Nhà báo có nghề không bao giờ lầm lẫn phương thức

PV: Ông đến với nghề báo như thế nào? Và con đường thơ ca của ông bắt đầu từ đâu?

Nhà báo, nhà thơ Hồng Thanh Quang:

Thời học sinh, tôi vốn học khá cả các môn tự nhiên và xã hội. Và thích cả văn lẫn toán. Nhưng tôi đã thi đại học vào khối A, vì tôi nghĩ, con trai mà theo đuổi học khối C thì “yếu” người đi. Nhờ kết quả thi đại học khá cao, tôi đã được trường Đại học Kỹ thuật Quân sự chọn đi học về vô tuyến điện tại Liên Xô và trở thành kỹ sư năm 1986, đeo quân hàm trung úy. Trong thời gian ở Liên Xô, cùng với việc học những kiến thức chuyên môn, tôi đã bắt đầu chuyên tâm vào việc làm thơ và dịch thơ. Và càng ngày tôi càng cảm thấy mê nghề viết. Chính vì thế nên khi về quân đoàn 3 (tức Binh đoàn Tây Nguyên), tôi đã đề nghị cấp trên cho mình rời khỏi vị trí trợ lý kỹ thuật để làm phóng viên của tờ tin Binh đoàn. Đó là vào giữa năm 1987. Sau đó hơn một năm, qua quá trình cộng tác, Báo Quân đội Nhân dân tháng 9-1988 đã nhận tôi về Hà Nội làm việc…

Cơ duyên để trở thành nhà báo là như vậy. Còn việc trở thành nhà thơ thì rất đơn giản, bởi lẽ, tôi cũng chẳng biết mình trở thành nhà thơ từ khi nào. Tôi mê thơ từ nhỏ, cứ hì hụi làm, tới bây giờ vẫn vậy. Và bài thơ đầu tiên mà tôi được in đàng hoàng trên báo là vào năm 1981, trên tờ Văn nghệ. Đó là bài “Hoa cúc mùa thu”…

Nhà thơ, nhà báo Hồng Thanh Quang.

Có khi nào tâm hồn một thi sĩ lấn át tính hiện thực của một nhà báo?

Mỗi một con người trong chúng ta đều là tổng hòa của các khía cạnh, công việc, tính nết, sở thích khác nhau… Tách bạch ra rành rẽ là rất khó. Như thực tế cho thấy, hầu như nhà báo nào cũng từng viết thơ. Và không chỉ nhà báo mới thế. Thơ giúp cho con người ta cân bằng lại tâm hồn và tâm thế. Hay dở tính sau, vì điều đó phụ thuộc vào nhiều yếu tố lắm. Cá nhân tôi nghĩ, việc làm thơ cũng giúp ích rất tốt cho việc làm báo. Ở cách cảm nhận nhân văn và sâu sắc hơn đối với đời sống và các vấn đề xã hội. Và một nhà báo có nghề không bao giờ bị lầm lẫn phương thức làm việc cả.

Theo ông, cơ hội và thách thức cho thơ và báo hiện nay ra sao? Nhất là trong bối cảnh mạng xã hội đã và đang phát triển mạnh mẽ, phần nào lấn át báo chí và cả thơ ca?

Mạng xã hội chỉ là một cơ sở vật chất để con người bộc lộ chính bản thân mình. Ta thế nào thì hiện lên đó như thế. Bởi vậy không thể nói báo chí và thơ đều bị mạng xã hội lấn át. Với tôi, có mạng xã hội là thêm một nơi để giao tiếp với những người yêu thơ mình.

Ông đã có rất nhiều tác phẩm thơ được giới nghệ thuật và người yêu thơ đánh giá cao. Trong đó ông tâm đắc nhất với tác phẩm nào?

Tôi có nhiều tác phẩm tâm đắc lắm. Vì vậy nên rất khó nói là tâm đắc tác phẩm nào nhất. Nhưng nếu muốn nói ngắn gọn thì tới giờ tôi vẫn tâm đắc nhất cái tâm thế mà tôi từng thể hiện trong bài thơ ngắn từ năm 1990, bài “Xem ảnh”: “Em vẫn chưa già đâu,/ Còn anh không trẻ nữa./Nếu hạnh phúc cho nhau,/Luật trời ta cũng sửa…” Thực ra thì không ai sửa được luật trời cả, nhưng niềm khao khát ấy cứ đeo bám ta cả đời, mỗi khi muốn mang lại hạnh phúc cho người mình yêu quý… Một khát khao vô vọng, nhưng nếu thiếu nó, cuộc sống của chúng ta hẳn sẽ rất tầm thường…

Nhân kỷ niệm 96 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2021), ông có điều gì muốn gửi gắm tới các đồng nghiệp, nhất là các phóng viên, nhà báo trẻ?

Tôi hiểu rằng, hiện nay, làm báo thành công mà vẫn giữ được “đạo nhà” là rất khó. Những bạn trẻ bước vào nghề báo bây giờ đang rất khó. Nhưng yêu nghề thì phải theo nghề thôi. Tôi muốn chúc các bạn chân cứng đá mềm và bảo trọng!

Trân trọng cảm ơn ông!

MINH THÀNH (Thực hiện)