Đất nông nghiệp là loại đất được Nhà nước giao cho người dân để phục vụ nhu cầu sản xuất nông nghiệp, bao gồm trồng trọt, chăn nuôi, trồng rừng,.. Là tư liệu sản xuất chủ yếu, vừa là tài liệu lao động vừa là đối tượng lao động, đặc biệt không thể thay thế của ngành nông - lâm nghiệp.

Theo Luật Đất đai năm 2013, Nhóm đất nông nghiệp bao gồm các loại đất sau đây: Đất trồng cây hàng năm gồm đất trồng lúa và đất trồng cây hàng năm khác; Đất trồng cây lâu năm; Đất rừng sản xuất; Đất rừng phòng hộ; Đất rừng đặc dụng; Đất nuôi trồng thủy sản; Đất làm muối;

Trong đó, đất trồng lúa được Chính phủ ban hành những quy định bảo vệ nghiêm ngặt, hạn chế tối đa việc chuyển đất trồng lúa sang sử dụng vào mục đích khác, mục tiêu đảm bảo an ninh lương thực quốc gia. Người sử dụng đất trồng lúa có trách nhiệm bảo vệ, làm tăng độ màu mỡ của đất, không được chuyển sang sử dụng vào mục đích khác nếu chưa được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép.

Để nâng cao vai trò lãnh đạo quản lý nhà nước của các cấp chính quyền cơ sở, ngày 12/09/2019, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Vĩnh Phúc đã ra Chỉ thị số 32 về tăng cường công tác phòng ngừa, ngăn chặn và xử lý vi phạm pháp luật về đất đai trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc. Nội dung cốt lõi trong đó xác định việc chủ động phòng ngừa xử lý vi phạm đất đai là nhiệm vụ quan trọng. Yêu cầu các cấp ủy, chính quyền phải quyết tâm, tập trung giải quyết với phương châm kiên quyết, chặt chẽ, có hiệu quả rõ rệt…

Tạp chí điện tử Kinh doanh và Phát triển xây dựng chuyên đề: “Quản lý đất đai trong phát triển kinh tế địa phương: Góc nhìn từ công tác quản lý Nhà nước ở huyện Tam Dương”, khảo sát thực tiễn tại xã Vân Hội.

Tại xã Vân Hội, huyện Tam Dương (Vĩnh Phúc) trong nhiều năm trở lại đây, chính quyền địa phương đã có sự vào cuộc quyết liệt, nhằm tuyên truyền phổ biến pháp luật về đất đai, nhằm nâng cao nhận thức cho người dân về quyền và nghĩa vụ trong việc quản lý, sử dụng đất đai, đặc biệt là đất nông nghiệp, đất trồng lúa.

Thực trạng vi phạm đất đai trước năm 2014 của xã Vân Hội đã thống kê vẫn còn nhiều hộ dân vi phạm sử dụng trái quy định đất đai, sử dụng sai mục đích đất nông nghiệp. Tất cả các trường hợp trên đã được UBND xã Vân Hội thống kê và đưa vào kế hoạch xử lý vi phạm về đất đai trong những năm tới. Đồng thời, tuyên truyền vận động các hộ dân vi phạm trước năm 2014 tự tháo dỡ công trình vi phạm. Đến nay, đã có nhiều hộ dân vi phạm chủ động khắc phục hậu quả, trả lại mặt bằng đất nông nghiệp theo quy định.

Thực trạng quản lý đất đai tại xã Vân Hội huyện Tam Dương (Vĩnh Phúc) còn nhiều bất cập

Ông Nguyễn Trọng Nghĩa, Chủ tịch UBND xã Vân Hội cho biết, những vị trí công trình, thửa đất xây dựng trái phép trước năm 2014 phần lớn là các hộ chuyển đổi đất trồng lúa sang trồng cây ăn quả, ngắn ngày, và một số nhà xưởng quy mô nhỏ. UBND xã đã tiến hành lập biên bản, giao cho công an xã, các ban ngành đoàn thể địa phương, thôn dân cư vận động tuyên truyền tự tháo dỡ, tránh trường hợp phải tiến hành cưỡng chế vi phạm. Nhiều năm qua, trên địa bàn xã Vân Hội không còn tình trạng lấn chiếm, sử dụng sai mục đích đất nông nghiệp. Bởi những trường hợp manh nha đã bị xử lý ngay từ đầu.

Khi các hộ dân có ý định chuyển đổi đất nông nghiệp khi chưa được phép, nếu bị ngăn chặn ngay từ đầu sẽ làm cho các hộ dân khác không còn ý định xây dựng trái phép, chuyển đổi mục đích đất nông nghiệp, đất trồng lúa sang các loại đất khác. Điều đó, giúp cho công tác quản lý đất đai của địa phương đạt được những hiệu quả tích cực.

Để thực hiện tốt công tác quản lý đất đai, UBND xã Vân Hội đã triển khai đồng bộ các chỉ đạo của cơ quan cấp trên, như Quyết định số 1695/QĐ-UBND ngày 11/7/2019 của UBND tỉnh Vĩnh Phúc về việc Ban hành Đề án phòng ngừa, ngăn chặn, chống lấn chiếm và xử lý vi phạm pháp luật về đất đai trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc.

Kế hoạch số 54/KH-UBND ngày 16/3/2020 của UBND tỉnh Vĩnh Phúc; Kế hoạch 21/KH-UBND ngày 30/01/2023 về xử lý vi phạm về sử dụng đất đai năm 2023 trên địa bàn huyện Tam Dương.

Với nhiều ngày nghiên cứu, tìm hiểu, đối chiếu thực tiễn quản lý đất đai trên địa bàn xã Vân Hội, huyện Tam Dương với các quy định của pháp luật về đất đai, Tòa soạn Tạp chí điện tử Kinh doanh và Phát triển nhận thấy sự vào cuộc của các cơ quan chức năng, chính quyền địa phương. Đồng thời, nhận thức của người dân trên địa bàn xã Vân Hội về hoạt động sử dụng đất đai đúng quy định đã được nâng cao. Trong thời gian tới, kiến nghị UBND xã Vân Hội tiếp tục thực hiện tốt các chỉ đạo của Tỉnh Vĩnh Phúc, UBND huyện Tam Dương về quản lý, xử lý vi phạm về đất đai, giải quyết những tồn đọng vi phạm đất đai trên địa bàn, để mỗi người dân đều chấp hành đúng quy định pháp luật về đất đai một cách nghiêm minh, góp phần ổn định xã hội, phát triển kinh tế địa phương.