Cần tiếp cận rộng rãi và tổng thể hơn với Fintech?

Đây cũng là một trong những điểm nhấn chính được Chuyên gia kinh tế trưởng Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) - TS. Cấn Văn Lực trình bày tại Hội thảo tham vấn ý kiến đối với Báo cáo “Thị trường tài chính Việt Nam 2023 và triển vọng 2024” mới đây.

Ngày 16/4/2024, Ngân hàng Thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV), Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) và Ủy ban Giám sát Tài chính Quốc gia (NFSC) phối hợp tổ chức Hội thảo tham vấn ý kiến đối với Báo cáo “Thị trường tài chính Việt Nam 2023 và triển vọng 2024” diễn ra tại Hà Nội. Báo cáo là sản phẩm kết hợp giữa ba cơ quan nhằm đánh giá toàn cảnh về thị trường tài chính Việt Nam, bao hàm đầy đủ các lĩnh vực ngân hàng - chứng khoán - bảo hiểm và quỹ đầu tư.

Đáng chú ý, tại Hội thảo, TS. Cấn Văn Lực nhận định công nghệ khu vực tài chính trên thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng đã và đang phát triển tương đối mạnh mẽ, song không đồng đều và có những cách hiểu, tiếp cận và quản lý khác nhau. Cách hiểu hiện nay về Fintech chủ yếu là theo nghĩa hẹp (các công ty Fintech), thay vì hiểu rộng hơn (Fintech là đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực dịch vụ tài chính).

Ông Lực cho biết, để quản lý lĩnh vực này, theo kinh nghiệm quốc tế cho thấy có 4 cách tiếp cận chính là: Chờ đợi và quan sát, Thử nghiệm và học hỏi, Cơ chế thúc đẩy sáng tạo và Cải cách luật pháp. Với các cách tiếp cận này sẽ có ưu và nhược điểm riêng, cần có sự nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng để vận dụng phù hợp với từng quốc gia.

“Tại Việt Nam, Fintech chủ yếu vẫn được hiểu theo nghĩa hẹp, cách tiếp cận quản lý là “chờ đợi và quan sát”. Tuy nhiên, thời gian gần đây, Chính phủ và các cơ quan quản lý đã chuyển sang cách tiếp cận chủ động hơn nhằm hỗ trợ hoạt động Fintech cùng quá trình chuyển đổi số của thị trường tài chính”, vị chuyên gia đánh giá.

Theo đó, Việt Nam nên áp dụng một cách rộng rãi và tổng thể cách tiếp cận “thử nghiệm và học hỏi” với Fintech trên toàn thị trường tài chính, thay vì chỉ trong lĩnh vực ngân hàng. Ông Lực đề xuất việc thành lập một cơ quan đầu mối quản lý tương tự một ủy ban quản lý - giám sát liên ngành để tạo ra mô hình quản lý Fintech phù hợp nhất. Ngoài ra, cũng cần phải đẩy mạnh giáo dục tài chính, tăng cường quản lý rủi ro công nghệ thông tin và an ninh mạng. 

Về vấn đề quản lý Fintech tại Việt Nam, vị chuyên gia đề xuất sớm hoàn thiện Cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (Sandbox) đối với Fintech trong lĩnh vực ngân hàng, tiến tới việc mở rộng sang những lĩnh vực tài chính khác như chứng khoán, quản lý quỹ, bảo hiểm. Bên cạnh đó, cần tập trung thúc đẩy hoạt động của các trung tâm đổi mới sáng tạo, xem xét, cân nhắc thành lập Hiệp hội Fintech Việt Nam. 

Chia sẻ tại Hội thảo, Phó Tổng Giám đốc BIDV Trần Phương cho biết, trong hai năm 2022 và 2023, BIDV cùng với Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) phối hợp tổ chức Hội thảo Báo cáo Thị trường tài chính Việt Nam và triển vọng, thu hút được nhiều sự quan tâm, nhận được đánh giá cao từ các cơ quan quản lý, chuyên gia, các tổ chức tài chính trong và ngoài nước, các Viện nghiên cứu, Hiệp hội, truyền thông…

Ông Trần Phương chia sẻ: “Năm 2024, với sự tham vấn, đóng góp của Ủy ban Giám sát Tài chính Quốc gia (NFSC), chúng tôi tin rằng Báo cáo thực sự là một kênh cung cấp thông tin hữu ích, khách quan, độc lập, khoa học và toàn diện về thị trường tài chính Việt Nam, giúp nhận diện được những cơ hội và thách thức để đưa ra được phương án, giải pháp thúc đẩy phát triển thị trường tài chính Việt Nam một cách an toàn, lành mạnh, hiệu quả, bền vững”.

Theo đánh giá chung năm 2024 của giới chuyên gia, thị trường tài chính của Việt Nam được dự báo có nhiều triển vọng tích cực hơn so với năm ngoái, với dự báo tăng trưởng lợi nhuận cao cùng chính sách tiền tệ linh hoạt hơn. Tuy nhiên, vẫn phải quan tâm tới những vấn đề nhức nhối như nợ xấu, hiện tượng biến động tỷ giá.

Phó Chủ tịch phụ trách Uỷ ban Giám sát Tài chính Quốc gia - ông Vũ Như Thăng cho rằng, năm 2024, triển vọng kinh tế sẽ sáng hơn năm 2023 nhờ việc tăng cường đầu tư công, thúc đẩy loạt chính sách cụ thể nhằm khuyến khích hoạt động sản xuất, kinh doanh, tiêu dùng, đầu tư…

Tuy nhiên, ông Thăng lưu ý tới các yếu tố áp lực, như sự biến động của tỷ giá trong thời gian này, trong đó có yếu tố tâm lý. Cung cầu ngoại tệ vẫn được đảm bảo. Theo dự báo, tỷ giá sẽ tiếp tục được điều chỉnh cho tới khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ giảm lãi suất vào nửa cuối năm 2024.

Ông Thăng cũng nhấn mạnh rằng, tăng trưởng tín dụng năm 2024 dự kiến sẽ tốt hơn nhờ vào việc duy trì mức lãi suất thấp nhằm hỗ trợ kinh tế hồi phục. Tuy nhiên, rủi ro về nợ xấu vẫn tiếp tục tăng, nhất là trong lĩnh vực bất động sản. Một vấn đề đáng chú ý là sự chênh lệch trong việc dự phòng rủi ro giữa các ngân hàng, cùng một số ngân hàng có mức dự phòng thấp, tỷ trọng cho vay lĩnh vực bất động sản và trái phiếu cao sẽ gặp nhiều khó khăn.

Cũng có quan điểm này, theo TS. Cấn Văn Lực, thị trường tài chính Việt Nam đã trải qua quá trình phục hồi trong năm 2023, cùng với sự kết hợp giữa các điểm sáng và nhiều thách thức. Phần lớn là các điểm sáng chiếm ưu thế trong năm qua. Khi bước sang năm 2024, triển vọng của thị trường tài chính Việt Nam được dự báo có nhiều điểm sáng hơn nữa.

TS. Cấn Văn Lực cho rằng, vấn đề liên quan tới áp lực về tỷ giá ngoại tệ đang là mối quan tâm lớn trong thời gian qua, nhưng không cần quá lo lắng. Dù quyết định giảm lãi suất của FED gây ra áp lực khá lớn, song dự báo cho thấy áp lực này sẽ giảm dần từ cuối quý II/2024, mức tăng dự kiến trong năm 2024 từ 2,5-3%.

“Tôi cho rằng, nếu FED điều chỉnh lãi suất đồng USD từ quý II/2024, thì áp lực lên tỷ giá VND/USD sẽ giảm đi, chậm nhất vào tháng 9 tới. Các ngân hàng trung ương và nhà đầu tư đã chuẩn bị các kế hoạch của mình. Theo tôi, không có lý do gì để quá lo về tỷ giá”, vị chuyên gia nhấn mạnh.

Báo cáo “Thị trường tài chính Việt Nam 2023 và triển vọng 2024” được công bố tại Hội thảo, cho thấy nền kinh tế thế giới năm 2024 dự báo sẽ ổn định hoặc có dấu hiệu tăng trưởng chậm lại, chỉ đạt 2,4% so với 2,6% năm 2023. Dù hoạt động thương mại, đầu tư đã bắt đầu phục hồi và lạm phát toàn cầu hạ nhiệt từ 5,7% xuống còn 3,5-4%. 

Dự báo cho tăng trưởng GDP của Việt Nam trong năm 2024 từ 5-6,5% nếu đi theo kịch bản cơ sở, động lực tăng trưởng phục hồi tốt hơn so với năm ngoái, lạm phát có thể tăng từ 3,4-3,8% so với mức mục tiêu 4-4,5%. 

Theo dự báo của các chuyên gia phân tích, thị trường tài chính của Việt Nam sẽ phát triển tích cực hơn trong năm 2024. Tăng trưởng lợi nhuận của các định chế tài chính năm 2024 kỳ vọng cao hơn so với năm ngoái. Yếu tố thúc đẩy điều này là chính sách tiền tệ được dự báo sẽ linh hoạt và chủ động hơn, lãi suất được duy trì ở mức thấp nhằm kích thích tăng trưởng và cải thiện cơ cấu cung ứng vốn cho nền kinh tế trong năm nay và các năm tiếp theo.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cho rằng thị trường tài chính năm 2024 cần quan tâm thêm một số vấn đề như tình trạng nợ xấu gia tăng mạnh vào nửa đầu năm, nhưng sẽ giảm dần cùng với đà hồi phục của nền kinh tế, nhu cầu cũng như khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế còn yếu nhưng tín dụng phục hồi tốt và có thể tăng 14-15% trong cả năm, thị trường trái phiếu doanh nghiệp và bất động sản có tốc độ phục hồi chậm nên cần thời gian để nhận thấy những biến chuyển rõ ràng hơn./.