Xuất khẩu thủy sản khởi sắc

Năm 2023, xuất khẩu thủy sản ước đạt 9,2 tỷ USD, đạt 92% so kế hoạch (10 tỷ USD). Mục tiêu năm 2024 thủy sản sẽ mang về 9,5 tỷ USD.

Theo đánh giá của Hiệp hội Chế biến Xuất khẩu Thủy sản (VASEP), năm 2023, lạm phát cao, nhu cầu giảm, tồn kho lớn, giá xuất khẩu giảm và những khó khăn, bất cập trong sản xuất kinh doanh trong nước như chi phí đầu vào cho cả chuỗi cung ứng đều tăng, thẻ vàng IUU ảnh hưởng đến xuất khẩu hải sản sang EU… Trong bối cảnh khó khăn chung của thế giới thì mức sụt giảm 18% so với mức đỉnh gần 11 tỷ USD của năm 2022 không phải là quá bi quan.

Càng về cuối năm, đã thấy rõ những tín hiệu hồi phục xuất khẩu, khi đơn hàng từ các thị trường bắt đầu khởi sắc.

Về tổng thể, năm 2023, xuất khẩu những mặt hàng chính là tôm, cá tra, cá ngừ đều giảm 16-25%. Xuất khẩu các loài cá khác (chủ yếu là cá biển: cá thu, cá hồi, cá nục, cá cơm, cá minh thái…) giảm nhẹ 7%, cua ghẹ cũng giảm 4%. Xuất khẩu mực, bạch tuộc giảm 20% và nhuyễn thể có vỏ (nghêu, sò, ốc…) giảm 14%.

Nguyên nhân lớn nhất kéo kim ngạch xuất khẩu thủy sản năm qua tụt xuống đó là giá nhập khẩu tại các thị trường đều giảm sâu.

Đơn cử, giá xuất khẩu trung bình cá tra và tôm chân trắng xuất khẩu sang Mỹ tới cuối năm 2023 giảm xuống mức thấp nhất kể từ cuối năm 2020, trong đó giá tôm giảm 31% từ mức đỉnh 14,7 USD/kg tháng 8/2022 xuống còn 9,7 USD/kg vào tháng 12/2023.

Giá xuất khẩu cá tra giảm sâu hơn (-47%) từ mức đỉnh 5,26 USD xuống 2,8 USD/kg.

Năm 2024, vẫn còn những khó khăn thách thức, nhưng với sự nỗ lực, khả năng thích ứng của doanh nghiệp thủy sản, cùng với những tín hiệu hồi phục thị trường, dự báo xuất khẩu thủy sản đạt khoảng 9,5 tỷ USD.

Xu hướng tăng đơn hàng và những biến động địa chính trị, các lệnh trừng phạt thương mại của Mỹ, EU với Nga, của Trung Quốc với Nhật Bản… sẽ gây ra thiếu hụt cục bộ về nguồn cung thủy sản ở những thị trường lớn này. Do vậy, lượng hàng tồn kho sẽ giảm mạnh và dự đoán sẽ cạn kiệt trong nửa đầu năm.

Từ đó có thể suy luận xu hướng giá thấp của năm trước sẽ chấm dứt trong năm nay. Dự báo giá các loài thủy sản sẽ tăng trở lại từ quý II và có thể tăng mạnh hơn trong nửa cuối năm.

Theo VASEP, trong khó khăn, các doanh nghiệp có thể sẽ có những cú “bẻ lái” về thị trường và sản phẩm xuất khẩu, biến thách thức thành cơ hội.

Theo số liệu thống kê của ITC cho thấy, nhu cầu nhập khẩu mặt hàng thủy sản của một số thị trường lớn như Hoa Kỳ và Hàn Quốc bắt đầu có tín hiệu phục hồi, trong khi nhu cầu nhập khẩu của Trung Quốc, Nhật Bản vẫn giảm mạnh. Việt Nam là thị trường cung cấp thủy sản lớn thứ 6 cho Hoa Kỳ, sau Canada, Chile, Ấn Độ, Indonesia, Ecuado.

Thời gian qua, nhằm giúp các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản, Chính phủ và các địa phương cũng đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ về nguồn vốn, khai thác, chế biến sâu. Đồng thời đẩy mạnh xúc tiến thương mại, xuất khẩu thủy sản ra các nước trên thế giới.