Nâng cao nhận thức và nghĩa vụ của người tiêu dùng về hàng giả, hàng nhái

Diễn đàn phòng, chống hàng giả, hàng nhái: Thách thức và giải pháp cho cộng đồng doanh nghiệp.

Trong thời gian qua, Ban Chỉ đạo 389 các Bộ, ngành, địa phương đã triển khai công tác đồng bộ, quyết liệt nên nhiều vụ vi phạm bị phát hiện, xử lý, nhiều đường dây ổ nhóm tội phạm, buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả bị triệt phá. Cụ thể, trong quý 3/2020, các lực lượng chức năng đã phát hiện, xử lý 63.110 vụ việc vi phạm (giảm 1% so với cùng kỳ năm 2019), thu nộp nhà nước 4.386,9 tỷ đồng (giảm 30% so với cùng kỳ); khởi tố 369 vụ (tăng 14 % so với cùng kỳ), 454 đối tượng (tăng 25% so với cùng kỳ).

Bà Nguyễn Thị Minh Huyền, Phó Cục trưởng Cục Thương mại Điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương phát biểu tại diễn đàn.

Theo bà Nguyễn Thị Minh Huyền, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương cho biết: “Ba nhóm hàng hóa thường xuyên bị làm giả gồm: thiết bị đồ dùng gia đình; đồ công nghệ, điện tử; quần áo, giày dép, mỹ phẩm. Đặc biệt, những mặt hàng giả được bán nhiều trên môi trường thương mại điện tử là những mặt hàng có giá trị cao, mặt hàng do nước ngoài sản xuất.”.

Hàng giả và hàng hóa xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ; giả mạo tên miền, giao diện, website và quảng cáo trực tuyến là các hành vi vi phạm phổ biến của những đối tượng sử dụng để làm giả sản phẩm, hàng hóa. Tình trạng đó đã đặt ra những thách thức, cần có sự phối hợp của các lực lượng chức năng như công an, hải quan, quản lý thị trường, bảo vệ người tiêu dùng.

Cơ quan Hải quan là đơn vị có vai trò quan trọng trong quản lý, giám sát, kiểm soát xuất xứ đối với hàng hóa xuất nhập khẩu đã chủ động triển khai loạt giải pháp và biện pháp để phòng, chống gian lận xuất xứ. Kết quả đến thời điểm hiện tại số vụ việc mà cơ quan Hải quan đã kiểm tra là 78 doanh nghiệp, tổng số trị giá hàng xuất khẩu là 647 tỷ đồng, phát hiện 391 C/O (giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa) giả và 1.894 C/O không đủ điều kiện.

Ông Nguyễn Xuân Khương, Phó Đội trưởng Đội 4, Cục Điều tra Chống buôn lậu, Tổng Cục Hải quan, Bộ Tài Chính phát biểu tại diễn đàn.

Trong đó vào cuối năm 2019, một thủ đoạn gian lận mới, lần đầu tiên xuất hiện ở Việt Nam đã được ông Nguyễn Xuân Khương, Phó Đội trưởng Đội 4, Cục Điều tra Chống buôn lậu, Tổng Cục Hải quan, Bộ Tài chính nêu ra trong diễn đàn. Đó là một Công ty Cổ phần có địa chỉ đăng ký kinh doanh tại phường 25, quận Bình Thạnh, TP Hồ Chí Minh, không có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa nhưng đã lợi dụng danh nghĩa là hội viên Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam để cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa xuất khẩu cho 33 doanh nghiệp, với trị giá hàng vi phạm khoảng 600 tỷ đồng.

Ông Hồ Tùng Bách, Phó Trưởng phòng Bảo vệ người tiêu dùng, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng, Bộ Công Thương phát biểu tại diễn đàn.

Theo ông Hồ Tùng Bách, Phó Trưởng phòng Bảo vệ người tiêu dùng, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng (CT&BVNTD), Bộ Công Thương, trong các quy định về Luật Bảo vệ người tiêu dùng, có quy định rõ quyền và nghĩa vụ của người tiêu dùng gồm quyền được đảm bảo an toàn, quyền được cung cấp thông tin chính xác, đầy đủ; quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại. Vì vậy chỉ trong 10 tháng đầu năm 2020, Cục CT&BVNTD đã nhận được 176 khiếu nại của người tiêu dùng liên quan đến hàng giả, hàng kém chất lượng, không rõ nguồn gốc xuất xứ, chiếm 12% tổng số khiếu nại Cục nhận được, tăng 2% so với năm 2019 do ảnh hưởng của dịch Covid-19 khiến các giao dịch, thương mại điện tử tăng.

Theo ông Bách: “Nhận thức của người tiêu dùng đang là một khoảng trống, trong quy định Luật Bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng có quy định, nghĩa vụ người tiêu dùng phải có trách nhiệm lựa chọn hàng hóa dịch vụ đảm bảo về mặt chất lượng, rõ về mặt xuất xứ. Tuy nhiên trong luật có quy định về nghĩa vụ nhưng chưa có chế tài xử phạt người tiêu dùng khi không thực hiện đúng nghĩa vụ”.

Vì vậy, việc nâng cao nhận thức của người tiêu dùng để phân biệt hàng giả, hàng nhái để dẫn tới hành động từ chối sử dụng những sản phẩm này cần được quan tâm nhiều hơn.

CÔNG NINH