Xuất nhập khẩu khó vượt mốc 700 tỷ USD trong năm nay

Ảnh minh họa.

Xuất nhập khẩu phục hồi chậm

Theo Báo cáo Tình hình thực hiện Nghị quyết số 01/NQ-CP, tình hình sản xuất công nghiệp, hoạt động thương mại tháng 10 và 10 tháng năm 2023 của Bộ Công Thương, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng tháng 10 đạt 61,62 tỷ USD, tăng 4,1% so với tháng trước đó và tăng 5,6% so với cùng kỳ.

Tính chung 10 tháng, xuất nhập khẩu đạt 558 tỷ USD, giảm 9,6% (cùng kỳ năm trước đạt 617,4 tỷ USD). Trong đó, xuất khẩu giảm 7,1% (cùng kỳ đạt 313,5 tỷ USD, tăng 16,2%); nhập khẩu giảm 12,3% (cùng kỳ đạt 303,9 tỷ USD).

Về xuất khẩu, sau khi sụt giảm xuất khẩu trong tháng 9 (giảm 6,3%), xuất khẩu tháng 10 lấy lại đà tăng trưởng, đạt 32,3 tỷ USD, tăng 5,3% so với tháng trước đó và tăng 5,9% so với cùng kỳ năm 2022.

Bộ Công Thương cho hay, xuất khẩu các mặt hàng chính trong tháng 10 đạt mức tăng trưởng tích cực so với cùng kỳ năm ngoái, do sự phục hồi ở phía cầu và mức nền tương đối thấp của các tháng cuối năm 2022.

Xuất khẩu nhóm hàng công nghiệp chế biến tiếp tục phục hồi tốt trong tháng 10, với kim ngạch xuất khẩu tăng 4,6%. Tuy nhiên, tính chung 10 tháng, xuất khẩu nhóm hàng này giảm 8,3%, đạt 247,34 tỷ USD, chủ yếu do kim ngạch xuất khẩu của hầu hết mặt hàng xuất khẩu chủ lực trong nhóm đều giảm so với cùng kỳ năm trước.

Trong đó, ít nhất 2 ngành hàng xuất khẩu trên chục tỷ USD là dệt may, giày dép cầm chắc tăng trưởng âm. Xuất khẩu dệt may 10 tháng giảm 12,5%, giày dép giảm 20,2% so với cùng kỳ.

Trong khi đó, xuất khẩu điện thoại các loại và linh kiện giảm 12,6% (đạt 44,02 tỷ USD); máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng khác giảm 7,1% (đạt 35,51 tỷ USD); gỗ và sản phẩm gỗ giảm 19,9% (đạt 10,8 tỷ USD).

Chỉ một số mặt hàng xuất khẩu chủ lực có kim ngạch xuất khẩu tăng so với cùng kỳ năm 2022, như máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện (tăng 0,7%, đạt 47 tỷ USD); phương tiện vận tải và phụ tùng (tăng 18,1%, đạt 11,58 tỷ USD).

"Mặc dù xuất khẩu một số mặt hàng công nghiệp chế biến như dệt may, giày dép, gỗ và sản phẩm gỗ… đã có tín hiệu phục hồi hơn trong thời gian gần đây, nhưng nhìn chung, đà phục hồi còn chậm", ông Nguyễn Sinh Nhật Tân, Thứ trưởng Bộ Công Thương nói.

Về nhập khẩu, tháng 10/2023 ghi nhận, nhóm hàng nguyên liệu phục vụ sản xuất đạt 26,09 tỷ USD, tăng 7,2% so với cùng kỳ. Biểu hiện rõ nhất, máy tính, sản phẩm điện tử và linh kiện đạt 8,2 tỷ USD, tăng tới 26,4%; máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng đạt 3,5 tỷ USD, tăng 2,4%; vải các loại tăng 8%, thép các loại tăng 35,2%; xăng dầu các loại tăng 44,8%...

Tính chung, nhập khẩu sau 10 tháng hụt khoảng 37 tỷ USD so với cùng kỳ năm ngoái. Do nhập khẩu giảm mạnh hơn so với xuất khẩu, nên trong tháng 10/2023, Việt Nam xuất siêu 3 tỷ USD, nâng tổng xuất siêu trong 10 tháng năm 2023 lên 24,61 tỷ USD.

Mặt hàng máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện có mức tăng trưởng tăng 0,7%, đạt 47 tỷ USD so với cùng kỳ 2022. Ảnh minh họa.

Thách thức vượt mốc 700 tỷ USD

Theo Bộ Công Thương, những tháng cuối năm nay vẫn khó khăn do cạnh tranh chiến lược của các nước lớn ngày càng gay gắt, sự bất định gia tăng, kinh tế toàn cầu phục hồi chậm…

Ông Đỗ Ngọc Hưng - Trưởng Cơ quan Thương vụ Việt Nam tại Hoa Kỳ - cho biết, Thương vụ đang đẩy mạnh kết nối nhà mua hàng nước này với các doanh nghiệp Việt, hỗ trợ đưa sản phẩm của Việt Nam vào hệ thống phân phối của Hoa Kỳ.

Để hỗ trợ doanh nghiệp vượt khó, ông Mạc Quốc Anh - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Hà Nội - cho rằng, các doanh nghiệp mong muốn Ngân hàng Nhà nước cũng như các ngân hàng thương mại xem xét giảm thiểu các điều kiện vay vốn, nhưng vẫn đảm bảo quy định của pháp luật như giảm 50% số điều kiện cho vay, chỉ giữ lại những điều kiện cho vay cơ bản.

"Càng cắt giảm điều kiện cho vay, doanh nghiệp càng tiếp cận dễ dàng hơn và tổng số vốn vay được nhiều hơn" - ông nói.

Bên cạnh đó, theo ông Mạc Quốc Anh, mấu chốt hiện nay là phải “sưởi ấm” tổng cầu, doanh nghiệp giải phóng được tồn kho mới có dòng tiền sản xuất, kinh doanh. Vì vậy, các doanh nghiệp phải tham gia các chương trình kết nối, giảm giá, khuyến mại tại các địa bàn trên toàn quốc, nhất là các vùng sâu, vùng xa để kích thích tiêu dùng của người dân.

Bộ Công Thương cho biết, sẽ đẩy mạnh đàm phán, ký kết các Hiệp định, cam kết, liên kết thương mại mới, trong đó có hoàn tất đưa vào thực thi Hiệp định FTA với Israel, ký kết các Hiệp định FTA, Hiệp định thương mại với các đối tác khác còn nhiều tiềm năng (UAE, MERCOSUR...) để đa dạng hóa thị trường, sản phẩm, chuỗi cung ứng.

Đồng thời, hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng các cam kết trong các Hiệp định FTA, đặc biệt là các Hiệp định CPTPP, EVFTA, UKVFTA để đẩy mạnh xuất khẩu, thông qua tuyên truyền về quy tắc xuất xứ và cấp Giấy chứng nhận xuất xứ, các cơ hội và cách thức tận dụng cơ hội từ các Hiệp định.

Bộ Công Thương cũng phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đàm phán với Trung Quốc mở cửa thêm thị trường xuất khẩu cho các mặt hàng rau quả khác của Việt Nam như bưởi da xanh, dừa tươi, bơ, dứa, vú sữa, chanh, dưa lưới… Nâng cao hiệu quả và điều tiết tốt tốc độ thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu tại khu vực cửa khẩu thuộc biên giới giữa Việt Nam - Trung Quốc, đặc biệt là đối với các mặt hàng nông sản, thủy sản có tính chất thời vụ; chuyển nhanh, chuyển mạnh sang xuất khẩu chính ngạch.

Ngoài ra, tăng cường cảnh báo sớm các vụ kiện phòng vệ thương mại; hướng dẫn doanh nghiệp cách ứng phó với các vụ kiện; kịp thời thông tin cho doanh nghiệp, Hiệp hội về nhu cầu, quy định mới... của thị trường.