Số ca tái nhiễm Covid-19 tăng cao cho thấy khả năng miễn dịch suy giảm nhanh

Vào cuối tháng 6, Sanne De Jong (22 tuổi) – một điều dưỡng viên thực tập tại một bệnh viện ở Rotterdam, Hà Lan bị buồn nôn, khó thở, đau nhức các cơ và chảy nước mũi. Ban đầu cô nghĩ rằng đó có thể là những ảnh hưởng kéo dài do từng bị nhiễm Covid-19 vào hồi tháng 4.

Ngay khi các triệu chứng của cô trở nên nặng hơn như bị mất khứu giác, đau bụng và tiêu chảy, bác sĩ đề nghị cô đi xét nghiệm lại. Đến ngày 3/7. De Jong đã thông báo kết quả dương tính một lần nữa.

Các nhà khoa học đang đặc biệt quan tâm đến những trường hợp như trên, tuy vẫn còn khá hiếm nhưng đang có xu hướng gia tăng.

“Bạn đang đùa tôi à?” , Sanne de Jong – một điều dưỡng viên thực tập đã phải thốt lên khi cô được thông báo rằng cô bị tái nhiễm Covid-19 vào hồi tháng 7. (Ảnh: Sciencemag).

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng đã từng khẳng định, hiện tại chưa có bằng chứng cho thấy rằng một người khỏi bệnh Covid-19 và có kháng thể không bị nhiễm bệnh trở lại.

Derek Cummings, người nghiên cứu động lực học của bệnh truyền nhiễm tại Đại học Florida cho biết: “Các ca tái nhiễm đưa ra cho chúng ta một bài học về khả năng miễn dịch đối với vi-rút SARS-CoV-2 nói chung”.

Các nhà khoa học Hàn Quốc đã báo cáo ca tái nhiễm đầu tiên được nghi ngờ vào tháng 4, nhưng phải đến ngày 24/8, một trường hợp mới được chính thức xác nhận, đó là một người đàn ông 33 tuổi được điều trị tại bệnh viện Hồng Kông với một ca bệnh nhẹ vào tháng 3 và kết quả dương tính trở lại vào ngày 15/8 sau khi trở về từ một chuyến đi đến Tây Ban Nha. Kể từ đó, ít nhất 24 ca tái nhiễm khác đã được chính thức xác nhận, nhưng các nhà khoa học nói rằng đó vẫn là một con số thấp.

Để được tính là một trường hợp tái nhiễm, bệnh nhân phải có xét nghiệm phản ứng chuỗi polymerase dương tính (PCR) hai lần và ít nhất một tháng không có triệu chứng của bệnh.

Tuy nhiên, nhà vi-rút học Chantal Reusken thuộc Viện Y tế Công cộng và Môi trường Quốc gia Hà Lan (RIVM) giải thích rằng xét nghiệm lần hai cũng có thể cho kết quả dương tính vì bệnh nhân có dư lượng RNA vi-rút không tái tạo từ việc nhiễm trùng đường hô hấp trong lần đầu của họ. với hai loại vi rút cùng một lúc hoặc vì chúng đã ngăn chặn nhưng không bao giờ loại bỏ hoàn toàn vi-rút.

Ngay cả khi có nhiều phòng thí nghiệm hơn, nhưng chúng ta không có đủ thời gian và tiền bạc để giải quyết các trường hợp. Kết quả là, số lượng các ca tái nhiễm về mặt di truyền được chứng minh có mức độ thấp hơn số lượng các ca tái nhiễm đáng ngờ. Riêng Hà Lan có 50 trường hợp như vậy, Brazil có 95 ca, Thụy Điển có 150 ca, Mexico có 285 ca và Qatar ít nhất có 243 ca nhiễm.

Lần nhiễm trùng thứ hai của một bệnh nhân tại Hồng Kông nhẹ hơn lần đầu tiên, đó là điều mà các nhà miễn dịch học mong đợi, bởi vì lần nhiễm trùng đầu tiên thường tạo ra một số miễn dịch. Maria Elena Bottazzi – một nhà vi-rút học phân tử tại Đại học Y Baylor và Bệnh viện Nhi Texas, cho biết điều đó có thể giải thích tại sao các ca tái nhiễm vẫn còn tương đối hiếm.

Chúng có thể trở nên phổ biến hơn trong vài tháng tới nếu những trường hợp ban đầu bắt đầu mất khả năng miễn dịch. Nhà vi-rút học Lia van der Hoek tại Trung tâm Y tế Đại học Amsterdam gần đây cho rằng, Covid-19 có thể đi theo mô hình đó: “Tôi nghĩ chúng ta nên chuẩn bị tốt hơn cho làn sóng tái nhiễm trong những tháng tới”. Đó là “tin xấu cho những ai vẫn tin vào khả năng miễn dịch bầy đàn thông qua các bệnh lây nhiễm tự nhiên,” cô nói thêm, và là một dấu hiệu đáng lo ngại đối với vắc-xin.

Mặc dù về cơ bản, các kháng thể có thể mất đi trong vòng vài tháng, đặc biệt là ở những bệnh nhân mắc bệnh nhẹ.

Và có thông tin rằng những người mắc Covid-19 nghiêm trọng có phản ứng mạnh nhất, giống như trong hai bệnh nghiêm trọng khác ở người do Covid-19 gây ra, hội chứng hô hấp cấp tính nghiêm trọng (SARS) và hội chứng hô hấp Trung Đông. Cả hai đều kích hoạt mức kháng thể cao kéo dài đến 2 năm và phản ứng của tế bào T với SARS có thể được phát hiện lâu hơn.

Antonio Bertoletti, một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Đại học Quốc gia Singapore, cho biết: “Tôi hy vọng rằng hầu hết các trường hợp tái nhiễm sẽ không có triệu chứng, bởi càng ngày bạn sẽ càng tăng cường và đào tạo được hệ thống miễn dịch của mình”. Anh còn nói rằng việc tái nhiễm thậm chí có thể là một điều tốt.

Không phải tất cả các ca tái nhiễm được thấy cho đến nay đều nhẹ hơn. Luciana Ribeiro, một bác sĩ phẫu thuật ở Rio de Janeiro, trong lần tái nhiễm Covid-19, mọi chuyện còn tồi tệ hơn nhiều. Cô bị nhiễm Covid-19 lần đầu tiên từ một đồng nghiệp vào hồi tháng 3, các triệu chứng phát triển nhẹ và sau đó đã có kết quả xét nghiệm âm tính. Ba tháng sau, Ribeiro lại có các triệu chứng như không còn ngửi thấy mùi đồ ăn, nhưng cô ấy không đi xét nghiệm ngay vì nghĩ rằng mình đã được miễn dịch. Khi cảm thấy mệt mỏi nhiều hơn, cô ấy đã yêu cầu chụp cắt lớp vi tính và đã cho kết quả dương tính.

Ribeiro cho rằng cô đã bị tái nhiễm bởi một bệnh nhân trong phòng chăm sóc đặc biệt, và lần này có thể tồi tệ hơn vì các bình xịt chứa đầy vi rút được tạo ra trong một thủ thuật y tế đã xâm nhập vào phổi của cô. Nhưng cô ấy cũng có một giả thuyết khác: “Hoặc vi rút đã trở nên độc hại hơn trong thời gian chờ đợi”.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) từng khẳng định, hiện tại chưa có bằng chứng cho thấy rằng một người khỏi bệnh Covid-19 và có kháng thể không bị nhiễm bệnh trở lại. (Ảnh: Internet).

Cho đến nay, không có bằng chứng nào tồn tại cho thấy các đột biến có thể làm cho vi-rút gây bệnh nhiều hơn hoặc có thể giúp vi-rút tránh được khả năng miễn dịch. Nhưng một bản in trước gần đây của một nhóm tại Trung tâm Y tế Thụy Điển ở Seattle cho thấy đã từng tồn tại một nghiên cứu về vấn đề này.

Nhóm nghiên cứu mô tả một người đã bị nhiễm vào tháng 3 và tái nhiễm 4 tháng sau đó. Loại vi-rút thứ hai có một đột biến ở châu Âu gây ra một chút thay đổi trong protein của vi-rút, giúp nó đột nhập vào tế bào người. Mặc dù các triệu chứng nhẹ hơn ở lần thứ hai, các thí nghiệm trung hòa cho thấy các kháng thể do vi-rút đầu tiên tạo ra không hoạt động tốt để chống lại vi rút trong lần thứ hai. Các tác giả lưu ý: “điều này có thể có ý nghĩa quan trọng đối với sự thành công của các chương trình vắc-xin”.

Các nhà khoa học lo lắng về một kịch bản khác có thể khiến đợt tái nhiễm trở nên tồi tệ hơn: bệnh mạnh hơn, trong đó phản ứng miễn dịch kém hiệu quả đối với đợt nhiễm trùng thứ nhất làm trầm trọng thêm tình trạng trong lần thứ hai. Ví dụ, với bệnh sốt xuất huyết, các kháng thể chống lại nhiễm trùng ban đầu thực sự có thể giúp vi-rút sốt xuất huyết thuộc loại huyết thanh khác xâm nhập vào tế bào, dẫn đến nhiễm trùng trong lần hai nghiêm trọng hơn và đôi khi gây tử vong. Trong một số bệnh khác, lần nhiễm trùng đầu tiên kích hoạt các kháng thể và tế bào T không tập trung, không hiệu quả, cản trở phản ứng hiệu quả hơn ở lần thứ hai.

Một bản in gần đây do các nhà nghiên cứu Trung Quốc công bố cho thấy những bệnh nhân bị nhiễm Covid-19 lần đầu rất nặng có thể do kháng thể không hiệu quả, điều này có thể khiến họ dễ bị tái nhiễm trùng nặng.

Cả hai mẫu vi rút của De Jong đều được xác định theo trình tự trong phòng thí nghiệm của Reusken, với một kết quả đáng ngạc nhiên: Các trình tự không giống nhau, nhưng cho thấy kết quả giống nhau đến mức nhà vi rút học RIVM Harry Vennema nói rằng cô ấy có thể đã không loại bỏ vi rút vào tháng 4 và nó bắt đầu tái tạo trong tháng 6. De Jong nói: “Tôi đã rất căng thẳng sau lần nhiễm đầu tiên vì bà tôi mất. Có lẽ điều đó đã ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch của tôi”.

Điều đó làm cho trường hợp của cô ấy khác với một trường hợp tái nhiễm thực sự – mặc dù Vennema nói rằng có lẽ chúng nên được coi là tương tự nhau, bởi vì trong cả hai trường hợp, hệ thống miễn dịch đều không đạt được phản ứng bảo vệ. Phòng thí nghiệm của ông đã tìm thấy ít nhất một trường hợp tương tự, cho thấy một số trường hợp tái nhiễm chưa được xác nhận thực sự có thể là sự “hồi sinh” của vi rút ban đầu.

Stanley Perlman thuộc Đại học Iowa cho biết các chủng vi rút khác cũng có thể gây nhiễm trùng dai dẳng. Năm 2009, nhóm của ông đã chỉ ra rằng chuột nhiễm Covid-19 có thể gây viêm não và tồn tại trong cơ thể, liên tục kích hoạt các phản ứng miễn dịch, ngay cả khi nó không tái tạo. Và trong một bản in trước được đăng vào ngày 5/11, một nhóm các nhà khoa học Mỹ cho thấy SARS-CoV-2 có thể tồn tại trong nhiều tháng bên trong ruột. Họ cho rằng việc nhiễm trùng dai dẳng có thể giúp giải thích các triệu chứng đặc biệt kéo dài ảnh hưởng đến một số người sống sót sau Covid-19.

De Jong đang gặp một số triệu chứng đó. Mặc dù cô ấy đã xét nghiệm âm tính vào tháng 9 và có lượng kháng thể trung hòa cao, cho thấy việc được chăm sóc khá tốt trong một vài tháng, nhưng cô vẫn gặp các triệu chứng về đường tiêu hóa, cảm thấy mệt mỏi và suy giảm nhận thức. De Jong cho biết câu chuyện của cô ấy là một lời cảnh báo cho những người đã nhiễm Covid-19 và nghĩ rằng họ sẽ không bị mắc lại nữa.

Cô nói: “Xin hãy thận trọng. Bạn có thể bị tái nhiễm bất cứ khi nào”.

MINH HẠ