Cần Thơ chuẩn bị “kịch bản” ứng phó với xâm nhập mặn

Hạn hán, xâm nhập mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long đã gây thiệt hại nặng nề cho sản xuất nông nghiệp.

Hiểm họa ngầm từ xâm nhập mặn

Theo Trung tâm Quan trắc tài nguyên và môi trường TP Cần Thơ cho biết, Cần Thơ thuộc khu vực ĐBSCL, cách bờ biển hơn 65km nên không bị ảnh hưởng bởi hiện tượng xâm nhập mặn. Tuy nhiên, những năm gần đây biến đổi khí hậu diễn ra ngày càng phức tạp, xâm nhập mặn đã bắt đầu ảnh hưởng đến nguồn nước trên sông của TP Cần Thơ.

Điển hình, tháng 5/2010, độ mặn 1% đã xâm nhập và cách trung tâm TP Cần Thơ 12km. Mực nước biển tăng làm hiện tượng xâm nhập mặn ngày càng tăng nhanh, ảnh hưởng đến sức khỏe, sinh kế của cộng đồng dân cư ở TP Cần Thơ, nhất là cộng đồng người nghèo với điều kiện tiếp cận nước sạch còn hạn chế và sinh kế phụ thuộc vào tài nguyên nước.

Ông Nguyễn Văn Hai, người dân ở xã Thạnh An, huyện Vĩnh Thạnh, cho biết: “Gia đình tôi có gần 10 công ruộng. Nhiều năm trước, tôi canh tác theo kinh nghiệm truyền thống cũng thu hoạch được vài trăm giạ lúa/vụ (tương đương vài tấn lúa/vụ). Nhưng gần đây, hiện tượng xâm nhập mặn xuất hiện nên việc canh tác lúa càng thêm khó. Chúng tôi phải theo sát hướng dẫn của cán bộ nông nghiệp huyện như: sản xuất theo lịch thời vụ, “né” mặn xâm nhập… lúa mới đạt năng suất cao, sản xuất mới có lợi nhuận”.

Theo báo cáo của Sở Tài nguyên và Môi trường TP Cần Thơ, hầu hết người dân trên địa bàn đều sử dụng nước sông để phục vụ sinh hoạt, sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản. Chính vì vậy, mặn có xâm nhập vào các sông, rạch sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống và sản xuất của người dân.

Chuẩn bị “kịch bản” ứng phó lâu dài

Trước diễn biến phức tạp và mức độ xâm nhập mặn ngày càng cao. Về biện pháp trước mắt, Ban Chỉ huy Phòng chống Thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn TP Cần Thơ đề nghị các địa phương trên toàn thành phố tăng cường công tác phòng tránh khô hạn; điều chỉnh cơ cấu sản xuất phù hợp, chuyển đổi cây trồng thích ứng, ít sử dụng nước; tại khu vực bị xâm nhập mặn cần theo dõi dự báo, tránh lấy nước nhiễm mặn vào sản xuất, canh tác làm ảnh hưởng cây trồng. Đặc biệt, các quận, huyện tăng cường công tác thủy lợi nội đồng, nạo vét kênh mương, khai thông dòng chảy và dự trữ nước phục vụ sản xuất trong mùa khô hạn; củng cố, đảm bảo chất lượng bơm tát tốt tại các trạm bơm; sẵn sàng ao, hồ, kênh, mương trữ nước phục vụ sinh hoạt, sản xuất…

Về giải pháp lâu dài, Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ Nguyễn Thanh Dũng đề nghị các sở, ngành, địa phương nghiên cứu, đề xuất mở rộng hệ thống cấp nước nông thôn hiện có để đảm bảo 100% người dân nông thôn được sử dụng nước hợp vệ sinh; ứng dụng kỹ thuật xử lý và lọc nước nhiễm mặn; nghiên cứu canh tác các giống lúa, cây ăn trái, rau màu chủ lực của thành phố có thể chịu được sự thay đổi của biến đổi khí hậu, xâm nhập mặn.

Ngành nông nghiệp triển khai các quy hoạch thủy lợi nhằm củng cố, hoàn thiện hệ thống đê bao phục vụ sản xuất và phòng chống thiên tai, chuyển đổi cơ cấu mùa vụ cây trồng theo hướng thích nghi với môi trường trong điều kiện biến đổi khí hậu, xâm nhập mặn.

Cùng với đó, các cấp, các ngành nghiên cứu sự biến đổi sinh thái, tập huấn nâng cao ý thức người dân về xâm nhập mặn do biến đổi khí hậu, xử lý nước nhiễm mặn và đa dạng nguồn cấp nước, thông qua chương trình bố trí dân cư vùng có nguy cơ cao do thiên tai để bố trí tái định cư nhằm ổn định đời sống người dân; đào tạo, tập huấn, chuyển đổi nghề nhằm ổn định thu nhập cho người dân dễ chịu thiệt hại.

PHƯƠNG DUNG