Đẩy mạnh thị trường, sớm hình thành sàn giao dịch công nghệ

6 giải pháp phát triển khoa học, công nghệ

Trả lời chất vấn tại Quốc hội, sáng 8/11, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, đào tạo nhân lực chất lượng cao gắn với phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, là yếu tố quyết định phát triển nhanh và bền vững của đất nước. Tuy nhiên, hiện cơ cấu, trình độ nhân lực chất lượng cao chưa đáp ứng yêu cầu, đặc biệt là đối với các ngành, lĩnh vực mới. Hoạt động đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp chưa nhiều.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn ngày 8/11. Ảnh: Quốc hội.

Nguyên nhân chủ yếu là một số quy định pháp luật, cơ chế, chính sách liên quan có nội dung chưa phù hợp với yêu cầu thực tiễn; đầu tư từ ngân sách nhà nước, đầu tư của doanh nghiệp cho đào tạo nhân lực chất lượng cao và khoa học công nghệ còn dàn trải, kém hiệu quả. Cơ chế, chính sách chưa đủ mạnh để khuyến khích phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp, nhất là về thuế, tín dụng, nhân lực, hạ tầng. Công tác quản lý Nhà nước còn bất cập.

Đây là yếu tố có ý nghĩa quyết định đến phát triển nhanh và bền vững, được Đảng, Nhà nước xác định là một trong ba khâu đột phá chiến lược, là quốc sách hàng đầu và đã đạt được những kết quả tích cực.

Trong Nghị quyết về hoạt động chất vấn tại kỳ họp thứ 5 hồi tháng 6, một trong những nhiệm vụ được Quốc hội đặt ra cho Chính phủ, Thủ tướng, bộ ngành là tháo gỡ rào cản trong chính sách, pháp luật về kinh tế, tài chính, đầu tư, đấu thầu với pháp luật khoa học và công nghệ theo hướng phù hợp với cơ chế thị trường, tôn trọng đặc thù của lao động sáng tạo.

Rủi ro, độ trễ trong nghiên cứu khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo cần được chấp nhận theo thông lệ và chuẩn mực quốc tế, bảo đảm công khai, minh bạch. Chính phủ và các bộ ngành cũng phải nghiên cứu xây dựng cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội để khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo thực sự là đột phá chiến lược, tạo bứt phá nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế.

Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt cũng nhiều lần nhấn mạnh bản chất của nghiên cứu là tìm cái mới, có thể thành công, thất bại hoặc thành công sớm hay muộn. "Các đề tài đều có rủi ro, độ trễ, đôi khi không phải đề tài nào cũng có kết quả, nhất là trong công tác chuyển giao, thương mại hóa", Bộ trưởng nói.

Thời gian tới, Chính phủ chỉ đạo tiếp tục triển khai đồng bộ, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp:

(1) Rà soát, hoàn thiện cơ chế, chính sách tạo đột phá phát triển nhân lực chất lượng cao, thu hút, trọng dụng nhân tài, nhất là đội ngũ chuyên gia, nhà khoa học, lao động trình độ cao cả trong và ngoài nước.

(2) Ưu tiên bố trí nguồn lực đào tạo nhân lực chất lượng cao cho các ngành, lĩnh vực mới nổi (như chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo, chíp bán dẫn, chuyển đổi năng lượng sạch, hydrogen...).

(3) Thực hiện đồng bộ các giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo, dạy nghề đáp ứng yêu cầu thị trường lao động và KHCN.

(4) Xây dựng cơ chế đặc thù chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu khoa học; nâng cao hiệu quả hoạt động của các quỹ phát triển KHCN.

(5) Phát triển mạnh thị trường KHCN hiệu quả, hội nhập, bền vững; khẩn trương hình thành các sàn giao dịch công nghệ; có chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào KHCN.

(6) Đẩy mạnh phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; phát huy hiệu quả Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC)…