Tháo gỡ nguy cơ “thẻ đỏ” từ khai thác IUU

Năm 2019 xảy ra 138 vụ/220 tàu cá Việt Nam bị nước ngoài bắt giữ, xử lý, Việt Nam đứng trước nguy cơ cảnh báo “thẻ đỏ” từ EU.

Việt Nam và nguy cơ “thẻ đỏ” từ EC

Theo Uỷ ban châu Âu (EC), hoạt động đánh bắt cá IUU (khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định) là mối đe dọa lớn nhất đến việc duy trì, bảo tồn các nguồn lợi thuỷ sản và đa dạng sinh thái biển, gây ra những tác động nghiêm trọng về môi trường cũng như kinh tế – xã hội trên phạm vi toàn thế giới. Ước tính, hoạt động đánh bắt cá IUU chiếm tới 19% tổng sản lượng cá đánh bắt trên thế giới hàng năm. Phần lớn các hoạt động đánh bắt cá IUU diễn ra ở các nước đang phát triển.

Việt Nam là một trong số những quốc gia rơi vào tình trạng cảnh cáo “thẻ vàng” từ EC và đang đứng trước tình trạng nâng lên cảnh báo “thẻ đỏ”, khi tình trạng tàu cá Việt Nam vi phạm vùng biển nước ngoài và khai thác trái phép chưa có dấu hiệu giảm.

Đại diện Tổng cục Thủy sản, ông Nguyễn Quang Hùng cho biết, nếu đoàn kiểm tra lần thứ ba vẫn phát hiện Việt Nam chưa khắc phục được những khuyến nghị trước đó thì nguy cơ rất lớn, “thẻ vàng” sẽ chuyển thành “thẻ đỏ”. Hệ lụy chắc chắn không nhỏ, bởi chỉ mới “dính thẻ vàng” mà xuất khẩu thủy sản Việt Nam sang thị trường châu Âu đã giảm sút đáng kể. Chỉ 2 năm sau cảnh báo của EC, xuất khẩu hải sản Việt Nam sang thị trường EU đã giảm 6,5%. Từ vị trí thứ 2 trong các thị trường nhập khẩu hải sản Việt Nam, EU đã tụt xuống đứng vị trí thứ 5 và tỷ trọng sụt giảm từ 18% xuống còn 13%

Để không nhận “thẻ đỏ”, tiến tới gỡ “thẻ vàng”, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Nguyễn Xuân Cường đề nghị: Các địa phương chuẩn bị chu đáo, hiệu quả kế hoạch và nội dung làm việc với Đoàn Thanh tra của EC lần thứ ba. Ngăn chặn, xử lý kịp thời, có hiệu quả tàu cá vi phạm hoặc có dấu hiệu vi phạm khai thác IUU. Đặc biệt, ngăn chặn, chấm dứt tình trạng tàu cá Việt Nam vi phạm khai thác hải sản ở vùng biển nước ngoài. Tập trung khắc phục các tồn tại trong công tác kiểm soát tàu cá ra – vào cảng, đảm bảo kiểm soát 100% sản lượng cập bến tại các cảng cá chỉ định. Thu hồi 100% nhật ký khai thác của các tàu cá cập cảng, truy xuất nguồn gốc thủy sản xuất sang thị trường EU.

Kiên Giang – Cà Mau chung tay đấu tranh chống khai thác IUU

Nhằm góp phần khắc phục cảnh báo “thẻ vàng” IUU của Ủy ban châu Âu đối với thủy sản Việt Nam, mới đây, tỉnh Kiên Giang và Cà Mau đã phối hợp, tổ chức thực hiện tuần tra chung chống khai thác IUU.

Lãnh đạo tỉnh Kiên Giang và Cà Mau cùng ký kế hoạch phối hợp tổ chức thực hiện tuần tra chung trên biển chống khai thác IUU.

Ông Quảng Trọng Thao, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Kiên Giang cho biết, mục đích phối hợp, tổ chức tuần tra chung trên biển là ngăn chặn, giảm thiểu và loại bỏ hoạt động khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định của tổ chức, cá nhân tại vùng biển Kiên Giang và Cà Mau. Nhằm phát triển nghề cá có trách nhiệm, khai thác một cách có hiệu quả, bền vững nguồn lợi thủy sản, góp phần đảm bảo an ninh, trật tự trên vùng biển giữa hai tỉnh. Tăng cường sự phối hợp chặt chẽ giữa lực lượng của cả hai và tạo điều kiện trao đổi, học tập kinh nghiệm trong công tác chống khai thác IUU.

Theo kế hoạch này, các sở, ngành của Kiên Giang và Cà Mau tập trung chỉ đạo quyết liệt trong việc chống khai thác IUU. Đặc biệt, chấm dứt tình trạng tàu cá, ngư dân của hai tỉnh khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài, nhằm thực hiện mục tiêu phát triển nghề cá hiệu quả, bền vững. Thực hiện nghiêm các giải pháp cấp bách để khắc phục cảnh báo của Ủy ban châu Âu về chống khai thác IUU một cách hiệu quả. Nâng cao ý thức chấp hành pháp luật về chống khai thác IUU đối với chủ tàu, thuyền trưởng, ngư dân, chủ cơ sở dịch vụ hậu cần khai thác thủy sản.

Lực lượng chức năng của hai bên sẽ phối hợp xử lý nghiêm các trường hợp tổ chức, cá nhân vi phạm về khai thác IUU tại vùng biển Kiên Giang và Cà Mau; tổ chức đưa tàu cá, ngư dân ra nước ngoài hoặc môi giới chuộc tàu cá, ngư dân bị nước ngoài bắt giữ về nước trái phép… tiến tới chấm dứt tình trạng tàu cá, ngư dân của hai tỉnh khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài.

Ông Lê Văn Sử, Phó chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau cho rằng: Ngoài các nội dung đã ký kết phối hợp, trong quá trình thực hiện, hai tỉnh cần đặt trọng tâm trong công tác quản lý tàu cá, tàu không đăng ký, đăng kiểm; đăng kiểm trễ hẹn hoặc không lắp đặt thiết bị hành trình và đảm bảo an ninh trật tự trên biển… Nếu lực lượng giữa hai tỉnh không hỗ trợ xử lý vấn đề trên, sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong công tác quản lý cũng như chống khai thác IUU.

Thống nhất với các đề xuất của tỉnh Cà Mau, ông Đỗ Thanh Bình, Chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang yêu cầu: Từ tháng 7 đến hết năm 2020, lực lượng chức năng của hai tỉnh Kiên Giang và Ca Mau sẽ phối hợp tuần tra chung trên biển. Bên cạnh đó, hỗ trợ, giúp đỡ, tạo điều kiện tốt nhất cho ngư dân trong hoạt động khai thác thủy sản. Trong quá trình thực hiện, Ban chỉ đạo hai tỉnh thường xuyên trao đổi, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc và đề xuất thêm các giải pháp nhằm thực hiện quyết liệt hơn 4 nhóm khuyến nghị của Ủy ban Châu Âu về chống khai thác IUU, với mục tiêu cuối cùng là gỡ “thẻ vàng” của Ủy ban Châu Âu.

Chống khai thác bất hợp pháp IUU là nhiệm vụ chung, quan trọng của cả nước cùng thực hiện, sớm tháo gỡ “thẻ vàng” cho ngành thủy sản Việt Nam. Để hoàn thành nhiệm vụ, cần sự chung tay quyết liệt và thực hiện đồng bộ các giải pháp của các cơ quan chức năng, từ Trung ương tới địa phương, cũng như sự đồng tình ủng hộ và tự giác chấp hành của các doanh nghiệp thủy sản và ngư dân trên cả nước.

MỸ HUYỀN