Đã qua giai đoạn tiêu cực nhất, thị trường chứng khoán được kỳ vọng sớm hồi phục

Ảnh minh họa.

Những yếu tố từng đè nặng thị trường

Chuyên gia phân tích của VinaCapital trong báo cáo mới đây đã cho biết, từ giữa tháng 9 đến cuối tháng 10, chứng khoán Việt Nam ghi nhận mức giảm 16% và bị bán tháo do sự kết hợp các yếu tố trong và ngoài nước. Các yếu tố kể trên bao gồm lo ngại tăng lãi suất khi tỷ giá USD lên cao, biến động cổ phiếu Vingroup và Vinhomes liên quan trái phiếu chuyển đổi, các lệnh bán giải chấp của nhiều công ty chứng khoán, tin đồn về việc kiểm soát một số nguồn cho vay ký quỹ (margin) không chính thức và lợi nhuận doanh nghiệp trong quý III không như kỳ vọng.

Theo ông Michael Kokalari - Giám đốc phòng Phân tích kinh tế vĩ mô và Nghiên cứu thị trường VinaCapital, lý do của việc cổ phiếu bị bán tháo dẫn đến mức giảm như trên có thể kể đến từ sự mất giá của VND làm dấy lên mối lo ngại rằng Ngân hàng Nhà nước Việt Nam sẽ thắt chặt chính sách tiền tệ để ứng phó với sự mất giá, đồng thời cũng thúc đẩy các nhà đầu tư nước ngoài bán ra.

Thêm vào đó, lệnh bán giải chấp của các công ty chứng khoán, cộng với tin đồn về việc kiểm soát một số nguồn cho vay ký quỹ không chính thức dường như đã thúc đẩy việc cổ phiếu bị bán tháo trong ngày 17/10.

Ngoài những yếu tố cụ thể trên, lãi suất trái phiếu Chính phủ Mỹ kỳ hạn 10 năm tăng 60 điểm cơ bản từ giữa tháng 9 đến cuối tháng 10 và các vấn đề địa chính trị cũng tạo sức ép lên TTCK của các thị trường mới nổi (Chỉ số MSCI-EM giảm 5% kể từ giữa tháng 9 tới cuối tháng 10).

Tuy nhiên, chỉ số VN-Index sụt giảm đáng kể so với các nước trong thị trường mới nổi cho thấy rằng những lo ngại về Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và VIC/VHM đã dẫn đến đợt bán tháo. Hơn nữa, đánh giá chung về lợi nhuận quý III/2023 không mấy khả quan cũng đã ảnh hưởng đến tâm lý của nhà đầu tư.

Thị trường chứng khoán đang có nhiều dấu hiệu vượt qua giai đoạn khó khăn, hướng tới sự phục hồi trong thời gian tới. Ảnh minh họa.

Những tín hiệu phục hồi

Tuy vậy, thực tế thị trường đã khác nhiều so với dự đoán của nhà đầu tư. Ngân hàng Nhà nước không có động thái tăng lãi suất trong bối cảnh tỷ giá USD giữ được sự ổn định. Đà tăng của đồng đô la có vẻ đang chững lại, kể từ khi các chỉ số ISM/PMI ở mức thấp vào tuần trước. Các chuyên gia của VinaCapital tin rằng Ngân hàng Nhà nước sẽ giữ nguyên mức lãi suất trong những tháng tới.

Theo VinaCapital, điểm mấu chốt là tất cả các yếu tố tiêu cực nhất lúc này đã hoặc đang giảm bớt và triển vọng hồi phục của thị trường chứng khoán Việt Nam trong những tháng tới được hỗ trợ bởi tăng trưởng lợi nhuận phục hồi, nền kinh tế phục hồi và định giá rẻ của thị trường.

VinaCapital kỳ vọng tăng trưởng lợi nhuận EPS (thu nhập trên mỗi cổ phiếu) sẽ phục hồi 35% so với cùng kỳ trong quý IV/2023 và tăng 20% trong năm 2024, phần lớn do đợt suy giảm của nền kinh tế Việt Nam vào đầu năm nay rõ ràng đã kết thúc.

"Bằng chứng là tốc độ tăng trưởng GDP phục hồi từ mức 3,3% so với cùng kỳ trong quý I/2023, lên 4,1% trong quý II và 5,3% trong quý III. Yếu tố chính đè nặng lên nền kinh tế Việt Nam là xuất khẩu sang Mỹ chậm lại, nhưng dữ liệu trong tháng 10 đã xác nhận những khẳng định gần đây của chúng tôi rằng hoạt động sản xuất và xuất khẩu của Việt Nam hiện đang phục hồi, củng cố kỳ vọng rằng tăng trưởng GDP sẽ phục hồi trở lại đến mức 6,5% vào năm tới", chuyên gia của VinaCapital phân tích.

Theo VinaCapital, mặc dù những dấu hiệu rõ ràng rằng nền kinh tế đang phục hồi, mức định giá của VN-Index dựa trên P/E (hệ số giá trên lợi nhuận một cổ phiếu) và P/B (hệ số giá trên giá trị sổ sách) đã giảm xuống mức rẻ - điều chỉ diễn ra 2 lần trong 10 năm qua. Hơn nữa, khối lượng giao dịch trên thị trường chứng khoán Việt Nam đã giảm hơn một nửa, từ 1,3 tỷ USD trước đợt bán tháo xuống còn 500 triệu USD vào cuối tháng 10.

Các nhà phân tích nhận định, việc giảm bán trong thời gian thị trường sụt giảm mạnh là dấu hiệu cho thấy thị trường sẽ phục hồi mạnh mẽ một khi các yếu tố gây ra đợt bán tháo giảm bớt. Điều này giúp lý giải sự hồi phục của thị trường từ cuối tuần trước.

Về chính sách tiền tệ, VNDirect cùng quan điểm rằng Ngân hàng Nhà nước ít khả năng tăng lãi suất. Lãi suất huy động đang ở mức thấp nhất so với giai đoạn từ năm 2021 đến nửa đầu năm 2022 do thanh khoản hệ thống dư thừa trong bối cảnh nhu cầu tín dụng yếu. Đơn vị này kỳ vọng lãi suất huy động kỳ hạn 12 tháng sẽ duy trì ở mức bình quân 5,4% một năm trong thời gian còn lại của năm 2023. Theo đó, lãi suất cho vay sẽ duy trì xu hướng giảm đến cuối năm nay nhờ chi phí huy động vốn của các ngân hàng thương mại giảm nhanh trong thời gian gần đây.

Ngoài ra, Ngân hàng Nhà nước cũng đã ngừng phát hành tín phiếu sau hơn một tháng thực hiện nghiệp vụ này. Đến ngày 9/11, VNDirect thống kê có gần 185.700 tỷ đồng trở lại hệ thống qua lượng tín phiếu đáo hạn.

Thị trường đã có dấu hiệu khởi sắc. Kết thúc tuần này, VN-Index tích lũy thêm gần 25 điểm so với cuối tuần trước, thanh khoản tăng trên mức trung bình. Chỉ số đại diện sàn HoSE có tuần thứ hai liên tiếp hồi phục, hiện vượt trên hỗ trợ 1.100 điểm. Theo Công ty cổ phần Chứng khoán Sài Gòn - Hà Nội (SHS), diễn biến này giúp loại trừ khả năng thị trường trở lại downtrend (xu hướng giảm giá).

Còn theo Quỹ đầu tư PYN Elite (Phần Lan), thương mại Việt Nam có tháng thứ 2 tăng trưởng dương sau 8 tháng sụt giảm. Trong đó xuất khẩu tháng 10 tăng 5,9% so với cùng kỳ năm trước và nhập khẩu tăng 5,2% so với cùng kỳ, cao hơn tốc độ tăng trưởng trong tháng 9. Sản xuất công nghiệp tăng 4,1% so với cùng kỳ năm trước, mức cao nhất kể từ tháng 10 năm 2022.

Trong khi đó, FDI đăng ký tăng 15% so với cùng kỳ lên 25,8 tỷ USD trong 10 tháng 2023, dẫn đầu là FDI vào lĩnh vực sản xuất (tăng 46% so với cùng kỳ, chiếm 73% tổng vốn FDI).

Ngoài ra, thị trường chứng khoán cũng sẽ được hỗ trợ mạnh bởi lãi suất tiền gửi trong tháng 10 đã giảm sâu hơn, thậm chí thấp hơn mức có dịch COVID-19 và lãi suất cho vay cũng đã giảm khoảng gần 300 điểm cơ bản; Chính phủ cũng đề xuất vào tháng 10 gia hạn chương trình cắt giảm thuế giá trị gia tăng đến tháng 6/2024…