Áp lực từ tỷ giá trong nước
Trở lại thời điểm tháng 8 đến tháng 11/2023, khi lãi suất tiết kiệm đồng loạt giảm thì tỷ giá leo dốc chóng mặt. Khi đó, nhà đầu tư nước ngoài có chuỗi tháng bán ròng hàng chục ngàn tỷ đồng trên thị trường chứng khoán.
Tỷ giá USD/VND tuần trước kỳ nghỉ Tết Nguyên đán 2024 bắt đầu nhích lên, nhưng phải tới giữa tháng 2 đến nay mới tăng rõ nét. Theo tỷ giá Vietcombank (ngày 22/2): 24.760 đồng = 1 USD, tăng khoảng 0,73% so với mức đầu tháng. Tỷ giá đã tăng khoảng 1,39% nếu tính từ đầu năm 2024.
Năm 2023, tỷ giá USD/VND biến động chóng mặt và đạt đỉnh với khoảng 24.750 đồng/USD vào cuối tháng 10, đầu tháng 11. Một lần nữa tỷ giá nhích qua đỉnh vào ngày 25/1/2024 với khoảng 24.770 đồng/ USD.
 |
| Tỷ giá USD/VND từ giữa tháng 2 đến nay bắt đầu tăng rõ nét. |
Một nguyên nhân khiến tỷ giá nóng như hiện nay là vì đồng USD đã tăng giá trên toàn cầu. Tính từ đầu năm 2024 đến ngày 13/2, chỉ số USD Index đã có nhịp tăng chóng mặt tới 3,8%, đạt cao nhất là 104,9 điểm trước khi tụt nhẹ xuống quanh mức 104 điểm vào ngày 21/2.
Năm ngoái, chỉ số này đã phản ánh kỳ vọng về việc Fed sẽ tăng lãi suất với đỉnh cao nhất là 107 điểm vào hồi tháng 11. Tuy nhiên trong vòng 2 tháng cuối năm 2023, đồng USD có nhịp tụt giá mạnh khiến USD Index chạm đáy ngày 28/12, xuống mức thấp nhất khoảng 100,3 điểm.
Việc đồng USD phục hồi mạnh từ đầu năm nay là do biên bản cuộc họp hồi tháng 12/2023 của Fed đã được công bố vào ngày 4/1, thể hiện việc Ngân hàng trung ương Mỹ vẫn chưa sẵn sàng cho việc tiếp tục giảm lãi suất.
Trong cuộc họp, Fed dự báo về 3 đợt cắt giảm lãi suất trong năm 2024, mỗi đợt giảm 0,25 điểm phần trăm. “Duy trì phương pháp tiếp cận thận trọng và dựa trên dữ liệu kinh tế cụ thể, tái khẳng định rằng sẽ là phù hợp nếu chính sách tiền tệ vẫn duy trì trạng thái thắt chặt trong một khoảng thời gian cho đến khi lạm phát giảm một cách rõ ràng và bền vững về mục tiêu” - Fed khẳng định.
Một lý do khác là báo cáo chỉ số giá nhà sản xuất (PPI) tháng 1/2024 của Mỹ được công bố vào giữa tháng 2/2024, cho thấy lạm phát giá hàng hóa tại cổng nhà máy là 0,3% so với tháng 1, vượt mức 0,1% theo dự báo. PPI lõi tăng 0,5% nếu không tính giá thực phẩm và năng lượng, cao hơn nhiều mức 0,1% theo dự báo.
Song, điều này cũng được thể hiện trong báo cáo CPI tháng 1/2024 của Mỹ tăng 0,3% so với tháng trước, cao hơn các mức dự báo 0,2% và 2,9%. So sánh với quan điểm tiếp cận trong cuộc họp tháng 12/2023 của Fed, có thể thấy khả năng giảm lãi suất trong tháng 3 là rất thấp, được minh chứng bởi các số liệu kinh tế. Giới đầu tư vẫn tin tưởng việc Fed sẽ giảm lãi suất từ đầu năm nay, nhưng hiện đã lùi tới tháng 6/2024.
 |
| Việc Fed có khả năng giảm lãi suất muộn hơn kỳ vọng là động lực khiến đồng USD neo ở mức giá cao. |
Việc Fed có khả năng giảm lãi suất muộn hơn kỳ vọng, đến khi các chỉ báo kinh tế hạ nhiệt sẽ là động lực khiến đồng USD neo ở mức giá cao, trái hoàn toàn với kỳ vọng vào cuối năm ngoái. Việc tỷ giá USD/VND cũng phản ánh kỳ vọng tương tự, dự kiến phục hồi trở lại sát mức đỉnh năm 2023. Sẽ rất khó hạ nhiệt tỷ giá trong nước nếu diễn biến thế giới chưa thay đổi.
Khối ngoại bắt đầu bán ròng trở lại?
Tháng 1/2024, tỷ giá trong nước khá ổn định, việc kết thúc năm tài chính 2023 với đầy biến động phần nào phản ánh vào một đợt mua ròng mạnh mẽ của các nhà đầu tư nước ngoài trên thị trường chứng khoán Việt Nam.
Thống kê tại sàn HoSE trong tháng 1 vừa qua, khối ngoại mua ròng khoảng 1.305 tỷ đồng giá trị cổ phiếu. Song, dòng vốn này bắt đầu chậm lại và quay đầu vào tháng 2. Tính tới ngày 21/2, khối ngoại bán ròng trở lại gần 1.894 tỷ đồng.
Theo số liệu của FiinTrade, một điểm nhấn trong tháng 1/2024 là dòng vốn ETF lại bị rút ròng mạnh với khoảng 2.528 tỷ đồng. Trong đó, các quỹ ETF ngoại bị rút khoảng 1.139 tỷ đồng, các quỹ ETF nội bị rút khoảng 1.389 tỷ đồng. Cụ thể, các quỹ bị rút nhiều gồm: KIM ACE Vietnam (-676, tỷ đồng), iShare MSCI (-518,5 tỷ đồng), VFM Diamond (-1.156 tỷ đồng) và SSIAM Finlead (-306 tỷ đồng).
 |
| Hoạt động bán ròng của khối ngoại trong tháng 2 có thể chỉ là những giao dịch thông thường. |
Có thể thấy, khối lượng mua ròng của khối ngoại trong tháng đầu năm có thể đến từ các quỹ chủ động. Sang tháng 2, các quỹ ETF tiếp tục bị rút khoảng 328 tỷ đồng.
Xét về mặt số liệu, các giao dịch bán ròng của khối ngoại trên thị trường chứng khoán Việt Nam có sự tương thích với diễn biến tỷ giá, nhưng đây không hẳn là quan hệ nguyên nhân - kết quả.
Năm 2023 xuất hiện một đợt tái cơ cấu danh mục lớn và sức ép lớn nhất đã qua. Dù kỳ vọng Fed duy trì mặt bằng lãi suất cao lâu hơn giúp nâng đỡ đồng USD, nhưng nguy cơ tăng lãi suất sẽ không xảy ra, việc các nhà đầu tư quan tâm bây giờ là khi nào thì giảm lãi suất.
Theo các dự báo trong nước, Ngân hàng Nhà nước sẽ không giảm thêm lãi suất điều hành, mặt bằng lãi suất tiết kiệm cũng không tiếp tục giảm. Do đó, sẽ khó để xảy ra một đợt rút vốn lớn như năm 2023.
Như vậy, hoạt động bán ròng trong tháng 2 có thể chỉ là những giao dịch thông thường, nhất là khi thị trường đang có một nhịp tăng đáng chú ý với biên độ VN Index +5,7% từ đầu tháng 2 đến nay, khoảng +8,9% nếu so với cuối năm 2023. Nhưng thực tế, khối ngoại đã giải ngân mua ròng khá lớn trong tháng đầu năm nay./.
