Thanh long vứt cho bò ăn: Hệ quả từ việc sản xuất theo phong trào

Điệp khúc “giải cứu nông sản” lại một lần nữa diễn ra. Lần này là với quả thanh long, nhưng trước đó đã có rất nhiều loại nông sản khác phải “giải cứu” như: chuối, hành, dưa hấu…

Tại các tỉnh có diện tích thanh long lớn như Tiền Giang, Bình Thuận, hiện thanh long chín đỏ tại vườn, nông dân phải tạm thời neo lại trên cây mong thêm thời gian nhưng vẫn không có thương lái đến xem. Không thể chờ đợi, nhiều hộ đã thu hoạch và ngậm ngùi đổ đống bỏ luôn tại vườn.

Theo thống kê, hiện tỉnh Bình Thuận có hơn 27.000 ha thanh long, trong đó, tập trung nhiều nhất tại hai huyện Hàm Thuận Bắc và Hàm Thuận Nam. Thanh long rớt giá, sản lượng cung cấp vượt nhu cầu thị trường xuất khẩu khiến loại trái cây này không tìm được đầu ra.

Để giúp nông dân, một số siêu thị lớn đã bắt đầu chiến dịch “giải cứu”, lên tiếng mua lại thanh long và phân phối trong hệ thống của mình.

Còn ở Tiền Giang, các nông dân cũng đang trong tình trạng “ngồi trên đống lửa” khi giá trái cây này sụt giảm thấp nhất từ trước đến nay. Hàng nghìn tấn trái không tiêu thụ được, giá thấp, nguy cơ hư hại cao do không có hệ thống bảo quản.

Bên cạnh các yếu tố khách quan thì việc nhà vườn trồng theo “phong trào”, không theo quy hoạch đã gây ra hệ lụy.

Thanh long đổ đống nhưng khó có người mua.

Theo CafeF, tình trạng thanh long mất giá, không tiêu thụ được, có nhiều ý kiến cho rằng do Trung Quốc đột ngột ngưng mua. Tuy nhiên, ông Trần Ngọc Hiệp, Phó chủ tịch Hiệp hội rau quả Việt Nam, Giám đốc Cty TNHH Thanh long Hoàng Hậu cho rằng, hiện thị trường Trung Quốc vẫn tiêu thụ thanh long Việt Nam. Tình hình thanh long mất giá, không tiêu thụ được vừa qua là do nhiều nguyên nhân, nhưng cốt yếu nhất là do cung vượt cầu. Diện tích thanh long ở tỉnh Bình Thuận và nhiều tỉnh khác đều tăng. Vụ thanh long vừa qua, thanh long hàng mùa (ra hoa tự nhiên) và thanh long làm điện (dùng điện thắp sáng ban đêm kích thích thanh long ra hoa) cùng vào dịp thu hoạch nên sản lượng tăng.

Hiện phía Trung Quốc cũng đã trồng thanh long với diện tích lớn nên thị trường tiêu thụ thanh long Việt Nam ở Trung Quốc sẽ giảm. Thanh long ở Việt Nam lợi thế hơn ở Trung Quốc ở chỗ vào mùa lạnh Trung Quốc không làm được thanh long. Ông Hiệp cho rằng, nếu thu hoạch vào khoảng nửa tháng trước, các doanh nghiệp sẽ kịp vận chuyển ra cửa khẩu và xuất bán trong dịp Tết Trung thu và Quốc khánh của Trung Quốc (1/10). Đây là thời điểm nhu cầu tiêu thụ cao, giá bán từ 18.000- 20.000 đồng/kg. Còn hiện tại sau lễ Quốc khánh Trung Quốc, một phần nhu cầu tiêu thụ phía nước bạn rất ít, còn về phía các doanh nghiệp xuất khẩu, số lượng xe container đang ở ngoài cửa khẩu chưa quay về kịp để vận chuyển đợt hàng tiếp theo, dẫn đến hàng hóa dồn ứ, giá rớt thảm như hiện nay.

“Về lâu dài sản phẩm thanh long phải tìm thêm các thị trường tiêu thụ khác, chế biến các sản phẩm từ thanh long và phát triển các vườn cây phù hợp tiêu chuẩn VietGap”, ông Hiệp đề xuất.

Ông Phan Văn Tấn, Phó giám đốc Sở NN&PTNT Bình Thuận, cho biết toàn tỉnh hiện có trên 27 ngàn ha thanh long. Cùng thời điểm này vụ thanh long 2017 có mức giá trên 20 ngàn đồng, các nhà vườn có tâm lý chọn thời điểm tiêu thụ thanh long nên vào vụ làm điện sớm. Đến thời điểm cuối tháng 9, đầu tháng 10 sản lượng thanh long đội ngột tăng cao điều này khiến thị trường đảo lộn. Nhiều doanh nghiệp, cơ sở thu mua, xuất khẩu thanh long cũng bị động về kế hoạch, dẫn đến một lượng lớn thanh long bị ùn ứ cục bộ và giá giảm mạnh thời gian qua.

Thực tế cho thấy, các mô hình trồng thanh long “sạch” theo tiêu chuẩn VietGap, Global Gap ở tỉnh Tiền Giang khi có sự hợp đồng bao tiêu sản phẩm của các doanh nghiệp, hợp tác xã thì đầu ra của trái thanh long rất ổn định, xâm nhập được các thị trường khó tính. Tuy nhiên, quy mô sản xuất theo mô hình này còn nhỏ, chỉ có vài trăm ha, chưa nhân rộng.

Do đó, để “cứu vãn” trái thanh long ở tỉnh Tiền Giang cũng như các địa phương khác thì vấn đề liên kết sản xuất, tạo đầu ra ổn định là rất cần thiết. Trong đó vai trò “làm nhạc trưởng” của cơ quan nhà nước, chính quyền địa phương hết sức quan trọng.

Để trái thanh long thuận lợi trong xuất khẩu, ngoài việc xây dựng thương hiệu, xây dựng cơ chế, chính sách thu hút thị trường xuất khẩu thì vấn đề chất lượng trái mà người nông dân làm ra phải được nâng lên. Trước tình trạng thanh long rớt giá hiện nay, nhà vườn phải tự đổi mới phương thức canh tác, áp dụng các tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất theo tiêu chuẩn Gap.

Minh Anh