Chính phủ Đức có nguy cơ sụp đổ

Thủ tướng Đức Angela Merkel.

Bộ trưởng Nội vụ Đức Horst Seehofer dự kiến sẽ thông qua một nghị quyết về vấn đề nhập cư trong ngày hôm nay 18/6, theo báo Bild Zeitung. Ông Seehofer muốn Đức gửi sang các nước EU khác những người nhập cư từng đăng ký tại những nước này trước khi đến Đức.

Chính sách này sẽ đi ngược lại hoàn toàn chính sách mở cửa với người nhập cư của bà Merkel từ hồi năm 2015, khiến hàng ngàn người nhập cư đến Đức sau khi đã đặt chân tới một quốc gia EU khác.

Theo kế hoạch, ông Seehofer sẽ cho bà Merkel 2 tuần để ủng hộ chính sách mới về nhập cư của ông, tìm kiếm sự hỗ trợ của các nước còn lại trong EU với quyết định này hoặc ông sẽ tự thực hiện lệnh này.

Ông Seehofer là lãnh đạo của Liên minh xã hội Thiên Chúa giáo vùng Bavaria (CSU), một liên minh chính trị lâu đời với Liên minh Dân chủ Thiên chúa giáo Đức (CDU) của bà Merkel.

Bà Merkel kiên quyết cần phải có một chính sách di dân toàn diện cho cả EU và bà đang tiếp cận theo hướng này khi thảo luận vấn đề này với Pháp, Hy Lạp, Ý và Áo. Tuy nhiên, ông Seehofer không đồng ý với chính sách này và hồi tuần trước ông đã nói với các lãnh đạo của CSU rằng ông “không thể làm việc” với nữ Thủ tướng Đức được nữa.

Trước nguy cơ đổ vỡ liên minh chính trị, bà Merkel đã xin CSU 2 tuần để có thể tạo ra những thỏa thuận nhập cư mới với các nước EU, tương tự thỏa thuận giữa Thổ Nhĩ Kỳ và EU vào năm 2016. Theo đó, những người di cư đến Đức có thể được trao sang nước khác nếu họ không xin tị nạn, đổi lại Đức sẽ có những ưu đãi nhất định cho các nước đồng ý nhận người di cư.

Sự sụp đổ của “đế chế” Merkel đã từng nhiều lần được dự đoán để rồi sau đó vẫn duy trì được sự tồn tại. Nhưng hiện nay, mọi chuyện lại khác. Bà Merkel đã chịu sự công kích kịch liệt từ đảng cánh hữu có tư tưởng chống người nhập cư Sự Thay thế cho nước Đức (AfD), đảng đã bất ngờ lọt vào Bundestag (Quốc hội Đức) vào mùa Thu năm ngoái. Bên cạnh đó, bà Merkel cũng có bất đồng với đảng Dân chủ Xã hội (SDP), một đảng đang suy yếu mà bà phải dựa vào để duy trì liên minh cầm quyền.

Thách thức mà bà Merkel phải đối diện gồm hai mặt: Một mặt, đảng CSU cho rằng EU đã thất bại trong việc đạt được thỏa thuận về tiếp nhận người di cư suốt nhiều năm, mặt khác đa số người dân Đức (65%) ủng hộ việc đưa ra biện pháp thắt chặt kiểm soát biên giới và phản đối chính sách “mở cửa” của bà Merkel.

Sự chia rẽ này càng trở nên nghiêm trọng hơn khi mà Quỹ Niềm tin Khẩn cấp của EU dành cho châu Phi – được thành lập theo đề xuất của bà Merkel nhằm ngăn chặn tận gốc làn sóng di dân ở Nigeria, Eritrea và Somalia – đã thất bại.

Tuy nhiên, khó khăn của bà Merkel không chỉ là về vấn đề di cư. Theo giới phân tích, bà đã không sốc lại đảng CDU của mình kể từ khi đảng này để mất ghế tại Quốc hội trong kỳ bầu cử liên bang tổ chức hồi tháng 9 năm ngoái, và kể từ đó bà phải mất nhiều tháng mới thành lập được một liên minh cầm quyền.

Trên trường quốc tế, hình ảnh của bà Merkel cũng đã mờ nhạt dần. Tờ Der Spiegel mới đây cho rằng, tư tưởng “Nước Mỹ trên hết” mà Tổng thống Mỹ Donald Trump đang áp dụng đang gây tổn thất hơn nhiều so với những gì mà bà Merkel ước lượng.

“Nếu Hillary Clinton đắc cử, bà Merkel có lẽ sẽ không tranh cử lần nữa (trong năm 2017)” – tờ Der Spiegel viết – “Nhưng điều đó đã không xảy ra. Trong cuốn sách mới về những năm làm việc ở Cánh Tây Nhà Trắng, cựu cố vấn Ben Rhodes của Tổng thống Barack Obama đã viết rằng, bà Merkel cảm thấy có trách nhiệm phải bảo vệ trật tự thế giới tự do trước sự trỗi dậy của ông Trump”.

Có lẽ thời kỳ mà bà Merkel được tung hô như người cứu rỗi nền dân chủ phương Tây đã qua đi. Tổng thống Trump ngày nay đặc biệt xa lánh nước Đức do cái mà ông xem là chính sách thương mại không công bằng với Mỹ và mức đóng góp không cân xứng cho NATO của Đức.

Trong bất kể trường hợp nào, Đức chính là nước sẽ tổn thất nhất khi mà EU áp lệnh trừng phạt đáp trả đối với Mỹ – sau khi Mỹ áp thuế với thép và nhôm nhập từ khối này.

Minh Anh