Doanh nghiệp toàn cầu bùng nổ đầu tư, chờ kỷ nguyên hậu Covid-19

Tại Mỹ, chi tiêu đầu tư cho thiết bị, cấu trúc và phần mềm đã đạt mức trung bình hàng năm là 13,4% tính đến quý II, là tốc độ mạnh nhất kể từ năm 1984. Chỉ riêng đầu tư cho thiết bị đã đạt mức trung bình 14,4% trong năm qua, cao hơn gấp đôi so với trung bình giai đoạn 2009-2019.

Châu Âu cũng có diễn biến tương tự. S&P Global Ratings dự đoán mức tăng đầu tư sẽ tăng 16,6% trong năm 2021 – mức tăng tốt nhất kể từ 2006. Đầu tư kinh doanh ở Anh, vốn bị kìm hãm khi nước này rời khỏi Liên minh châu Âu, cũng đã bắt đầu phục hồi, nhưng vẫn thấp hơn 15% so với mức trước đại dịch vào cuối quý II.

Sự gia tăng vốn đầu tư mang lại tia hy vọng hiếm hoi cho kinh tế toàn cầu.

Theo đánh giá của S&P Global Ratings, capex – chi phí vốn hay chi phí tài sản cố định – của các doanh nghiệp trên toàn cầu sẽ tăng 13% trong năm nay ở tất cả khu vực, nhóm ngành, đặc biệt là nhóm bán dẫn, bán lẻ, phần mềm và vận tải. Các nhà kinh tế tại Morgan Stanley dự báo, đầu tư toàn cầu sẽ đạt 115% và 121% so với mức trước suy thoái vào cuối 2021 và cuối 2022. So với các đợt suy thoái trước đó, sự phục hồi đã diễn ra nhanh hơn rất nhiều.

Nguyên nhân tăng đầu tư này đến từ cả phía cung và cầu. Theo đó, về phía nguồn cung, sự tắc nghẽn do Covid-19 đang buộc các doanh nghiệp tăng đầu tư vào các cơ sở sản xuất mới.

Với lạm phát gia tăng, chuỗi cung ứng tiếp tục hỗn loạn… sự gia tăng vốn đầu tư mang lại tia hy vọng hiếm hoi cho kinh tế toàn cầu vào năm 2022 và xa hơn nữa. Đây cũng là một động lực rất khác so với cuộc khủng hoảng toàn cầu năm 2008 khi thắt lưng buộc bụng, đầu tư kém đã kéo việc làm, tiền lương xuống thấp trong nhiều năm sau.

Tiếp theo, cuộc khủng hoảng về chất bán dẫn trên toàn cầu cũng là động lực thúc đẩy làn sóng đầu tư. Làm việc tại nhà và sự gia tăng mạnh mẽ của kinh tế số đã thúc đẩy nhu cầu về chất bán dẫn, tạo ra sự thiếu hụt cũng như đang định hình lại việc đầu tư vào lĩnh vực này. Hàn Quốc đang có kế hoạch chi khoảng 450 tỷ USD, do Samsung Electronics Co. và SK Hynix Inc. dẫn dắt, nhằm xây nhà máy sản xuất chip lớn nhất thế giới trong thập kỷ tới. Tương tự, các doanh nghiệp Nhật Bản cũng đẩy mạnh các cơ sở đầu tư sản xuất chip. Đại dịch đã mang đến nhiều rủi ro khiến họ cho rằng cần phải phân tán các cơ sở sản xuất.

Một động lực khác về phía nguồn cung là biến đổi khí hậu, buộc các công ty phải trang bị lại các thiết bị khi các Chính phủ thúc đẩy thông qua chính sách năng lượng sạch. Dữ liệu từ BloombergNEF cho thấy, một khoản đầu tư kỷ lục 174 tỷ USD đã được đầu tư vào năng lượng mặt trời, điện gió ngoài khơi và các công nghệ xanh khác trong nửa đầu năm 2021 nhằm hạn chế lượng khí thải carbon.

Về phía cầu, chi tiêu của người tiêu dùng đang bị nén lại là động lực thuyết phục những người điều hành doanh nghiệp phải đẩy mạnh đầu tư. Đây là dấu hiệu cho thấy doanh nghiệp đang kỳ vọng vào triển vọng phục hồi kinh tế ngay cả khi biến thể Delta phủ bóng. Ngoài ra, họ cũng đặt cược vào mức lãi suất thấp sẽ được duy trì.

Đây được xem là dấu hiệu cho thấy doanh nghiệp đang đặt cược vào triển vọng phục hồi kinh tế của thế giới dù biến chủng Delta đã phá hỏng nhiều kế hoạch của họ.

Tuy nhiên, nhiều người cũng lo ngại rằng chi tiêu vốn sẽ mất đà khi nhu cầu tiêu dùng nguội đi hoặc tình trạng thiếu hàng hoá sẽ chuyển sang dư thừa khi Covid-19 qua đi. Các nhà kinh tế cũng đánh giá, một số khoản đầu tư có thể không mang lại hiệu quả như mong đợi. Dù vậy, hiện các công ty đánh cược rằng họ có nhiều thứ để mất hơn nếu không đầu tư nâng cấp.

MINH ANH (T/h)