Một số vấn đề dân tộc trong phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo an ninh, chính trị ở nước ta hiện nay

Việt Nam là quốc gia đa dân tộc. Theo báo cáo của Tổng cục thống kê năm 2019, Việt Nam có 54 dân tộc, trong đó dân tộc Kinh chiếm 85,3% (82,1 triệu người), các dân tộc thiểu số chiếm 14,7% dân số (14,1 triệu người). Các dân tộc thiểu số chủ yếu cư trú ở vùng Trung du và miền núi phía Bắc, vùng Tây Nguyên, Nam Trường Sơn và vùng cao duyên hải miền Trung và vùng Nam Bộ, chủ yếu ở Tây Nam Bộ.

Tôn giáo trong dân tộc thiểu số ở Việt Nam có sự gắn kết, tác động ở những mức độ khác nhau. Trên thực tế, tôn giáo tạo ra những nét riêng về đạo đức, văn hóa, lối sống của 1 số dân tộc thiểu số như người Khmer theo Phật giáo Nam tông, người Chăm theo đạo Bàlamôn và Hồi giáo. Riêng Công giáo và Tin lành có nguồn gốc từ phương Tây nhưng cùng với thời gian đã làm chuyển biến đời sống của dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên, người Hmông ở Tây Bắc theo hướng tiến bộ phù hợp với xã hội hiện đại.

Phát biểu tại hội thảo, TS. Phan Chí Hiếu - Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam cho biết, lý luận về dân tộc, nhất là quan hệ giữa các tộc người với cộng đồng quốc gia - dân tộc cũng như thực hiện chính sách dân tộc, chiến lược đại đoàn kết dân tộc của Đảng và Nhà nước ta dựa trên những nguyên tắc cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, thực tiễn và bài học kinh nghiệm trên thế giới. Các nội dung cốt lõi được xác định bao gồm: Đoàn kết toàn dân tộc là chiến lược của Cách mạng Việt Nam; các dân tộc bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng và giúp đỡ nhau cùng phát triển; giải quyết hài hòa quan hệ giữa các dân tộc, nghiêm cấm mọi hành vi kỳ thị, chia rẽ dân tộc.

Tuy nhiên, do sự đa dạng về thành phần, nguồn gốc lịch sử, ngôn ngữ, văn hóa, tín ngưỡng, tôn giáo…, theo TS. Phan Chí Hiếu, vấn đề dân tộc trên thế giới cũng như ở nước ta luôn vận động, phát triển với những nội dung, nội hàm mới, nhất là về ý thức tộc người, quyền và nghĩa vụ của các tộc người, quan hệ dân tộc trong cộng đồng quốc gia đa dân tộc, phong phú về tôn giáo, tín ngưỡng. Trong đó, có những vấn đề tiềm ẩn nguy cơ phức tạp ở một số tộc người, tại một số địa bàn, có thể tác động tới tình hình an ninh, chính trị, mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, hội nhập quốc tế của đất nước.

"Vì vậy, mục đích của hội thảo này nhằm tiếp tục đẩy mạnh nghiên cứu, phát triển lý luận và thực tiễn về tộc người, trong xây dựng, thực hiện chính sách dân tộc, chiến lược đại đoàn kết dân tộc và xây dựng cộng đồng quốc gia - dân tộc Việt Nam", TS. Phan Chí Hiếu nhấn mạnh.

Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm, chú trọng tới công tác dân tộc, chính sách đối với đồng bào dân tộc, coi đây là nhân tố quan trọng, có ý nghĩa then chốt trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Tư tưởng đoàn kết, đại đoàn kết toàn dân tộc được thể hiện nhất quán, xuyên suốt trong đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đảm bảo đáp ứng yêu cầu thực tiễn và tiến trình phát triển kinh tế xã hội, hội nhập quốc tế của đất nước. Nhờ đó, đồng bào các dân tộc ở nước ta đang ngày càng phát triển, đời sống vật chất, tinh thần tiếp tục được cải thiện.

Hội thảo cũng là dịp để các nhà quản lý, các chuyên gia, nhà khoa học, những người hoạt động thực tiễn cùng trao đổi, thảo luận, chia sẻ kinh nghiệm, đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả trong xây dựng, hoàn thiện chính sách dân tộc.

Hội thảo cũng góp phần nhận diện thực trạng một số vấn đề dân tộc ở nước ta hiện nay, nhất là ở vùng dân tộc thiểu số, vùng biên giới, ven biển và hải đảo. Đánh giá ảnh hưởng của các vấn đề dân tộc, phân tích làm rõ các yếu tố tác động và dự báo những xu hướng của các vấn đề dân tộc trong phát triển kinh tế xã hội và đảm bảo an ninh, chính trị ở nước ta.

Với gần 130 bài tham luận, các đại biểu đã tích cực tham gia ý kiến trên tinh thần cởi mở, thẳng thắn, chia sẻ những bài học kinh nghiệm, cách làm hay, trong đó có 1 số nội dung nổi bật như: Phát triển sinh kế tộc người ở cùng biên giới Việt Nam - Lào tại tỉnh Quảng Nam; Hạn chế của một số chính sách phòng chống thiên tai ở vùng dân tộc thiểu số nước ta; Mạng xã hội, tộc người ở Việt Nam và nhân học; Tôn giáo ở vùng dân tộc thiểu số - một số vấn đề cần quan tâm.../.