Quảng Nam tiếp tục nỗ lực xử lý chất thải rắn sinh hoạt

Hiện trạng bãi rác Đại Hiệp (Ảnh: H.Liên)

Cũng như nhiều địa phương khác trong cả nước, Quảng Nam đang nỗ lực để thực hiện Quyết định số 2149/QĐ-TTG, ngày 17/2/2009 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược quốc gia về quản lý tổng hợp chất thải rắn đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2050. Theo đó, một trong những mục tiêu phấn đấu đến năm 2020 sẽ có 90% tổng lượng chất thải rắn sinh hoạt đô thị phát sinh; 90% lượng chất thải rắn phát sinh tại các điểm dân cư nông thôn được thu gom và xử lý đảm bảo môi trường.

Để thực hiện mục tiêu trên, đối với Quảng Nam đây là một nhiệm vụ hết sức cấp bách và khó khăn, bởi đến thời điểm 2020 chỉ còn chưa đầy 2 năm nữa. Trong khi đó, theo các số liệu thống kê của tỉnh, hiện mỗi ngày địa phương này có lượng chất thải rắn phát sinh (CTRSH) hơn 1.120 tấn nhưng năng lực thu gom, xử lý khoảng 610 tấn/ngày (chiếm hơn 50%).

Cùng với hạn chế về năng lực thu gom, xử lý kể trên, công tác xử lý CTRSH trên địa bàn tỉnh Quảng Nam hiện nay chủ yếu bằng cách chôn lấp hợp vệ sinh, xử lý bằng lò đốt và xử lý rác thải làm phân hữu cơ. Tuy nhiên cả 3 cách thức xử lý rác mà Quảng Nam đang áp dụng bộc lộ nhiều bất cập. Bởi ngoài việc chiếm diện tích đất, quá tải và phát sinh ô nhiễm môi trường thì công tác vận hành tại những bãi chôn lấp chưa đảm bảo, hầu như chỉ đổ đống rồi phun hóa chất khử mùi hoặc đốt để giảm thể tích. Điều đáng nói nữa, cả 3 bãi chôn lấp có quy mô của tỉnh hiện nay gồm: bãi rác Tam Xuân 2, bãi rác Tam Nghĩa tại huyện Núi Thành và bãi rác Đại Hiệp tại huyện Đại Lộc đang đối mặt với tình trạng quá tải nghiêm trọng vì hàng ngày phải “gồng gánh” lượng rác thải của 10 huyện, thị xã, thành phố vùng đồng bằng, trung du. Đó là chưa nói tại các huyện miền núi của tỉnh như Nam Trà My, Bắc Trà My, Tây Giang, Đông Giang, Nam Giang, Phước Sơn, Hiệp Đức khả năng xử lý CTRSH chỉ là thực hiện theo hình thức chôn lấp, đốt tập trung tại các điểm gần khu dân cư….

Nói về năng lực thu gom và xử lý CTRSH tại các địa bàn đồng bằng của tỉnh hiện nay, đại diện Công ty Môi trường đô thi Quảng Nam cho biết, các địa điểm thu gom, xử lý đang gần như quá tải. Trong đó, mặc dù bãi rác Tam Nghĩa với năng lực đảm trách, nhận thu gom và xử lý rác thải của huyện Núi Thành. Tuy nhiên, từ đầu năm 2017, do nhà máy xử lý rác của Hội An hoạt động không đảm bảo năng lực phải nhờ bãi rác Tam Nghĩa gánh thêm một lượng rác thải từ TP này chuyển vào (và theo chỉ đạo của UBND tỉnh Quảng Nam, việc nhận xử lý rác của Hội An tại bãi rác Tam Nghĩa kéo dài cho đến hết năm 2018).

Ngoài bãi rác Tam Nghĩa, hiện cũng tại địa bàn phía Nam tỉnh Quảng Nam có bãi rác Tam Xuân 2 (Núi Thành) đảm nhận xử lý rác cho 6 huyện, thành phố thuộc cánh Nam của tỉnh và cũng đang nằm gần ngưỡng quá tải, phải tiến hành cải tạo các công trình bảo vệ môi trường.

Còn đối với bãi rác Đại Hiệp (huyện Đại Lộc) xử lý rác cho các địa bàn cánh Bắc của tỉnh 2 huyện Đại Lộc, Duy Xuyên và thị xã Điện Bàn cũng đang trong tình trạng quá tải nhưng vẫn phải gia hạn hoạt động đến cuối năm 2018.

Theo đại diện Công ty Môi trường đô thị Quảng Nam, dù biết rằng cách xử lý CTRSH bằng lò đốt được xem là phù hợp yêu cầu về môi trường, song thực tiễn hoạt động tại các lò đốt CTRSH ở Quảng Nam hiện nay lại không đạt hiệu quả như mong đợi. Cụ thể như tại lò đốt RTRSH xã Cẩm Hà (TP.Hội An) nhận xử lý rác thải cho TP Hội An với công suất thiết kế 96 tấn/ngày nhưng thực tế chỉ đạt khoảng 30 tấn/ngày. Hay như lò đốt rác thải tại xã đảo Tân Hiệp (TP.Hội An) có công suất 9 tấn/ngày nhưng rác cháy không triệt để. Vì thế, TP.Hội An đang xúc tiến đầu tư thay thế 2 lò đốt này để đảm bảo nhu cầu xử lý rác thải. Bên cạnh đó, tại địa bàn TP.Hội An còn có Nhà máy xử lý rác thải làm phân hữu cơ với công suất thiết kế 55 tấn rác thải/ngày, nhưng thực tế mỗi ngày chỉ xử lý được khoảng 16 tấn rác thải dễ phân hủy. Lượng phân hữu cơ sản xuất được khoảng 4-5 tấn/ngày nhưng không đảm bảo chất lượng để sử dụng, phải đem đi xử lý lại.

Trước tình hình trên, mới đây UBND tỉnh Quảng Nam đã tổ chức một cuộc họp với các đơn vị, sở, ngành có liên quan để tính bài toán thu gom, xử lý RTRSH tại các huyện, thành phố khu vực đồng bằng của tỉnh.

Tại cuộc này, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Đinh Văn Thu đã chỉ đạo Công ty Môi trường đô thị tỉnh phối hợp với sở Tài nguyên Môi trường và các sở, ngành khác có liên quan tiến hành các thủ tục theo quy định để đầu tư xây dựng 3 bãi rác liên huyện bằng công nghệ lò đốt, gồm: Dự án bãi rác Quế Cường (huyện Quế Sơn), bãi rác Đại Nghĩa (huyện Đại Lộc) và mở rộng bãi rác Tam Xuân 2 (huyện Núi Thành).

Theo Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam, 3 bãi rác liên huyện này sẽ đảm trách việc thu gom, xử lý RTRSH tại các địa bàn đồng bằng của tỉnh. Trong quá trình triển khai các thủ tục cần thiết sẽ ưu tiên cho việc đề ra mức giá và công nghệ xây dựng lò đốt để thu hút nhà đầu tư.

Lò đốt rác Cẩm Hà (Hội An) có công suất thiết kế 96 tấn/ngày nhưng thực tế chỉ đạt khoảng 30 tấn/ngày (Ảnh: H.Liên)

Để thực hiện chủ trương trên của UBND tỉnh, theo ông Nguyễn Thanh Dũng, Phó Giám đốc Công ty môi trường đô thị Quảng Nam, thực tế thì từ năm 2011, dự án bãi rác Quế Cường (huyện Quế Sơn) đã được tỉnh cho chủ trương quy hoạch xây dựng với quy mô 15ha, xử lý rác bằng hình thức lò đốt, do Công ty Môi trường đô thị Quảng Nam là chủ đầu tư với tổng vốn đầu tư 43 tỷ đồng, trong đó ngân sách tỉnh đầu tư 20 tỷ đồng (giải phóng mặt bằng, thi công hạ tầng, nhà xưởng), Công ty đầu tư 23 tỷ đồng lò đốt nhưng đến nay chưa xây dựng được do vướng một số vấn đề về giải tỏa đền bù và phản ứng của người dân địa phương. Theo dự kiến của Công ty, đến tháng 6/2018 phải triển khai xây dựng hạ tầng, lắp đặt lò đốt và thời gian thi công khoảng 18 tháng. Hiện, Công ty và lãnh đạo huyện Quế Sơn đang quyết liệt tập trung xử lý các vướng mắc để đảm bảo tiến độ xây dựng.

Còn đối với dự án bãi rác Đại Nghĩa (huyện Đại Lộc), theo ông Dũng, bãi rác này sẽ thay thế bãi rác Đại Hiệp sắp đóng cửa. UBND tỉnh đã có chủ trương đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP), trong đó ngân sách tỉnh khoảng 28 tỷ đồng, nhà đầu tư 35 tỷ đồng để đầu tư 2 mô-đun lò đốt.

Riêng dự án mở rộng bãi rác Tâm Xuân 2, hiện UBND tỉnh chỉ mới có định hướng sẽ nâng lên 10ha với công nghệ lò đốt và công suất xử lý trên 100 tấn rác/ngày.

Như vậy, với thực trạng về năng lực thu gom, xử lý của các bãi rác tại Quảng Nam hiện nay cho thấy, để thực hiện được các chỉ tiêu của Quyết định số 2149/QĐ-TTG, ngày 17/2/2009 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược quốc gia về quản lý tổng hợp chất thải rắn đến năm đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2050, trong đó trước mắt là đến năm 2020, tỉnh Quảng Nam phải nỗ lực, quyết liệt nhiều hơn nữa mới có thể đạt được. Vì thế, với chủ trương đẩy mạnh xã hội hóa mà UBND tỉnh đang đặt ra, hy vọng sẽ sớm được các nhà đầu tư quan tâm tham gia, góp phần tạo dựng một môi trường không bị ô nhiễm bởi các chất thải rắn do sinh hoạt tạo ra.

Theo Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam