024.

Đầu tiên, sự ổn định cũng như phát triển theo chiều sâu của ngành nông nghiệp năm 2024 vẫn là lợi thế và trụ cột quan trọng đóng góp vào tăng trưởng kinh tế. Do đó, việc khai thác lợi thế cạnh tranh cùng năng lực đổi mới sản phẩm, nắm bắt kịp thời xu thế thị trường giúp ngành nông nghiệp năm nay gia tăng đóng góp vào kim ngạch xuất khẩu chung của nền kinh tế.

Thứ hai, ngành công nghiệp phục hồi là nhân tố quan trọng trong việc tăng trưởng và thúc đẩy xuất nhập khẩu. Những nỗ lực của các doanh nghiệp trong ngành, thị trường quốc tế ngày càng ấm lên khiến nhiều dự báo cho rằng tốc độ tăng trưởng ngành công nghiệp trong năm 2024 sẽ từng bước được khôi phục và phát triển.

Nếu xét dưới góc độ tổng cầu, gia tăng tiêu dùng trong nước được dự báo sẽ đóng góp quan trọng cho tăng trưởng của năm 2024. (Ảnh minh họa)

Thứ ba, tăng trưởng ngoại thương sụt giảm năm 2023 đến năm 2024 được dự báo sẽ hồi phục. Từ quý 3 năm ngoái đã xuất hiện các tín hiệu hồi phục, xuất khẩu tiếp tục là động lực quan trọng trong tăng trưởng GDP.

Thứ tư, khu vực dịch vụ cũng có đóng góp lớn vào tăng trưởng GDP của nền kinh tế, đồng thời duy trì tốc độ tăng trưởng khá trong năm qua. Thị trường bất động sản 2024 sẽ ‘ấm’ lên, kéo nhiều ngành nghề liên quan tăng theo. Du lịch đã khởi sắc từ năm 2023, nếu có thêm nhiều chính sách tích cực sẽ càng tăng mạnh trong năm nay. Như vậy, dư địa tăng trưởng năm 2024 có nhiều tín hiệu khả quan, bao gồm sản xuất công nghiệp phục hồi là động lực quan trọng, hoạt động xuất khẩu hàng hóa tăng trưởng và sự ấm lên của thị trường bất động sản.

Thứ năm, nếu xét dưới góc độ tổng cầu, gia tăng tiêu dùng trong nước được dự báo sẽ đóng góp quan trọng cho tăng trưởng của năm 2024. Nhiều chính sách vĩ mô đã được áp dụng từ năm trước như giảm thuế VAT, hỗ trợ người tiêu dùng bằng việc giảm phí, lệ phí… cần được tiếp tục trong năm 2024, thậm chí có thể tăng mức giảm thuế VAT trong khoảng 3-5%; thực hiện lộ trình cải cách tiền lương, giảm giá hàng hóa - dịch vụ từ phía các doanh nghiệp, những hình thức khuyến mãi mua sắm và chi tiêu du lịch trong nước… góp phần gia tăng sức mua nội địa.

Thứ sáu, chỉ tiêu công của Chính phủ năm 2024, đặc biệt là đầu tư công vẫn là một động lực vô cùng quan trọng, kích thích tăng trưởng về phía tổng cầu và gia tăng nội lực nền kinh tế.

Thứ bảy, sự giảm sút của đầu tư tư nhân trong năm qua cần phải được khơi thông mạnh mẽ, có giải pháp phù hợp để hỗ trợ doanh nghiệp dựa trên cơ sở tái cấu trúc ngành nghề và sản phẩm; giảm chi phí sản xuất và mở rộng thị trường đầu ra; khuyến khích đầu tư cho nền kinh tế xanh và kinh tế số… Đầu tư tư nhân ngày càng ấm lên sẽ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế năm 2024 và các năm kế tiếp.

Thứ tám là ngoại giao kinh tế ‘đột phá’ là động lực tăng trưởng mới của kinh tế Việt Nam năm 2024. Cuối năm 2023 đã diễn ra nhiều sự kiện ngoại giao quan trọng, trong đó có việc nâng cấp quan hệ giữa Việt Nam với Mỹ và Nhật Bản lên tầm Đối tác chiến lược toàn diện, mở ra cơ hội mới giúp Việt Nam mở rộng hơn nữa quan hệ kinh tế quốc tế. Theo dự báo, nền kinh tế Mỹ năm 2024 vẫn tiếp tục đà tăng trưởng dựa trên thị trường nội địa, đầu tư công, phát triển các ngành kinh tế mới như trí tuệ nhân tạo, năng lượng tái tạo, năng lượng sạch, công nghệ sinh học./.