Phá thế độc canh cây lúa, làm giàu từ mô hình tôm – lúa kết hợp

Mô hình nuôi tôm – lúa kết hợp mang lại hiệu quả kinh tế cao so với việc chỉ chuyên canh lúa. Ảnh: Internet.

Tại Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), Kiên Giang hiện có diện tích và sản lượng nuôi tôm lớn nhất của khu vực. Trong nhiều năm qua, tỉnh đã mạnh dạn chuyển đổi vùng đất trồng lúa kém hiệu quả sang mô hình tôm – lúa kết hợp. Theo đó, diện tích tôm – lúa năm 2018 đạt gần 83.500 ha (năm 2015 là hơn 77.800 ha), tập trung ở các huyện ven biển như: Vĩnh Thuận, An Minh, An Biên, Hòn Đất, U Minh Thượng. Theo định hướng phát triển, sau năm 2020, Kiên Giang tiếp tục chuyển đổi vùng sản xuất lúa phía Nam quốc lộ 80 (thuộc Huyện Hòn Đất và Kiên Lương) sang mô hình tôm – lúa, diện tích dự kiến khoảng 20.000 ha.

Các hộ nuôi tôm – lúa đều có diện tích trên 1ha và nuôi đạt hiệu quả, năng suất tôm nuôi bình quân đạt khoảng 380 – 500kg/ha. Nếu so với trước đây, khi độc canh cây lúa, thì việc chuyển sang nuôi tôm – lúa đã giúp người dân tăng lợi nhuận lên gấp 2-3 lần.

Là một huyện tiêu biểu trong mô hình trồng lúa, nuôi tôm càng xanh kết hợp, đem lại hiệu quả kinh tế cao, năm 2017, toàn huyện Vĩnh Thuận có gần 23.000 ha đất nuôi tôm, với sản lượng hơn 12.500 tấn, tăng gần 20% so cùng kỳ năm 2016. Trong tổng sản lượng hơn 12.500 tấn tôm, tôm càng xanh chiếm gần một nửa. Những địa bàn nuôi tôm càng xanh nhiều và đang tiếp tục phát triển là các xã: Vĩnh Bình Bắc, Vĩnh Bình Nam, Bình Minh, Vĩnh Phong, Tân Thuận và một phần của xã Vĩnh Thuận. Hiện giá tôm càng xanh loại I ở vùng U Minh Thượng, nhất là ở Vĩnh Thuận lên đến 180.000 đồng/kg.

Ông Lê Minh Liệt, ngụ ấp Ðông Tranh, xã Vĩnh Bình Bắc cho biết, những năm qua nhờ giá tôm luôn ở mức cao mà kinh tế gia đình ông khá hơn trước. Ông chia sẻ: “Gia đình tôi có 7 ha nuôi tôm kết hợp trồng lúa, hằng năm cho lợi nhuận khoảng 700 triệu đồng. Quy trình chăm sóc tôm, nhất là tôm càng xanh cũng “khỏe”, tận dụng gốc rạ, sinh vật trên ruộng lúa làm thức ăn cho tôm, cho nên giảm được chi phí”.

Niềm vui của nông dân khi thu hoạch tôm càng xanh trúng mùa. Ảnh: Internet

Cùng với Vĩnh Thuận, hai huyện khác trong vùng U Minh Thượng có diện tích nuôi tôm lớn là An Biên và An Minh. Theo đó, năm 2018 huyện An Biên có 19.622 ha nuôi tôm nước lợ, trong đó 17.522 ha luân canh tôm – lúa. Còn ở huyện An Minh, diện tích vụ tôm nuôi nước lợ 5 năm nay là hơn 47.768 ha, trong đó nông dân đã bắt đầu chuyển dịch từ nuôi tôm sú sang thả nuôi tôm càng xanh.

Theo Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) huyện Vĩnh Thuận Võ Hoàng Nguyên, sở dĩ người dân U Minh Thượng bắt đầu chuộng con tôm càng xanh do giống tôm này chịu được thời tiết khắc nghiệt của vùng, giá bán lại cao hơn so với con tôm sú. Tôm càng xanh ở đây giá cao hơn tôm càng xanh ở các nơi khác còn vì chất lượng thịt ngon, ngọt, do được nuôi trong môi trường tự nhiên, ăn rong tảo, không ăn thức ăn công nghiệp. Do quá trình xử lý phèn, mặn trên đất hoang để nuôi tôm, cho nên từ lúc nào không biết, cây lúa bắt đầu sinh trưởng, cho năng suất cao và chỉ có giống lúa mùa, sử dụng phân bón hữu cơ, kháng sâu bệnh là phát triển tốt trên đất nuôi tôm.

“Có thể nói, ngay từ đầu, nông dân Vĩnh Thuận nói riêng và U Minh Thượng nói chung đã thực hiện khởi nghiệp nuôi tôm thoát nghèo bằng nông nghiệp “sạch”, tức là không phụ thuộc vào phân bón hóa học và các loại thuốc bảo vệ thực vật độc hại khác”, ông Võ Hoàng Nguyên chia sẻ.

Theo ông Nguyễn Văn Hiển, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh Kiên Giang, kết quả bước đầu từ mô hình này mang lại cho bà con nông dân là rất cao. Vì vậy, sắp tới Trung tâm sẽ nhân rộng cho những vùng đất nhiễm mặn nhẹ ven sông Cái Lớn. Bên cạnh đó, sẽ nhân rộng ra nhiều địa phương khác trong tỉnh ở những vùng nào chuyên tôm, vùng nào một vụ tôm, một vụ lúa sẽ căn cứ vào quy hoạch này rồi nhân rộng ra tiếp.

MỸ HUYỀN