Bất động sản Quảng Ngãi: “Vắng bóng” nhà ở xã hội vì nhiều khó khăn

“Trắng” nhà ở xã hội

Từ tháng 6/2022, chị C. (xã Tịnh Hòa, TP. Quảng Ngãi) đã bắt đầu làm công nhân tại Khu công nghiệp VSIP (xã Tịnh Phong, huyện Sơn Tịnh). Chị có thu nhập hàng tháng khoảng 7 triệu đồng nếu tăng ca và có phụ cấp thêm.

Chị cho biết, chị phải thuê trọ ở lại do nhà xa. Phòng trọ thường nóng bức và chật chội vào mùa hè, còn mùa mưa thì ẩm thấp. Riêng tiền điện, nước, trọ hàng tháng đã “tốn” hơn 1 triệu đồng, do đó không có tiền tiết kiệm. Ngoài ra, phải tính toán chi li từng chút khi đi chợ mua bó rau nhưng vẫn thiếu trước hụt sau.

Chị A. tại xã Bình An, huyện Bình Sơn không chọn thuê nhà như chị C. nên mỗi ngày mất 1 tiếng đồng hồ mới tới được công ty.

Chị A. cho biết, quãng đường từ nhà chị đến khu công nghiệp VSIP dài 35 km, xa và nguy hiểm do phải qua quốc lộ có nhiều xe tải trọng lớn. Đáng chú ý, càng khó khăn và nguy hiểm hơn khi vào mùa mưa.

Khu Kinh tế Dung Quất và các Khu công nghiệp trên địa bàn bất động sản Quảng Ngãi hiện đang có hơn 240 dự án hoạt động sản xuất kinh doanh với khoảng 69.000 lao động.

Quảng Ngãi đã trở thành một trong những địa phương phát triển công nghiệp nhanh của khu vực miền Trung với sự hình thành của các khu công nghiệp như khu công nghiệp Tịnh Phong, khu Kinh tế Dung Quất hay Khu công nghiệp VSIP…

Đáng chú ý, có hàng vạn công nhân làm việc tại các dự án lớn ở khu kinh tế Dung Quất, tuy nhiên số nhà ở để bố trí và cho thuê còn quá khiêm tốn. Công nhân đi lại xa, thuê nhà trọ lại không đảm bảo nên rất khó khăn.

Bên cạnh một số doanh nghiệp lớn đầu tư nhà ở cho công nhân thì đa số công nhân tại các doanh nghiệp khác phải tự thuê nhà và phòng trọ với điều kiện sống ẩm thấp và chật hẹp. Họ rất mong muốn được đầu tư nhà ở xã hội để có điều kiện mua, thuê nhằm an cư và ổn định cuộc sống.

Thống kê của ngành chức năng cho thấy trên địa bàn bất động sản Quảng Ngãi tính từ năm 2015-2023 chưa có dự án nhà ở xã hội nào được đầu tư bằng nguồn vốn Nhà nước và nguồn vốn ngoài Nhà nước.

Về quỹ đất để đầu tư xây dựng nhà ở xã hội trong dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại, có 34 trên tổng số 84 dự án đã bố trí quỹ đất 20% nhằm xây dựng quỹ nhà ở xã hội với diện tích 27,06 ha. Thế nhưng, các nhà đầu tư chỉ kiến nghị bàn giao hay nộp tiền bằng tương đương quỹ đất nhà ở xã hội theo quy định đối với các dự án nhà ở thương mại này.

Nhiều lý do dẫn tới khó khăn khi phát triển loại hình nhà ở xã hội

Sở Xây dựng Quảng Ngãi cho biết có nhiều lý do dẫn tới việc tỉnh gặp nhiều khó khăn khi phát triển nhà ở xã hội thời gian qua.

Trong đó, việc đầu tư phát triển nhà ở xã hội không đem tới lợi nhuận giống như hình thức đầu tư đất nền thương mại, nhà ở thương mại (quy định pháp luật khống chế tiêu chuẩn thiết kế, loại nhà ở, mức trần, giá cho thuê, giá bán, giá cho thuê mua, lợi nhuận định mức, đối tượng thuê, mua nhà ở xã hội).

Hiện nay, chính sách ưu đãi về nhà ở xã hội chủ yếu tập trung vào việc giảm giá thành, do đó đối tượng thụ hưởng chính là người thuê, người mua và thuê mua. Do đó, quy luật kinh doanh cho thấy, việc thu hút các nhà đầu tư tự nguyện bỏ vốn đầu tư nhà ở xã hội là vô cùng khó khăn.

Về lý do chủ quan, quy định về thủ tục, quy trình đầu tư với dự án nhà ở xã hội giữa pháp luật về nhà ở và pháp luật về đầu tư chưa có sự thống nhất, khiến quá trình thực hiện gặp lúng túng.

Xét về tính pháp lý, xuất hiện nghịch lý là nhà ở xã hội nhưng triển khai chính sách pháp lý giống như nhà ở thường. Do đó, tiến độ triển khai dự án kéo dài, thủ tục pháp lý phức tạp hơn, không thu hút các nhà đầu tư, và đặc biệt là nguồn vốn vay hỗ trợ các nhà đầu tư triển khai các dự án nhà ở xã hội này chưa thực hiện được.

Bởi vậy, việc nghiên cứu cơ chế và ban hành chính sách riêng về việc đầu tư xây dựng nhà ở cho công nhân khu công nghiệp theo hướng ưu tiên là cần thiết. Đồng thời, bố trí quỹ đất, các thiết chế ở khu công nghiệp, xem nhà ở công nhân là hạ tầng quan trọng ở khu công nghiệp. Cùng với đó, chủ đầu tư kinh doanh hạ tầng khu công nghiệp phải có trách nhiệm đầu tư nhà ở cho công nhân ở khu công nghiệp.

Ngoài ra, đề xuất Chính phủ xem xét và điều chỉnh Điều 6 của Nghị định số 35/2023/NĐ-CP ngày 20/6/2023 để giúp chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội có điều kiện được dành quỹ đất ở phạm vi dự án nhằm đầu tư xây dựng nhà ở thương mại để bù đắp chi phí đầu tư, giúp giảm giá bán, giá cho thuê và giá thuê mua nhà ở xã hội.

Bất động sản Quảng Ngãi đã hướng tới chỉ tiêu hoàn thành  6.300 căn (nhà ở thu nhập thấp và nhà ở công nhân) tính đến năm 2030, trong đó giai đoạn 2021-2025 và 2026-2030 hoàn thành lần lượt 1.500 căn và 4.800 căn.

Sở Xây dựng đã tham mưu UBND tỉnh công khai danh mục vị trí các dự án nhà ở xã hội cần thu hút đầu tư trong năm vừa qua nhằm thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân trên địa bàn tỉnh. Qua đó, các doanh nghiệp có thể quan tâm, tham gia nghiên cứu, kiến nghị đầu tư dự án với 20 vị trí, có diện tích khoảng hơn 330 ha nhằm kêu gọi nhà đầu tư triển khai đầu tư dự án nhà ở xã hội.

Theo đơn vị này, hình thức doanh nghiệp, hợp tác xã bỏ vốn đầu tư xây  dựng nhà ở xã hội là phù hợp nhất với Quảng Ngãi, trong số 3 hình thức đầu tư xây dựng nhà ở xã hội hiện nay./.