Số dư nguồn tài chính công đoàn tích lũy hơn 43.200 tỷ đồng

Trong báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến thảo luận của đại biểu Quốc hội tại tổ về dự thảo Luật Công đoàn (sửa đổi), Tổng liên đoàn lao động Việt Nam thông tin, nguồn tài chính công đoàn tích lũy khoảng 43.211 tỷ đồng (tính theo niên độ tài chính).

Trong đó, số dư tài chính công đoàn tích lũy của công đoàn cơ sở là 12.373 tỷ đồng, chiếm 28,6% tổng số dư tài chính công đoàn tích lũy của hệ thống Công đoàn.

Số dư tài chính công đoàn tích lũy của 3 cấp còn lại là 30.837 tỷ đồng, trong đó, số dư này tại Công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở là 8.693 tỷ đồng. Dư tại Liên đoàn Lao động tỉnh, thành phố, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam lần lượt là 15.355 tỷ đồng và 6.789 tỷ đồng.

Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho biết, số dư tài chính công đoàn tích lũy tại 4 cấp tính đến hết niên độ tài chính (31/12 hàng năm) còn dư. Tuy nhiên, thực tế sau Tết Âm lịch, số kinh phí kết dư tại công đoàn cơ sở thường được sử dụng hết để chăm lo cho đoàn viên, người lao động tham gia trực tiếp.

Số dư tại cấp công đoàn cấp trên cơ sở được thực hiện điều tiết cho công đoàn cơ sở không có tích lũy đủ chi và chi hoạt động cho công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở.

Bên cạnh đó, dư tại cấp Liên đoàn Lao động tỉnh, thành phố và cấp Tổng Liên đoàn dùng để điều tiết cho các địa phương không có số dư tích lũy để chi và chi hoạt động của các cấp này.

Với mức tiền lương bình quân làm căn cứ đóng BHXH hiện nay của người lao động khoảng 5,7 triệu đồng/tháng thì mỗi năm, doanh nghiệp phải đóng kinh phí công đoàn khoảng 1,4 triệu đồng. 75% số kinh phí đã đóng này (khoảng một triệu đồng) sẽ được phân phối cho công đoàn cơ sở để chăm lo cho đoàn viên, người lao động (thăm hỏi ốm đau, quà sinh nhật, quà Tết, hoạt động văn hóa, thể thao).

Dự thảo Luật Công đoàn sửa đổi đã bổ sung một số nhiệm vụ chi mới để phù hợp với thực tiễn như chi cho công đoàn cơ sở doanh nghiệp gặp khó khăn, chi xây dựng nhà ở xã hội cho công nhân thuê, xây dựng công trình công cộng cho đoàn viên, người lao động.

Theo khảo sát của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, kinh phí công đoàn được tính vào chi phí của doanh nghiệp, hạch toán vào giá thành sản phẩm, trung bình khoảng 0,38%. Khảo sát thực tế các doanh nghiệp FDI tham gia vào thị trường Việt Nam cho thấy vấn đề vướng mắc chủ yếu là do thủ tục hành chính hoặc xung đột thể chế, pháp luật; ít ý kiến liên quan đến nộp 2% kinh phí công đoàn do đây không phải gánh nặng cho doanh nghiệp.

Trước đó, thảo luận tại tổ trong đợt 1 của Kỳ họp Quốc hội thứ 7, có 11 ý kiến đề nghị tiếp tục duy trì mức kinh phí công đoàn phí 2% nhưng đề nghị bổ sung những quy định nhằm công khai, minh bạch và đảm bảo phục vụ tốt nhất cho lợi ích của người lao động.

Có ý kiến đề nghị bổ sung quy định định kỳ thực hiện thanh tra, kiểm toán việc quản lý, sử dụng nguồn kinh phí này.

Làm rõ các khoản thu khác của công đoàn, làm rõ hơn những khoản thu nào phải điều chỉnh theo Luật Ngân sách nhà nước và khoản thu nào phải điều chỉnh theo Luật Công sản.

Ý kiến khác đề nghị xem xét giảm mức kinh phí công đoàn. Đề nghị không thu kinh phí công đoàn 2% đối với đơn vị đã có tổ chức đại diện của người lao động khác.

Có ý kiến đề nghị xem xét quy định lộ trình giảm dần tỉ lệ kinh phí công đoàn và giao Chính phủ quy định chi tiết...

Trong phiên thảo luận ở hội trường về dự án Luật Công đoàn (sửa đổi) sáng 18/6, Đại biểu Âu Thị Mai (Đoàn ĐBQH tỉnh Tuyên Quang) nhìn nhận, việc công khai tài chính của các cấp công đoàn trên các phương tiện thông tin đại chúng là không phù hợp, do đó ban soạn thảo cần cân nhắc vấn đề trên. Để việc công khai tài chính đạt hiệu quả cao, đảm bảo tính công khai minh bạch, đề nghị ban soạn thảo quy định việc công khai tài chính hàng năm thông qua hội nghị toàn thể đoàn viên công đoàn của cơ quan, tổ chức, đơn vị.

Về nguồn tài chính công đoàn tại điều 29 dự thảo Luật, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương) tán thành việc quy định kinh phí công đoàn do cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp đóng bằng 2% quỹ tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động. 

Tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga cũng nêu quan điểm, việc quy định cụ thể tỷ lệ phân phối kinh phí công đoàn là cần thiết, nhằm đảm bảo tính công khai, minh bạch trong việc sử dụng tài chính công đoàn. Tuy nhiên, để tạo điều kiện cho việc tăng cường bố trí nguồn kinh phí công đoàn cho các hoạt động của công đoàn cơ sở là nơi trực tiếp chăm lo cho đời sống của người lao động, nên có sự linh hoạt trong việc quy định tỷ lệ phân bổ kinh phí công đoàn, không quy định cứng tỷ lệ 25% và 75% như khoản 2 Điều 30 dự thảo, chỉ nên quy định đó là tỷ lệ “tối thiểu” và tỷ lệ “tối đa”.  

“Cần xem xét quy định kinh phí công đoàn theo điểm b khoản 1 điều 29 do công đoàn cấp trên quản lý, sử dụng tối đa 25%, còn lại được phân phối cho công đoàn cơ sở và tổ chức của người lao động tại doanh nghiệp”, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga cho hay.

Giải trình về dự thảo Luật Công đoàn sửa đổi, Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Nguyễn Đình Khang cho biết, về quản lý tài chính, Luật Công đoàn hiện hành, Nghị định của Chính phủ quy định rất cụ thể về tài chính công đoàn, về từng danh mục các khoản chi của tài chính công đoàn.

Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho biết, đã thực hiện đúng các quy định về chế độ dự toán giống như các quy định đối với các cơ quan ở Trung ương khác.

Về vấn đề công khai tài chính, ông Khang nêu, việc công khai tài chính thực hiện theo đúng các quy định hiện hành, ở cấp nào thì công khai ở phiên họp Ban chấp hành của 6 tháng đầu năm sau của năm liền kề.

Bên cạnh đó, tài chính công đoàn được Kiểm toán nhà nước định kỳ 2 năm/1 lần trên cơ sở kế hoạch kiểm toán được Quốc hội thông qua. Kết quả kiểm toán được báo cáo Quốc hội và tổng hợp chung vào báo cáo kiểm toán của Kiểm toán nhà nước.

"Ngoài ra, chúng tôi cũng chịu sự thanh tra, giám sát của tất cả các cơ quan khác như Thanh tra Chính phủ, Thanh tra Bộ Tài chính. Còn quy định ở trong luật này là để thể chế hóa cho nó rõ tình hình công khai tài chính công đoàn", ông Khang nói.