Gay cấn cuộc đua “miễn phí giao dịch” của các công ty chứng khoán 

"Zero Fee" (miễn phí giao dịch) đang là xu hướng trong ngành chứng khoán. Thời gian qua, để thu hút nhà đầu tư cá nhân, các công ty chứng khoán tích cực giảm phí giao dịch, thậm chí miễn phí. Điều này khiến mặt bằng phí giao dịch chứng khoán giảm mạnh so với giai đoạn trước.

Bùng nổ chiến dịch "Zero Fee"

Mới đây, Công ty Chứng khoán MB (MBS) áp dụng chính sách miễn phí giao dịch trọn đời dành cho các nhà đầu tư trong năm 2024. Chương trình được áp dụng với mọi khách hàng có giao dịch đầu tiên trong quý I/2024 trên kênh MBS Online (không dùng dịch vụ môi giới). Ưu đãi sẽ áp dụng cho tất cả các giao dịch chứng khoán cơ sở và phái sinh. Tuy nhiên, nhà đầu tư vẫn mất 0,027% phí trả Sở Giao dịch theo quy định.

Từ đầu năm 2024, Công ty Chứng khoán Mirae Asset Việt Nam (MASVN) khởi động nhiều chương trình khuyến mãi nhằm thu hút khách hàng. Nhà đầu tư mở tài khoản mới trong quý I/2024 bằng hình thức online hay offline nhưng không chọn môi giới quản lý tài khoản sẽ được tham gia chương trình Zero Fee - Không phí giao dịch (không bao gồm phí trả Sở Giao dịch 0,027%).

Công ty Chứng khoán Pinetree cũng tham gia cuộc đua này, khi trên nền tảng giao dịch của Pinetree, khách hàng sẽ không mất bất kỳ phí nào cho mỗi lần giao dịch hay rút tiền chứng khoán.

Năm 2023, cuộc chiến Zero Fee của ngành chứng khoán đã rất sôi động khi hàng loạt “ông lớn” trong ngành như Chứng khoán Techcombank (TCBS) đã miễn phí không xác định thời gian các hoạt động đầu tư chứng khoán, gồm cổ phiếu, phái sinh, chứng quyền, chứng chỉ quỹ niêm yết.

Chứng khoán SSI tung ra chương trình ưu đãi miễn phí giao dịch trong 90 ngày (từ 15/5/2023 đến 15/8/2023) dành cho tài khoản mở mới. Bên cạnh đó còn một số công ty chứng khoán khác như JBSV và AIS… cũng áp dụng Zero Fee.

Cuộc cạnh tranh chuyển từ giảm phí sang miễn phí hoàn toàn để lôi kéo và giữ chân khách hàng đang ngày càng sôi nổi. Mặt khác, nguồn thu chủ lực từ môi giới lại bị ảnh hưởng khá lớn.

Điển hình là TCBS (đứng thứ 4 về thị phần môi giới năm 2023) đã giảm 46,3% doanh thu môi giới so với cùng kỳ năm 2022, xuống còn 476,8 tỷ đồng. Trong khi phí môi giới tăng 18,8%, lên mức 183,6 tỷ đồng. 

DNSE cũng ghi nhận doanh thu môi giới năm qua giảm 20,3% so với cùng kỳ, chỉ đạt 67,6 tỷ đồng. Song, chi phí môi giới chứng khoán tăng 49,3% lên mức 111,1 tỷ đồng khiến mảng này của DNSE lỗ gộp 43,4 tỷ đồng. 

Một số công ty chứng khoán khác trong năm 2023 cũng rơi vào tình trạng doanh thu môi giới giảm mạnh, như Chứng khoán MBS giảm 14,2%, xuống 614,6 tỷ đồng; Chứng khoán JBSV giảm 33,3%, xuống 107,3 triệu đồng; Chứng khoán Pinetree giảm 1,8%, xuống còn hơn 33,3 tỷ đồng…

Zero Fee mở ra nhiều cơ hội

Đã vài năm gần đây, “cuộc đua” giảm phí, miễn phí giao dịch trên thị trường chứng khoán khiến bảng xếp hạng thị phần môi giới có nhiều xáo trộn, trong đó còn chứng kiến sự vươn mình của nhiều cái tên mới.

Là một trong những nhà tiên phong áp dụng miễn, giảm phí giao dịch, VPS đã trở thành công ty chứng khoán số 1 về thị phần môi giới trên sàn HoSE từ quý I/2021 đến nay, thu hút thêm nhiều nhà đầu tư cá nhân mở tài khoản mới, chiếm 19,06% thị phần.

Đứng thứ 2 là Chứng khoán SSI chiếm 10,44% thị phần; Chứng khoán VNDirect chiếm 7,01% đứng thứ 3; Tiến lên một bậc là Chứng khoán Techcombank (TCBS) nắm nắm 6,32% thị phần; Chứng khoán TP.HCM (HSC) đứng thứ 5 chiếm 6,32% thị phần; Chứng khoán Mirae Asset tụt một bậc xuống thứ 6, chiếm 5,06% thị phần.

Bốn vị trí còn lại lần lượt là Chứng khoán MB, Vietcap, KIS Việt Nam và Chứng khoán FPT (FPTS). Tổng giá trị 10 công ty này đang chiếm gần 70% thị phần trên toàn thị trường chứng khoán.

Để áp dụng chiến dịch Zero Fee, các công ty chứng khoán sẽ phải chấp nhận thâm hụt vào nguồn thu, song đây là một trong những chiến lược giúp các công ty cạnh tranh với các “ông lớn” khác trong ngành và thúc đẩy khách hàng sử dụng thêm nhiều dịch vụ khác, nổi bật nhất là cho vay margin.

Trên thực tế, các công ty chứng khoán thực hiện miễn phí giao dịch đều ghi nhận lãi từ cho vay. Đơn cử như Chứng khoán Techcombank ghi nhận khoản cho vay hoạt động ký quỹ tăng gần gấp đôi so với đầu năm ngoái, đạt 16.263 tỷ đồng, lãi cho vay và phải thu đạt 1.602 tỷ đồng, tăng 6,6% so với năm trước đó.

Dư nợ cho vay ký quỹ của Chứng khoán DNSE đạt 2.411 tỷ đồng năm 2023, lãi cho vay và phải thu đạt 286,2 tỷ đồng, tăng 28,3% so với năm 2022.

Chứng khoán Pinetree báo lãi cho vay và phải thu tăng 11,6%, đạt 136,9 tỷ đồng. Chứng khoán JBSV ghi nhận khoản này đạt 2,4 tỷ đồng trong năm 2023. Những con số trên được dự báo tiếp tục tăng trong thời gian tới khi dư địa cho vay tại các công ty chứng khoán vẫn rất lớn.

Như vậy, Zero Fee sẽ là xu hướng tất yếu trong tương lai của ngành chứng khoán, lợi nhuận từ mảng môi giới được dự báo sẽ tiếp tục giảm. Theo báo cáo mới đây của Chứng khoán DSC, việc hy sinh một phần lợi nhuận từ môi giới cũng là xu hướng trong năm 2024.

Song, hoạt động môi giới vẫn rất quan trọng đối với các công ty chứng khoán khi đem về những giá trị lớn, không chỉ gói gọn trong con số lãi gộp. Môi giới cũng góp phần lớn xây dựng tệp khách hàng, từ đó các công ty chứng khoán có thể triển khai thêm sản phẩm, dịch vụ như cho vay, tư vấn, bảo lãnh phát hành…

Như vậy, thị trường sẽ ngày càng cạnh tranh gay gắt, các công ty chứng khoán sẽ phải cung cấp dịch vụ tốt hơn, đào tạo nhà đầu tư tự giao dịch… hướng tới những nguồn thu ngoài phí giao dịch./.