 Thăng trầm Đoàn Nguyên Đức |
 Kỳ 2: Cây cao su và “cơn sóng thần” của thị trường |
Năm 2012, doanh nhân Đoàn Nguyên Đức gây chú ý dư luận khi quyết định đầu tư 100 triệu USD khởi công xây dựng Cụm công nghiệp Mía đường Attapeu (Lào). Cụm khu công nghiệp khép kín này đặt ngay tại nông trường mía bao gồm một máy tinh luyện đường công suất 120 ngàn tấn/năm, một nhà máy nhiệt điện 30 megawatt và một nhà máy sản xuất ethanol.
Để có nguyên liệu cho nhà máy đường, HAGL dự kiến phát triển vùng nguyên liệu rộng 6.000 ha trong năm đầu tiên và nâng dần lên trong những năm tiếp theo.
Trước đó, HAGL đã đầu tư trồng thử nghiệm và trồng đại trà một diện tích mía đường lớn. Riêng trong vụ mùa 2012, HAGL trồng được 5.530 ha mía. Đồng thời, tập đoàn đã xây dựng xong nhà máy sản xuất đường với công suất 7.000 tấn mía/ngày và nhà máy nhiệt điện chạy bằng bã mía với công suất 30 MW. Lứa mía đầu tiên được thu hoạch và nhà máy bắt đầu vận hành trong tháng 1/2013.
Kế hoạch nuôi bò của Bầu Đức xuất phát từ lời tư vấn, gợi ý của các nhà đầu tư, chuyên gia nước ngoài khi đến thăm dự án của tập đoàn này. Theo các chuyên gia, thức ăn cho trâu bò chiếm tới 70% chi phí vốn, trong khi HAGL luôn có sẵn nguồn bã cọ dầu, mật rỉ từ nhà máy đường (chưa kể hàng trăm nghìn tấn hạt bắp, thân bắp phụ phẩm). Việc trồng cỏ phục vụ cho chăn nuôi cũng không là vấn đề, bởi các khu đất của HAGL đều gần các dòng sông, tưới tiêu thuận lợi.
Từ cách tư duy đó, doanh nhân Đoàn Nguyên Đức từng tuyên bố, nuôi bò kỹ thuật cao chắc chắn cho lợi nhuận khủng. Tại Đại hội cổ đông thường niên 2015 của Hoàng Anh Gia Lai Group, Bầu Đức tiết lộ với nhà đầu tư, từ năm 2015 trở đi, việc kinh doanh bò thịt sẽ chiếm phần lớn doanh thu của tập đoàn.
Nói là làm, HAGL công bố dự án nuôi bò công nghệ cao với tổng vốn khoảng 6.300 tỷ đồng. Dự kiến tổng số lượng đàn bò “khủng” lên đến hàng trăm nghìn con khiến dư luận không khỏi ngỡ ngàng bởi quy mô quá lớn. Đây là giai đoạn bò Úc được một số doanh nghiệp nhập về vỗ béo bán ra thị trường như một lĩnh vực kinh doanh mới đầy tiềm năng.
Doanh nhân Đoàn Nguyên Đức khẳng định, đến cuối năm 2015, quy mô đàn bò có thể lên tới hơn 100.000 con và năm 2016 sẽ đạt mức 300.000 con. Ông đặt mục tiêu doanh thu thuần năm 2015 đạt 5.347 tỷ đồng, trong đó riêng đàn bò là 2.475 tỷ đồng.
Quả thật thành công đã đến với Bầu Đức. Kết quả kinh doanh năm 2015 cho thấy, doanh thu bán bò đạt 2.542 tỷ đồng, lợi nhuận gộp đạt 743 tỷ đồng và tỷ suất lợi nhuận gộp đạt 29%. Năm 2016, HAGL xuất bán được nhiều bò nhất, với số lượng 122.740 con, mang lại doanh thu 3.465 tỷ đồng, lợi nhuận gộp đạt 440 tỷ đồng và tỷ lệ lợi nhuận gộp đạt 13%.
Mảng mía đường cũng đã dần chiếm tỷ trọng cao trong cơ cấu doanh thu của Tập đoàn. Cụ thể, doanh thu ngành mía đường năm 2015 của HAGL đạt 871 tỷ đồng (chiếm tỷ trọng 14%), chỉ sau ngành nuôi bò (chiếm 41%) và xây dựng (chiếm 17%) trong cơ cấu doanh thu…
Thế nhưng, tất cả những đồng tiền ấy đều là vốn vay ngân hàng. Nói là lãi đấy nhưng muốn thu hồi vốn đầu tư và có lãi thật sự thì lại phải đầu tư đến nơi đến chốn và không chỉ ngắn hạn. Cùng với đó, những sai lầm về quản trị dòng tiền chiến lược, lấy nguồn vốn ngắn hạn để đầu tư dài hạn đã khiến Đoàn Nguyên Đức chìm trong những khoản nợ nần khổng lồ dường như không lối thoát. Các cụ xưa nói “buôn tài không bằng dài vốn” là vậy!
Theo ghi nhận, tính đến 30/6/2016, HAGL có khoản nợ phải trả lên tới 32.995 tỷ đồng, trong đó nợ vay là 26.683 tỷ đồng, mặc dù đã giảm được 416 tỷ đồng so với cuối 2015. Vì thế, những khoản lợi nhuận mấy trăm tỷ đồng mỗi năm từ kinh doanh mía đường và bò thịt kia đối với HAGL tựa như muối bỏ biển, không đủ trả tiền lãi vay chứ chưa nói đến hoàn vốn và tái sản xuất mở rộng.
Không có tiền tiếp tục đầu tư theo mong muốn, trước sức ép trả nợ, HAGL bắt buộc phải bán dự án mía đường cho Tập đoàn TTC. Còn việc nuôi bò cũng giảm dần và đến năm 2018 thì không còn được nhắc trong kế hoạch hằng năm của HAGL…
Trong cuộc họp cổ đông năm 2018, Bầu Đức cho hay, HAGL sẽ dồn toàn lực cho lĩnh vực trái cây, vì đây là ngành tạo thanh khoản lớn và xoay vòng vốn rất nhanh. Chủ tịch HAGL tuyên bố cắt giảm quy mô đàn bò gần 250.000 con xuống còn 13.000 con…
Đến đây, ta lại nhớ đến lá tử vi liên quan đến tuổi Nhâm Dần của Bầu Đức: Những người sinh năm 1962 thuộc mệnh Kim Bạch Kim (tức là vàng pha bạc). Đa phần những người thuộc cung hoàng đạo này là người kiên trì và can đảm, luôn sẵn sàng đối mặt với nhiều khó khăn, thử thách trong cuộc sống.
Họ thường là những người có tính cách mạnh mẽ, dũng cảm, thích mạo hiểm, khá thông minh và khéo léo trong cách ứng xử hàng ngày. Do đó, họ thường được yêu mến trong công việc, có danh tiếng và sự giàu có. Đặc biệt còn là người có nhân phẩm và địa vị xã hội lớn…
Chính vì vậy, chúng ta hãy tiếp tục dõi theo sự nghiệp của doanh nhân Đoàn Nguyên Đức tương lai sẽ như thế nào?
Kỳ sau: Câu chuyện thế nào là “giàu vì bạn…”
Theo Nhà báo Nguyễn Hoàng Linh/Tạp chí Xây dựng
