Chuyện gì sẽ xảy ra nếu cuộc sống của giới trẻ không còn TikTok?

TikTok đang thu hút người dùng mới với tốc độ nhanh đáng kể so với bất kỳ nền tảng lớn nào khác trên toàn cầu nhờ có hơn 1 tỷ người dùng hoạt động hàng tháng, được dịch sang 39 ngôn ngữ khác nhau.

TikTok đã hoàn thành mục tiêu người dùng sau hơn 4 năm. Đó là điều mà Instagram và Facebook phải làm trong 1 thập kỷ.

Tháng đầu năm 2024, Mỹ là nước có lượng tài khoản TikTok lớn nhất với gần 170 triệu người dùng trương tác với nền tảng. Thế nhưng, TikTok cũng đang gặp khó khăn khi đối mặt với hàng loạt lệnh cấm vì nhiều lý do.

Thượng viện Mỹ thận trọng với dự luật cấm

Nhờ mang lại lợi ích về tinh thần và thậm chí giúp người dùng kiếm tiền qua nền tảng, TikTok có thể dễ dàng tiếp cận được nhiều người dùng. Thế nhưng, Hạ viện Mỹ vừa qua đã duyệt dự luật sẽ cấm TikTok khi công ty mẹ ByteDance có trụ sở tại Trung Quốc không quyết định bán cổ phần của họ trong nửa năm kể trừ khi dự luật này được ký ban hành thành luật.

Dù luật cấm đã được thông qua song đó chưa phải dấu chấm hết với TikTok vì dự luật cần được Thượng viện Mỹ xem xét cẩn trọng. Quy trình này có thể diễn ra trong vài tháng.

Theo Thượng nghị sĩ Ron Wyden - Chủ tịch Ủy ban Tài chính Thượng viện Mỹ, đó là lĩnh vực phát triển và thay đổi nhanh chóng, có thể gây ra tổn thất khi tiến trình thúc đẩy quá vội và không có thông tin thực tiễn.

Dự luật cấm TikTok tại Thượng viện Mỹ sẽ phải đối mặt với vòng tranh luận nữa từ các nhà lập pháp tại cả 2 đảng và có thể sẽ xuất hiện những điều chỉnh cho dự luật nhằm phù hợp với diễn biến hơn. Chẳng hạn như đã có những ý kiến được đưa ra về khả năng đề nghị công ty mẹ bán TikTok cho một bên mua có đủ điều kiện thay vì hoàn toàn cấm.

Tại Mỹ, cộng đồng những người sáng tạo nội dung số đang e ngại về việc cuộc sống sẽ như thế nào nếu một ngày vắng bóng TikTok.

Các nước cấm TikTok

Nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ đã có những động thái cấm hay từng cấm TikTok nhưng rồi lại dỡ bỏ lệnh cấm.

Đan Mạch, Bỉ, Đài Loan (Trung Quốc), Canada, New Zealand, Pháp, Vương quốc Anh, Hà Lan cùng một số tổ chức của EU như Nghị viện Châu Âu (EC) đã cấm dùng TikTok trên các thiết bị được cấp bởi chính phủ và đề nghị các nhân viên đã cài phải xóa ứng dụng khỏi thiết bị càng nhanh càng tốt. Thậm chí Pháp còn cấm nhân viên chính phủ dùng Instagram, Twitter và các ứng dụng khác trên smartphone vì vấn đề an toàn bảo mật.

Ấn Độ cũng thực hiện lệnh cấm với TikTok và hàng chục ứng dụng khác, trong đó có ứng dụng nhắn tin WeChat.

Nhận định TikTok không phù hợp với luật Hồi giáo và không xóa những bài đăng kích động bạo lực và gây hỗn loạn nên Chính quyền Taliban ở Afghanistan và Jordan cũng cấm ứng dụng này. 

Pakistan và Indonesia cũng từng cấm TikTok với những nguyên nhân là có nội dung không phù hợp, thế nhưng sau khi nền tảng đồng ý kiểm duyệt một số nội dung thì lệnh cấm đã được bãi bỏ.

Không có TikTok, giới sáng tạo nội dung vẫn “sống khỏe”?

Có thể thấy điểm tương đồng khiến các quốc gia và vùng lãnh thổ cấm TikTok chủ yếu là vì vấn đề an ninh. Họ cấm dùng TikTok trên các thiết bị làm việc của nhân viên nhà nước, còn các thiết bị cá nhân của người dân bình thường thì vẫn có thể sử dụng. Thế nhưng, những người sáng tạo nội dung tại Ấn Độ đã quen với việc không có TikTok trong 4 năm qua. Nếu viễn cảnh TikTok bị cấm tại Mỹ, kinh nghiệm của Ấn Độ có thể là bài học cho các đồng nghiệp tại xứ cờ hoa.

Ấn Độ là nước đông dân nhất thế giới, từng là thị trường lớn nhất của TikTok. Thế nhưng, Ấn Độ đã bất ngờ ban hành lệnh cấm TikTok và một số ứng dụng nổi tiếng khác của Trung Quốc vào tháng 6/2020 với lý do bảo vệ an ninh quốc gia và quyền riêng tư của người dùng. Đây là quyết định có phần chớp nhoáng đã tạo nên cơn sốc đối với gần 200 triệu TikToker tại Ấn Độ.

Nhưng đó là cuộc sống của 4 năm trước, còn hiện tại không có TikTok thì người dân tại đây cảm thấy rất bình thường.

Theo nhà sáng tạo nội dung trên mạng xã hội, chị Sanjivani Sharma, các nhà sáng tạo luôn sẵn sàng chuyển đổi dù có thêm nền tảng nào đóng cửa. Chẳng hạn như họ sẽ chuyển ngay sang video ngắn của YouTube nếu Instagram đóng cửa tại Ấn Độ. Thực tế luôn có ứng dụng để thay thế.

Đã từng có nghi ngờ rằng lệnh cấm TikTok có thể sẽ va phải sự phản ứng do đây là ứng dụng có số lượng người dùng top 1 tại Ấn Độ và nhiều người trong đó xem Tiktok là kênh để kiếm tiền từ đăng tải nội dung và bán hàng. Tuy nhiên, trên thực tế, TikTok ra đi thì lợi thế lấp đầy vị trí của ứng dụng này nghiêng hẳn về công ty của Ấn Độ và Mỹ.

Chẳng hạn như Instagram đã ra mắt Reels và Google giới thiệu YouTube Shorts. Mặt khác, ứng dụng chia sẻ video Roposo của Ấn Độ đã ghi nhận lượng người đăng ký tăng mạnh lên 22 triệu lượt chỉ trong vòng 48 giờ sau khi lệnh cấm TikTok được ban hành. Điều đó chỉ ra rằng thị trường vẫn có thể nhanh chóng chuyển đổi và tìm ra các giải pháp thay thế ngay cả khi một nền tảng thú vị như TikTok bị cấm.

Cuộc chiến của TikTok khi đối mặt lệnh cấm

Reuters đưa tin, một số tổ chức và cá nhân bắt đầu tính đến việc mua TikTok để không bị cấm và TikTok cần nhượng lại cho đối tác khác. Tuy nhiên, họ sẽ cần bỏ ra số tiền khổng lồ nếu muốn mua nền tảng.

Bloomberg cho biết hiện nay TikTok Mỹ được định giá 150 tỷ USD. Công ty mẹ ByteDance của TikTok thậm chí còn đang trên đà vượt qua Meta để trở thành công ty truyền thông xã hội lớn nhất toàn cầu xét theo doanh thu. Financial Times cho biết năm 2023, doanh thu TikTok riêng tại Mỹ được cho là đạt kỷ lục 16 tỷ USD.

Trong khi, Trung Quốc kiên quyết phản đối bất kỳ hành động ép buộc bán TikTok nào. Theo CEO TikTok Mỹ Shou Zi Chew, dự luật sẽ khiến TikTok bị cấm tại Mỹ nếu được thông qua. Công ty đang hiển thị thông báo trên ứng dụng nhằm kêu gọi 170 triệu người dùng tại Mỹ có phản ứng với các thượng nghị sĩ để phản đối dự luật cấm này.

Lệnh cấm TikTok và cơ hội tái cử của Joe Biden

Reuters cho biết ông Biden có thể sẽ làm mất đi nền tảng mà ekip vận động tái tranh cử của chính ông và các thành viên của Đảng Dân chủ nếu giữ lời hứa ký một dự luật với nội dung cấm TikTok hoạt động tại Mỹ.

Tổng thống Mỹ Joe Biden đã bắt đầu tham gia TikTok với tài khoản @bidenhq vào ngày 11/2, đăng một video dài 26s nói về nhiều chủ đề từ giải bóng bầu dục Mỹ NFL đến chính trị. Theo các nhà chính trị, cuộc bầu cử tới sẽ rất sát sao và các cử tri có xu hướng ủng hộ Đảng Dân chủ đã chuyển sang dùng TikTok những năm qua.

Phần lớn người dùng TikTok thuộc về nhóm bỏ phiếu cho Đảng Dân chủ. Chiến dịch tranh cử của ông Donald Trump hiện không có tài khoản TikTok chính thức. Việc hoàn toàn cấm TikTok sẽ khiến một bộ phận lớn cử tri mất đi khả năng giao tiếp về chính trị ở thời điểm cuộc bầu cử diễn ra.

Giới sáng tạo nội dung phản ứng ra sao?

Dự báo việc TikTok bị cấm sẽ ảnh hưởng lớn tới hàng triệu người dùng ứng dụng tại Mỹ, nhất là những nhà sáng tạo nội dung.

Theo Macy Eleni - một người có ảnh hưởng về thời trang với gần nửa triệu người theo dõi trên ứng dụng, cô đã có được hợp đồng xuất bản sách lớn qua các bài đăng trên TikTok và có được nhiều hợp đồng quảng cáo tốt. Những người như cô tất nhiên phản đối dự luật cấm TikTok bởi nguồn thu của họ sẽ bị ảnh hưởng.

Lauren và Si Willis đều là những TikToker có kênh TikTok consumingcouple, nói về ẩm thực toàn cầu và có gần 439K người theo dõi trên nền tảng, 5.600 người đăng ký trên YouTube và 215.000 người theo dõi trên Instagram. Không giống với Macy, họ đã có sự chuẩn bị nếu viễn cảnh xấu thực sự xảy ra.

Lauren Willis cho biết sẽ rất nguy hiểm khi bỏ tất cả trứng vào một giỏ. Với tư cách là người sáng tạo, cô cho rằng cần có nhiều thu nhập từ các nền tảng khác nhau.

Theo Lauren, họ đã bắt đầu tăng tương tác để biến cộng đồng khách hàng trực tuyến thành các khách trực tiếp.

Hiện nay, Việt Nam là một trong những quốc gia vẫn để TikTok hoạt động. Thế nhưng, những nhà sáng tạo nội dung Việt cũng có những lo lắng trước khả năng Mỹ có thể cấm TikTok.

Theo nhiều nhà sáng tạo nội dung, họ sẽ phát triển các kênh mạng xã hội khác như Pinterest hay Instagram. Tuy nhiên, sẽ tốn nhiều thời gian với có thể không chắc chắn trong tương lai như những gì mà TikTok đã đem lại.

TikTok có đối thủ cạnh tranh mới

Không thể phủ nhận rằng nhiều tay chơi khác vẫn mơ ước thành công như TikTok dù TikTok đang đứng trước khả năng bị cấm hoặc không. Do đó, các công ty công nghệ liên tục cập nhật để chớp lấy cơ hội cạnh tranh trực tiếp với nền tảng.

Spotify - ứng dụng nghe nhạc trực tuyến của Thụy Điển gần đây nhất đã chuyển mình đáng chú ý khi lấn sân sang phát video. Sở trường của Spotify tất nhiên là phát nhạc. Thế nhưng bước đi trên là rất phù hợp bởi ứng dụng có số lượng người dùng dịch vụ khổng lồ sẵn có.

Mặt khác, X (tên gọi cũ là Twitter) cũng đang hướng tới việc giúp người dùng kiếm tiền từ nội dung như thu hút các nhà chuyên sáng tạo nội dung như MrBeast chuyển sang X và thu tiền từ quảng cáo.

Đó chỉ 2 trong số nhiều cái tên đang muốn thay thế TikTok hoặc ít nhất có thể thu hút người dùng của ứng dụng này. Tuy nhiên, sự an toàn và các nội dung có tính sáng tạo sẽ là yếu tố quyết định để các nền tảng giữ chân người dùng trong mọi cuộc đua ở giới công nghệ./.