Bức tranh ngành thép quý I/2024: “Ông lớn” Hòa Phát tiếp tục hồi phục, nhóm tôn mạ được nhận định là điểm sáng

Ghi nhận, Tổng Công ty Thép Việt Nam (VNSteel - Mã: TVN) đưa ra nhận định tình hình kinh tế vĩ mô nói chung, thị trường thép nói riêng vẫn chưa có dấu hiệu khởi sắc.

So với nhận định trước đó, thị trường giảm nhanh hơn so với nhận định trước đó và tiềm ẩn nhiều rủi ro bởi tác động cộng hưởng của nhiều yếu tố bất lợi toàn cầu như là các xung đột leo thang gây đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu; ngành bất động sản của Trung Quốc tiếp tục ảm đạm đã khiến cho thị trường thép quý I chưa hồi phục như kỳ vọng, nhu cầu thị trường vẫn thấp và sức mua còn yếu. 

Mặc dù vậy thì nếu so với quý IV/2023 thì các doanh nghiệp thép ở trên sàn đã ghi nhận được sự hồi phục trong quý I về kết quả kinh doanh. 

Cũng theo thông tin từ VNSteel, tại thị trường thép nội địa giá thép phế và phôi thép trong quý I/2024 tăng xấp xỉ 5,5% so với quý IV/2023, so với cùng kỳ giảm 6,4%. Trong quý I, thép xây dựng nội địa có 7 đợt điều chỉnh giá, trong đó có 3 đợt điều chỉnh giá trong tháng 1, 4 đợt điều chỉnh giá trong tháng 3. 

Hòa Phát tiếp đà phục hồi, Pomina và SMC chưa có điểm sáng

Ghi nhận, Tập đoàn Hòa Phát (mã chứng khoán: HPG) - đây là đơn vị đứng đầu về thị phần thép xây dựng đã ghi nhận được mức doanh thu tăng 16% lên con số 30.852 tỷ đồng so với cùng kỳ, trong khi đó giá vốn hàng bán chỉ ghi nhận tăng 7%. Và điều này cũng lý giải cho xu hướng biên lợi nhuận dày lên đáng kể so với cùng kỳ năm 2023. 

Nếu như so với quý IV/2023, tuy doanh thu trong quý này giảm xuống bởi ảnh hưởng từ sản lượng thép xây dựng tuy nhiên mức độ giảm của doanh thu, giá vốn hàng bán là khá tương đồng. Cũng trong quý đầu năm, biên lợi nhuận gộp của tập đoàn đã tăng từ 13% trong quý IV/2023 lên mức 13,4% còn biên lợi nhuận thuần tăng từ 8,6% lên mức 9,2%. 

Tập đoàn cho hay, giá thép xây dựng của thị trường Việt Nam đã tăng từ tháng 11/2023 và kéo dài đến tháng 1/2024, bắt đầu có một vài nhịp điều chỉnh giảm vào cuối quý. Còn giá thép cuộn cán nóng cũng đã tăng lên khá nhiều so với thời điểm đầu năm, cùng với đó là sự ổn định trong sản lượng tiêu thụ của sản phẩm này chính là động lực tăng trưởng doanh thu của tập đoàn ở trong quý này, bù đắp được một phần cho sự giảm sút về doanh thu của sản phẩm thép xây dựng. 

Ngoài ra, giá nguyên vật liệu cũng không có quá nhiều biến động lớn trong kỳ. Cùng với đó, việc vận hành đầy đủ lò cao trong quý này cũng đã giúp giảm bớt đi gánh nặng về chi phí khấu hao trong giá thành đơn vị của sản phẩm so với thời điểm trước đó. 

Trong báo cáo của Tập đoàn cũng có nêu rõ, từ quý IV/2023, khu liên hợp Dung Quất của Hòa Phát đã đạt được năng lực tự chủ hoàn toàn về điện cũng như hạ đáng kể chi phí năng lượng trong giá thành của những sản phẩm thép được sản xuất ra. 

Kết quả là Hòa Phát đã ghi nhận được lợi nhuận ròng đạt mức 2.871 tỷ đồng trong quý đầu năm, so với cùng kỳ năm 2023 gấp 7,2 lần. Còn Tổng Công ty Thép Việt Nam (VNSteel - Mã chứng khoán: TVN) - đây chính là đơn vị đứng thứ hai về thị phần tiêu thụ thép xây dựng trong thời gian ba tháng đầu năm đã ghi nhận được 7.513 tỷ đồng doanh thu thuần, so với cùng kỳ năm ngoái giảm 10%. Biên lợi nhuận cũng thu hẹp cho nên doanh nghiệp báo lãi ròng so với cùng kỳ giảm 44% chỉ còn 36 tỷ đồng. 

Đối với Công ty Cổ phần Đầu tư Thương mại SMC (mã chứng khoán: SMC) nói rằng, thị trường thép vẫn còn có nhiều khó khăn như là giá thép giảm, nhu cầu tiêu thụ kém bởi ngành bất động sản chưa thực sự ổn định, phục hồi đã làm ảnh hưởng trực tiếp đến sản lượng cũng như doanh thu của doanh nghiệp.

Trong quý I/2024, doanh thu của SMC đạt mức 2.229 tỷ đồng, so với cùng kỳ giảm 43%. Tuy nhiên thì nhờ vào khoản doanh thu tài chính đột biến, chủ yếu đến từ lãi chuyển nhượng, chứng khoán và cổ tức được chia (310 tỷ đồng) đã giúp cho công ty ngắt mạch thua lỗ trong ba quý liên tiếp, ghi nhận được mức lãi ròng là 183 tỷ đồng, so với quý I/2023 gấp 8,8 lần. Nếu như không có khoản thu nhập bất thường này thì SMC sẽ tiếp tục thua lỗ.

Công ty Cổ phần Thép Pomina (Mã chứng khoán: POM) cũng thông tin, hiện nay nhà máy thép Pomina 3 và nhà máy Pomina 1 vẫn đang còn ngừng hoạt động tuy nhiên phải gánh chịu chi phí quản lý cũng như lãi vay. Trong đó thì lãi vay chiếm tỷ trọng nhiều nhất cho nên doanh nghiệp đã lỗ ròng 225 tỷ đồng trong quý I/2024. Doanh nghiệp này cho biết đang tìm kiếm nhà đầu tư để tiến hành tái cấu trúc lại để có thể sản xuất lại trong thời gian sớm nhất có thể.

Còn biên lợi nhuận của nhóm sản xuất thép bao gồm Hòa Phát, VNSteel đã có sự hồi phục nhẹ trong quý đầu năm. Còn SMC thì đã cải thiện từ 1,5% trong quý cuối năm 2023 lên con số 3% trong quý I/2024. Trong khi đó thì Pomina vẫn tiếp tục kinh doanh dưới giá vốn. 

Nhóm tôn mạ tiếp tục cải thiện về biên lợi nhuận

Nhìn chung thì nhóm tôn mạ cũng ghi nhận được sự hồi phục về doanh thu cũng như lợi nhuận. 

Theo đó, ông lớn nắm thị phần số 1 trong ngành tôn mạ đó là Tập đoàn Hoa Sen (mã chứng khoán: HSG) đã ghi nhận được doanh thu thuần tăng trưởng 32% lên mức 9.248 tỷ đồng. Và tập đoàn cũng báo lãi ròng 319 tỷ đồng, so với quý I/2023 tăng 27%. 

Còn đơn vị đứng thứ hai về thị phần tôn mạ đó là Công ty Cổ phần Thép Nam Kim (mã chứng khoán: NKG) đạt mức 5.291 tỷ doanh thu thuần, so với cùng kỳ tăng 21% và cao hơn so với mức  tăng của giá vốn là 11% bởi đẩy mạnh các kênh bán hàng trong nước, xuất khẩu. Còn biên lãi gộp đạt mức 10,7%, so với mức 3,1% trong quý 1/2023 đã cải thiện. Sau khi trừ đi các chi phí thì Nam Kim ghi nhận lãi ròng 150 tỷ đồng, cùng kỳ lỗ 49 tỷ đồng. 

Cũng nhờ vào nhu cầu tiêu thụ thép ở trên thị trường nội địa và xuất khẩu tăng đã giúp cho doanh thu của Công ty Cổ phần Tôn Đông Á (mã chứng khoán: GDA) - đây là doanh nghiệp đứng thứ ba về thị phần tôn mạ, so với cùng kỳ tăng 4%. Chi phí cũng được kiểm soát cho nên lãi ròng của Tôn Đông Á tăng 175 lên con số 95 tỷ đồng. 

Và biên lợi nhuận của nhóm tôn mạ đã tăng mạnh trong thời điểm 3 tháng đầu năm trong bối cảnh nhập khẩu thép cán nóng (HRC) giá rẻ từ Trung Quốc tăng mạnh bởi thị trường tỷ dân này đang rơi vào tình trạng ảm đạm và thép cán nóng là nguyên liệu chính để sản xuất tôn mạ. 

Năm 2024, nhiều thách thức vẫn đang hiện hữu

Có thể thấy, nhu cầu tiêu thụ thép xây dựng của Việt Nam phụ thuộc vào sự hồi phục của thị trường bất động sản. Trong khi đó các chuyên gia đều dự báo dấu hiệu hồi phục của thị trường bất động sản chỉ thực sự rõ nét dần từ 6 tháng cuối năm 2024 trở đi khi mà các quy định pháp luật liên quan chính thức có hiệu lực. 

Và trong buổi họp thường niên, lãnh đạo của Hòa Phát đã nhận định ngành thép tiếp tục phải đối mặt với nhiều thách thức còn đang hiện hữu trong năm 2024. 

Đầu tiên đó chính là quá trình hồi phục chậm của nền kinh tế Trung Quốc. Thứ hai là xung đột giữa Nga và Ukraine xảy ra vào thời điểm cuối tháng 2/2022 đã đẩy quan hệ Mỹ, EU liên tục đưa những biện pháp trừng phạt mạnh mẽ đối với Nga và làm cho giá cả của các mặt hàng năng lượng, lương thực và thiết yếu vẫn tiếp tục duy trì ở mức cao, lạm phát tăng, cầu tiêu dùng yếu đã tác động đáng kể đối với kinh tế thế giới, kinh tế Việt Nam. 

Ngoài ra, chính sách bảo hộ thương mại vẫn tiếp tục gia tăng ở nhiều khu vực và quốc gia. Song song với đó, mức độ cạnh tranh đang ngày càng lớn đối với các lĩnh vực sản xuất của Tập đoàn, đặc biệt đối với thép. 

Và yếu tố khác đó là tỷ giá vẫn đang neo ở mức cao làm tăng chi phí sản xuất của những đơn vị nhập khẩu. 

Ban điều hành của Tập đoàn Hòa Phát nhận định rằng, năm 2024 doanh thu dự kiến sẽ tăng so với năm 2023 phần lớn là từ sản lượng bởi kỳ vọng sự quay trở lại của những nhà phát triển bất động sản sau khi Luật Đất đai 2024 được ban hành. Và giá nguyên nhiên liệu có xu hướng tăng, giá bán tăng không tương xứng cũng như chi phí tài chính lớn bởi dự báo lãi suất vẫn tiếp tục duy trì được trạng thái cao. 

Cũng tương tự, lãnh đạo của VNSteel đưa ra dự báo nhu cầu tiêu thụ thép của Việt Nam trong năm 2024 sẽ hồi phục so với năm 2023, tuy nhiên thì mức độ hồi phục yếu, chưa thể trở về mức sản lượng như trước dịch bệnh COVID-19 xảy ra.

Đối với nhóm tôn mạ, trong buổi Đại hội đồng cổ đông thường niên, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Hoa Sen - ông Trần Thành Nam dự báo rằng, giá thép cán nóng tiếp tục diễn biến khó lường và nhu cầu tiêu thụ thép vẫn chưa hồi phục. Trong đó, biến động về giá thép cán nóng thời gian vừa qua đã ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh của tập đoàn trong niên độ 2022-2023. 

Còn lãnh đạo của Nam Kim cũng nhận định, sức mua của người dân vẫn đang là dấu hỏi, trong khi đó thị trường bất động sản cần thời gian để có thể ngấm chính sách hỗ trợ. Vị này cũng đưa ra dự báo, con đường hồi phục trong năm 2024 của Nam Kim sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức./.